Λεονάρντο ντα Βίντσι

Το έτος 1452 γεννήθηκε ένας άνθρωπος που θα εξέφραζε με όλο του το είναι, ένα νέο πρότυπο ανθρώπου δείχνοντας ένα ολιστικό ενδιαφέρον για τις τέχνες και την επιστήμη. Ως ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας, μηχανικός κατάφερε να συνδέσει στη ζωή του την επιστήμη και την τέχνη και να υπερκεράσει διαχωριστικές γραμμές που υπήρχαν στην αντίληψη των ανθρώπων για αιώνες. Αυτό του το επίτευγμα τον κατατάσσει ως το αρχέτυπο του Αναγεννησιακού ανθρώπου. Υπάρχει ο λατινικός όρος «Homo Universalis» που σημαίνει ο καθολικός, ολιστικός άνθρωπος, που εξέφραζε όλα τα ιδανικά της Αναγέννησης. Μιας εποχής όπου η παρατήρηση, το πείραμα, η έρευνα, αντικατέστησαν την εκκλησιαστική αυθεντία. Ο άνθρωπος ήταν ελεύθερος μέσα από την διάθεσή του για πολυμάθεια, να απελευθερώσει την σκέψη του, κι ακολουθώντας ένα ερευνητικό και κριτικό πνεύμα να διευρύνει τους ορίζοντές του. Ο πιο αντιπροσωπευτικός Homo Universalis θεωρείται λοιπόν πως υπήρξε ο Νταβίντσι. Αυτό μαρτυρούν οι καινοτομίες του στη ζωγραφική και αρχιτεκτονική, οι συστηματικές μελέτες του πάνω στην κίνηση των σωμάτων και στην αεροδυναμική, τα πειράματα του σε σχέση με τη ροή του νερού και οι παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά του πάνω στην ανατομία του ανθρώπινου σώματος (χρησιμοποιώντας ανθρώπινα πτώματα). Όλα αυτά έκαναν τον φυσικό και συγγραφέα Κάπρα να τον χαρακτηρίσει ως «πατέρα της σύγχρονης επιστήμης»

Τα καλλιτεχνικά του έργα έχουν όλα τους την αναγνώριση που τους αξίζει. Σ’ αυτό το άρθρο θα επικεντρωθούμε περισσότερο στην πλευρά του εφευρέτη επιστήμονα και θα δούμε πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν η σκέψη του Ντα βίντσι. Υπάρχουν πάνω από 13.000 σελίδες με ιδιόχειρες σημειώσεις που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, οι οποίες απεικονίζουν εκατοντάδες εφευρέσεις αλλά και επιστημονικές καταγραφές της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος και δικές του σημειώσεις πάνω σε όλα αυτά. Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Περιστρεφόμενη γέφυρα

Η περιστρεφόμενη γέφυρα του Λεονάρντο ντα βίντσι έγινε για τον δούκα Φόρτσα, μπορούσε να απλωθεί και να μαζευτεί γρήγορα και να μεταφερθεί έτσι ώστε ο στρατός να περάσει πάνω από νερό. Η γέφυρα είχε ροδές και ένα σύστημα τροχαλίας και σχοινιού για εύκολη μεταφορά κι ένα αντίβαρο για ισορροπία.

Το πρώτο αυτοκίνητο

Ο Λεονάρντο ντα βίντσι σχεδίασε μια αυτοκινούμενη άμαξα. Πιθανά για θεατρικό όπως υποστηρίζουν κάποιοι ιστορικοί. Αυτή κινούνταν με την δύναμη περιτυλιγμένων ελατήριων και είχε πηδάλιο και φρένα. Όταν το φρένο ελευθερωνόταν η άμαξα κινούνταν μπροστά και με το πηδάλιο μπορούσε να προχωρήσει ευθεία ή προς προκαθορισμένες γωνίες. Το 2006 στην Φλωρεντία της Ιταλίας μια ομάδα επιστημόνων έφτιαξε ένα μοντέλο βασισμένο στις σημειώσεις και τα σχέδια του ντα βίντσι και το αποτέλεσμα ήταν κάτι εκπληκτικό, διότι το μοντέλο λειτούργησε κανονικά.

