Η ζωή και το έργο του Σουάμι Βιβεκανάντα

Η Ζωή του

Ο Βιβεκανάντα γεννήθηκε ως Narendra Datta στις 12 Ιανουαρίου του 1863, στην Καλκούτα της Ινδίας. Γονείς του ήταν ο Vishwanatha Datta και η Bhuvaneshwari Devi. Ως παιδί έδειχνε μεγάλο σεβασμό στους αναχωρητές-μοναχούς (sannyasin) και τους πρόσφερε ό,τι είχε. Λέγεται ότι η μητέρα του, όταν έβλεπε ζητιάνους να περνούν από τη γειτονιά, τον κλείδωνε στο δωμάτιό του, γιατί ο νεαρός Narendra ήταν ικανός να δώσει ακόμη και τα καινούργια του ρούχα.

Το 1880 ο Narendra άρχισε τις σπουδές του στο Κολέγιο. Η δίψα του για γνώση ήταν μεγάλη. Δανειζόταν συνέχεια βιβλία από τη βιβλιοθήκη και τα διάβαζε αχόρταγα. Ιδιαίτερη προτίμηση έδειχνε σ’ αυτά της θρησκειολογίας και φιλοσοφίας από τα οποία μελέτησε κυρίως βιβλία Δυτικών φιλοσόφων. Η μελέτη τού γέννησε αρκετούς προβληματισμούς κι αμφιβολίες, κι έτσι αναζήτησε πολλούς μορφωμένους του καιρού του, για να συζητήσει μαζί τους. Όμως οι συζητήσεις δεν μπόρεσαν να ησυχάσουν το νου του, γιατί ένιωθε ότι όλα όσα άκουγε ήταν διανοητικά και θεωρητικά, χωρίς να εμπεριέχουν άμεση εμπειρία της θεότητας. Κάποιοι από τους συζητητές και μερικοί φίλοι του, τού συνέστησαν να επισκεφτεί το Ραμακρίσνα, έναν ιερέα-μοναχό στο ναό της Θεάς Κάλι, στο Dakshineswar. Αυτό και έκανε ο Narendra, κι έτσι ξεκίνησε αργά και σταδιακά μια βαθιά σχέση δασκάλου-μαθητή. Ο Ραμακρίσνα στην αρχή τον τρόμαξε, γιατί του είπε ότι τον περίμενε εδώ και καιρό σαν διάδοχο της διδασκαλίας του. Όμως σύντομα και ο Narendra από την πλευρά του, κατάλαβε ότι δεν διαψεύστηκε στις ελπίδες του, γιατί ένιωσε ότι είχε βρει έναν άνθρωπο που είχε δει το «Θεό» και είχε εμπειρία της εσωτερικής θεότητας.

Ο Ραμακρίσνα έμαθε στο Narendra να σέβεται όλες τις θρησκείες και όλους τους διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του Θεού. Του έμαθε ότι και ο ίδιος ο ινδουισμός είχε αναπτύξει πολλούς διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του Απόλυτου. Του έμαθε ότι θρησκεία είναι πραγμάτωση και όχι λόγια κι ότι έπρεπε να αναζητήσει το Θεό πνευματικά μέσα από τη βίωση και όχι νοητικά μέσα από τη θεωρία.

Ο Narendra πήρε τη δύσκολη απόφαση να αφιερωθεί στο μοναχισμό και να γίνει αναχωρητής (sannyasin), γεγονός που προϋπέθετε να αρνηθεί τις σπουδές του, την οικογένειά του, το επάγγελμά του κ.λ.π. Έτσι «πέθανε» ο Narendra και «γεννήθηκε» ο Βιβεκανάντα.

Μετά το θάνατο του Ραμακρίσνα, ο Βιβεκανάντα ανέλαβε όλες τις ευθύνες της ομάδας του δασκάλου του προσφέροντας μεγάλο μέρος από την ενέργειά του, για να την κρατήσει ζωντανή. Κατά καιρούς έκανε ταξίδια σ’ όλη την Ινδία, για να διδαχτεί και από άλλους σοφούς αλλά και να συζητήσει τις πνευματικές διδασκαλίες του Ραμακρίσνα. Τα ταξίδια του τον έκαναν αρκετά γνωστό στην Ινδία, γιατί η πνευματική του δύναμη και η νοητική του ευρυμάθεια εντυπωσίαζαν τους συνομιλητές του.

