Οι φυτικοί κώδικες, η «βοτανομαγεία», οι φυτικές ουσίες στις γονιμικές διαδικασίες, η δυναμική της ευγονίας στις ιεροπραξίες των αρχαίων Ελλήνων και η μυστική σήμανση της Παρθένας του Κόσμου
Στη μυστική φυτολογία των αρχαίων Ελλήνων, η «βοτανομαγεία», ιδιαίτερα στα κείμενα του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη, δεν μελετήθηκε διεξοδικά από τους ερευνητές της αρχαιοελληνικής θρησκείας.
Το «μήνιον» ή «σεληνογόνον», όπως λεγόταν η ρίζα της παιωνίας συστηνόταν στην εμμηνοροή και τη γέννα. Οι ίδιες οι λέξεις φανερώνουν πως η παιωνία αντλούσε δυναμική ενέργεια από τη σελήνη και την εναπόθετε στις ρίζες της.
Το δίκταμο (δίκταμνος), που το χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για να τις βοηθήσει κατά τη γέννα, το τιμούσαν ιδιαίτερα πλέκοντας στεφάνια στη θεά της γέννας Ειλείθυια. Η μυρτιά επίσης εμπόδιζε την πρόωρη γέννα με το κλείσιμο της μήτρας, ενώ ο κρίνος ήταν εμπόδιο στην εμμηνοροή. Τα λουλούδια αυτά ήταν ιερό της Αφροδίτης.
Ο λύγος, ένα είδος λυγαριάς, πιστευόταν πως προκαλούσε η σταματούσε την εμμηνοροή. Στη Σπάρτη η Άρτεμις λεγόταν Λυγοδέσμα (λυγαροδέσμια) γιατί το ξόανό της αναφέρεται πως ανακαλύφθηκε σε συστάδα λυγαριάς. Το άγαλμα της ίδιας επίσης, στις τελετές της Άγρας, το στόλιζαν με γιρλάντες λυγαριάς. Η παράδοση επίσης αναφέρει ότι η Ήρα της Σάμου γεννήθηκε κάτω από μια λυγαριά που φύτρωσε στο ιερό της. Η χρησιμοποίηση της λυγαριάς σαν αντίδοτο, μας οδηγεί στην σκέψη πως απέφευγαν το ρόδι γιατί ήταν διεγερτικό. Το χρώμα του δεν ήταν αρχικά το αίμα του φόνου αλλά το αίμα της γονιμότητας, των εμμήνων και της λοχείας.
Με την κύπερη (κύπειρος) παρασκεύαζαν ρόφημα το οποίο βοηθούσε στο άνοιγμα της μήτρας. Το ελίχρυσον, που βοηθούσε την εμμηνοροή, το χρησιμοποιούσαν τα κορίτσια της Σπάρτης για να φτιάχνουν στεφάνια για την Ήρα. Στον ύμνο του Αλκμάνα ένα κορίτσι παρακαλεί: «Σε ικετεύω και σου φέρνω στεφάνι από ελίχρυσο και κύπερη». Μια από τις ιδιότητες της Juno, της θεάς Ήρας των Ρωμαίων ήταν να βοηθάει την εμμηνοροή. Αυτή, η Άρτεμις και η Αφροδίτη λατρεύονταν σαν θεές της γέννας.
Από όλα τα φυτά στην αρχαιοελληνική παράδοση το ποιο οικείο ήταν το ρόδι. Η Δήμητρα εικονιζόταν σταθερά να κρατάει στο χέρι της μια παπαρούνα η ένα ρόδι η και τα δυο (Roscher W. Η. «Ausfuhrliches Lexicon der Griechischen und Romischen Mytologie», Leipzig, 1884-1937, τόμος 11, σελ. 1342-3 και 1345).
Το άγαλμα της Αθηνάς Νίκης, στην Αθήνα, όπως περιγράφεται στα «Αποσπάσματα» του Ηλιόδωρου είχε ασπίδα στο δεξί και ρόδι στο αριστερό χέρι. Στην Ολυμπία το χέρι του αγάλματος του αθλητή Μίλωνα, που ήταν ιερέας της Ήρας, κρατούσε ένα ρόδι. Το άγαλμα της ίδιας της θεάς στο Άργος έφερε σκήπτρο στο ένα χέρι και ρόδι στο άλλο. Αναφερόμενος σε αυτό ο Παυσανίας γράφει: «Το Λεγόμενο για τη σημασία του ροδιού είναι ιερό μυστικό και δε θα μιλήσω γι αυτό εδώ» (Παυσανίας 2. 17,4).