Το πρώτο πολεμικό θωρακισμένο αυτοκινούμενο άρμα (τανκ)

Από τα σχέδια φαίνεται ένα στρογγυλό άρμα που είχε ενσωματωμένα γύρω του ελαφριά κανόνια και είχε την ικανότητα να περιστρέφεται 360 μοίρες. Ήταν θωρακισμένο με μεταλλικές πλάκες, λόξες για να εξοστρακίζονται τα εχθρικά πυρά. Το κατεύθυναν 8 άτομα τα οποία μέσα στο κουβούκλιο περίστρεφαν μανιβέλες οι οποίες κινούσαν τις ρόδες. Το περίεργο με αυτό το τόσο λεπτομερές σχέδιο είναι ότι περιέχει ένα μεγάλο λάθος που θα έκανε την ευθεία κίνηση αδύνατη (οι μανιβέλες που κινούσαν το όχημα ήταν σε αντίθετες κατευθύνσεις). Επειδή αυτό το λάθος είναι οφθαλμοφανές και αδιανόητο για έναν επιστήμονα του μεγέθους του Νταβίντσι, ισχυρίζονται σημερινοί μελετητές ότι ο ίδιος για κάποιο λόγο σαμποτάρισε το έργο του. Για κάποιο λόγο δεν ήθελε πιθανώς το όπλο αυτό, να χρησιμοποιηθεί.

Σκάφανδρο

Όπως θα δούμε ήθελε να δαμάσει τον αέρα αλλά και την θάλασσα. Για την θάλασσα λοιπόν δημιούργησε το σκάφανδρο, μια στολή δύτη κατασκευασμένη από δέρμα. Η στολή περιελάμβανε δύο σωλήνες που τοποθετούνταν στην περιοχή της μύτης και του στόματος του δύτη για να μπορεί να αναπνεύσει. Οι σωλήνες ήταν φτιαγμένες από ζαχαροκάλαμο και στην άλλη άκρη τους υπήρχε ένας φελλώδης καταδυτικός κώδωνας που επέπλεε στην επιφάνεια. Η μάσκα επίσης ήταν εξοπλισμένη με ένα μπαλόνι που λειτουργούσε με βαλβίδα το όποιο μπορούσε να ξεφουσκώσει ή να φουσκώσει, έτσι ο δύτης μπορούσε ευκολότερα να αναδυθεί η να καταδυθεί. Είχε σχεδιάσει επίσης πτερύγια με διαμορφωμένα πόδια πάπιας .

Ιπτάμενες Μηχανές.

Ο Νταβίντσι είχε εμμονή με την ιδέα ότι ο άνθρωπος θα μπορούσε να πετάξει και σχεδίασε δύο ιπτάμενες μηχανές. Την πρώτη την έκανε με μοντέλο τα φτερά των νυχτερίδων. Είχε μήκος 10 μετρά περίπου, και ήταν φτιαγμένο από πεύκο καλυμμένο σε κόκκινο μετάξι για να δημιουργεί μια ελαφριά αλλά σταθερή μεμβράνη. Ο πιλότος θα ήταν ξαπλωμένος κοιτώντας προς τα κάτω, πάνω σε μια σανίδα. Έπρεπε να κάνει πετάλ, δηλαδή μια μανιβέλα που ήταν συνδεδεμένη με ένα σύστημα ράβδου και τροχαλίας.

Επίσης μια μανιβέλα χεριού υπήρχε για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και ένα τιμόνι για την κατεύθυνση. Υποστηριζόταν στην ουσία από τα ρεύματα του αέρα. Το σχέδιο ίσως λέγεται ότι θα μπορούσε να κρατούσε τον πιλότο στον αέρα, δεν δίνει όμως την δυνατότητα της απογείωσης.

Το δεύτερο σχέδιο του θεωρείται ένα είδος προδρόμου του σημερινού ελικοπτέρου. Βασίστηκε στη θεωρία του κοχλία του Αρχιμήδη και ήταν μια μηχανή ικανή να εκτελεί κάθετη κίνηση προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Έμοιαζε με βίδα. Αποτελούνταν από μια ελικοειδής επιφάνεια φτιαγμένη από σιδερένιο, σύρμα και λινό. Η μηχανή έπρεπε να περιστρέφεται με ταχύτητα (για αυτό χρειάζονταν 4 άντρες), ώστε η βίδα να “βιδώνει” και να σκαρφαλώνει στον αέρα και επειδή η πυκνότητα του αέρα είναι μικρότερη από εκείνη του νερού θα έπρεπε σύμφωνα με τα σχέδια του να ναι μια σχετικά μεγάλη μηχανή για τα καταφέρει. Και αυτή η μηχανή δεν δοκιμάστηκε ποτέ αλλά δείχνει πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν η σκέψη του.

Αλεξίπτωτο

Γνωρίζοντας καλά τους νόμους φυσικής θεώρησε ότι αν πάρει κανείς ένα ύφασμα και το τοποθετήσει σε σχήμα πυραμίδας με βάση 12 γιάρδες όπως βρίσκουμε στις σημειώσεις του και το ίδιο ύψος (7 μέτρα) μπορεί κανείς να πέσει με ασφάλεια από οποιοδήποτε ύψωμα.

Το ρολόι

Στα σχέδια του Λεονάρντο βρίσκουμε απεικονίσεις μηχανικών ρολογιών με δείχτες, οθόνες, οδοντωτούς τροχούς, βαρίδια, ξυπνητήρια. Επινόησε έναν τρόπο για να μην κάνει θόρυβο το ρολόι. Έφτιαξε ένα ημιτονοειδές έκκεντρο μέσα από το οποίο περνούσε ένας μύλος διαφυγής για τον θόρυβο. Το ρολόι είχε δυο ξεχωριστούς μηχανισμού για λεπτά και για ώρες αντίστοιχα, οι οποίοι ήταν φτιαγμένοι από συνδεδεμένα βαρίδια και λουριά και είχε ημερολόγιο για τις φάσεις του φεγγαριού. Η κυρία καινοτομία του ήταν η προσθήκη ελατηρίων αντί για βαρίδια για να λειτουργεί το ρολόι.

Τα παραπάνω είναι κάποια από αυτά που βρέθηκαν στις σελίδες του με τις προσωπικές σημειώσεις. Μάλιστα κάποιες από τις σημειώσεις του τις έγραφε με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να διαβαστούν από καθρέπτη. Δεν έχει σημασία αν αυτά που σχεδίασε εφαρμόστηκαν ή όχι. Σημασία είχε το πάθος του για την έρευνα, το πάθος του για να σπάει τα όρια. Πίστευε ότι ο άνθρωπος κουβαλάει μέσα του το θεό και αυτό του δίνει την δυνατότητα να κάνει «θαύματα». Ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του, θα χρειαζόταν ακόμη μεγάλη προσπάθεια και πολύς οραματισμός από την ανθρωπότητα για να μπορέσει να πραγματωθεί η τεχνολογική ανάπτυξη έτσι όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Ο ίδιος είχε ήδη αντιληφθεί από πολύ νωρίς ότι ο κόσμος άλλαζε, κι αυτή την αλλαγή την εξέφραζε με τα ίδια του λόγια όταν έλεγε ότι ήθελε «να δημιουργήσει καινούργιες μηχανές για έναν καινούργιο κόσμο». Ήταν η επιθυμία ενός Νέου Ανθρώπου.

Συγγραφέας: Χατζημπαλάση Αγάπη