Το λαμπρό κόκκινο χρώμα του καρπού της ροδιάς και του σπόρου του (κόκκος) έδωσαν το όνομα στο γνωστό χρώμα. Παλιά παράδοση, που ακολουθούσαν τουλάχιστον μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, οι κάτοικοι των Βαλκανίων, αναφέρεται στην πίστη τους πως τα κόκκινα λουλούδια παρακινούσαν πάντα το αίμα (βλέπε McKenzie «The Infancy of Medicine», σελ. 247-249).
Το ρόδι ήταν σημάδι του αίματος. Αυτό υπονοείται γενικά, αλλά η πραγματική έννοια του συμβόλου είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Θεωρείται συνήθως σύμβολο του θανάτου. Αυτή είναι η σημασία του σε ξεχωριστές περιπτώσεις. Αναφέρεται πως ξεφύτρωσε από το αίμα του Διόνυσου όταν αυτός κατακρεουργήθηκε από τους Τιτάνες. Άνθισε πάνω στο πτώμα του αυτόχειρα Μενοικέα και φυτεύτηκε πάνω στον τάφο του Ετεοκλή από τις Ερινύες, που του έφεραν το θάνατο. Τα ρόδια επίσης στα όνειρα προμηνούσαν το θάνατο. Θεραπευτικά το χρησιμοποιούσαν στην εμμηνοροή και την εγκυμοσύνη. Αυτό σημαίνει πως στα χέρια της Δήμητρας είχε την ίδια αξία με την παπαρούνα, που περιγράφεται ρητά σαν σύμβολο της γονιμότητας.
Με τη μυρτιά, που σχετίζεται με το ρόδι, έφτιαχναν στεφάνια για τους ιεροφάντες της Ελευσίνας (Σχολιαστής Σοφοκλή «Οιδίπους επί Κολωνώ» 683 και Σχολιαστής Αριστοφάνη «Βάτραχοι» 330). Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Πορφύριου και του Παυσανία, στα Αρκαδικά Μυστήρια της Δέσποινας (Περσεφόνης) αλλά και στα Ελευσίνια Μυστήρια ήταν απαγορευμένος καρπός. Στην Αθήνα, οι γυναίκες που γιόρταζαν τα Θεσμοφόρια απαγορευόταν να τρώνε ρόδια και να έχουν γενετήσια επαφή. Στον «Προτρεπτικό» του Κλήμη της Αλεξάνδρειας αναφέρεται ότι κάθε νύχτα κοιμούνταν σε στιβάδες από λυγαριές, οι οποίες είχαν τη διπλή ιδιότητα να εμποδίζουν δηλαδή τη γενετήσια επαφή και να διώχνουν τα φίδια.
Από τα παραπάνω στοιχεία, που αποτελούν ένα μικρό δείγμα της εσωτερικής φυτολογίας των αρχαίων Ελλήνων, οδηγούμαστε σε ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις: Φαίνεται ότι η «βοτανομαγεία», δεν αφορούσε μόνο την πρακτική της γονιμικής διαδικασίας. Η χρήση βοτάνων, φυτών και καρπών στα μυστηριακά δρώμενα, καθώς και τα ιερά αναθήματα στις θεές που είχαν σχέση με τη γενετήσια επαφή, υποδηλώνουν παμπάλαιες παρακαταθήκες γνώσης που προφανώς είχαν σχέση με την ευγονία και, πιο πέρα από αυτή, με το μυστικό της δημιουργίας του κόσμου. Το αντιλαμβανόμαστε στον κρίνο της Αφροδίτης, αλλά και στον καρπό της ροδιάς, που σήμερα χρησιμοποιείται σαν υπερβατικό μέσο για την επαφή με τις ψυχές των νεκρών. Οι απαρχές, η έννοια του απαγορευμένου καρπού, τα Χρυσά Μήλα των Εσπερίδων ή η σταχυοφόρος θεά σηματοδοτούν νέους δρόμους έρευνας.
Στο εύρος της έρευνας αυτής, θα πρέπει μεταξύ άλλων να αναζητηθούν: Οι υπερβατικές διαδικασίες που υποκρύπτονται πίσω από τις ιδιότητες των θεών του κόσμου, όπως αυτοί παρουσιάζονται στον πλατωνικό «Τίμαιο», η εσωτερική διάσταση της διατροφής και η ευθύνη του ανθρώπου για τη σωστή επιλογή και τον καταμερισμό της τροφής (πνευματικής και σωματικής), η αλληγορία του απαγορευμένου καρπού, το μυστικό των ονοματοθετών των άστρων και των αστερισμών και, ιδιαίτερα, η κοσμική σημασία του πλανήτη μας που βρίσκεται στο Τοπικό Σμήνος Γαλαξιών, οι οποίοι αποτελούν μέρος του Υπερσμήνους της Παρθένου.