Η δραστηριότητά του προκάλεσε το ενδιαφέρον του Μαχαραγιά του Mysore, ο οποίος τον υποστήριξε οικονομικά, για να ταξιδέψει στο Σικάγο, όπου γινόταν το Συνέδριο των Παγκοσμίων Θρησκειών, και να δείξει σε όλο το Δυτικό κόσμο το μεγαλείο της φιλοσοφίας της Βεδάντα. Ο Βιβεκανάντα ταξίδεψε στην Αμερική, αλλά επειδή το Συνέδριο ήταν μετά από 3 μήνες έμεινε στη Βοστώνη και σύντομα έγινε το επίκεντρο ενός μικρού κύκλου Αμερικανών, που τον εκτίμησε βαθύτατα.

Λίγο αργότερα επέστρεψε στο Σικάγο, αλλά η έλλειψη χρημάτων, οι προκαταλήψεις των Αμερικανών καθώς και άλλα δυσάρεστα γεγονότα τον οδήγησαν σχεδόν στο θάνατο από πείνα και ταλαιπωρία. Τελικά η μοίρα τον ευσπλαχνίστηκε και τον βρήκε κάποια Αμερικανίδα, η οποία τον φρόντισε, έτσι ώστε να μπορέσει να παρευρεθεί στο Συνέδριο.

Το Συνέδριο άρχισε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1893. Χιλιάδες εκπρόσωποι πολλών θρησκειών παρευρέθησαν. Ο Βιβεκανάντα ήταν ο νεώτερος όλων. Όταν ήρθε η ώρα να μιλήσει, προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στο ακροατήριο, πρώτ’ απ’ όλα λόγω του χαιρετισμού του: «Sisters and Brothers of America» (Αδερφές μου και Αδέρφια μου της Αμερικής). Αυτός ο χαιρετισμός, τόσο ανθρώπινος, αδερφικός και θερμός, καθώς και η ρητορική δεινότητα με την οποία υποστήριξε τις ιδέες του για μια παγκόσμια αδελφοσύνη, χωρίς γραπτό κείμενο, μαγνήτισε βαθιά όλο το ακροατήριο. Η πρώτη του ομιλία ήταν ένας σύντομος χαιρετισμός (2΄ περίπου), αλλά μπόρεσε να αναφερθεί στην ιδέα της ανεξιθρησκείας που πηγάζει από τη μελέτη των Ουπανισάντς. Μεταξύ άλλων είπε: «Ο σεχταρισμός, η στενοκεφαλιά και ο τρομερός τους απόγονος, ο φανατισμός, έχουν εδώ και καιρό κυριαρχήσει στην όμορφη Γη μας. Έχουν γεμίσει τη γη με βία, την έχουν “ποτίσει” από καιρό σε καιρό με ανθρώπινο αίμα, έχουν καταστρέψει πολιτισμούς κι έχουν οδηγήσει ολόκληρα έθνη στην απελπισία. Αν δεν υπήρχαν αυτοί οι τρομεροί δαίμονες, η ανθρώπινη κοινωνία θα είχε προοδεύσει περισσότερο απ’ ότι μέχρι τώρα. Αλλά ο χρόνος τους έχει τελειώσει. Κι επιθυμώ θερμά το καμπανάκι που ήχησε αυτό το πρωί προς τιμήν αυτής της συνάντησης να είναι ο επιθανάτιος ρόγχος του φανατισμού, όλων των εκτελέσεων με το σπαθί ή την πένα, και όλων των άσπλαχνων συναισθημάτων μεταξύ των ανθρώπων, που ταξιδεύουν στο δρόμο τους προς τον ίδιο στόχο».

Αυτή η ομιλία καθώς και οι επόμενες τον έκαναν το πρόσωπο της ημέρας για μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Μετά το Συνέδριο ταξίδεψε σε διάφορες πόλεις της Αμερικής, φιλοξενούμενος κάποιων θαυμαστών του και έδωσε αρκετές διαλέξεις για την έννοια του Θεού, την αγάπη, τον κόσμο, την εξέλιξη, έτσι όπως πρεσβεύει η Σχολή Βεδάντα του ινδουισμού.

Η άφιξή του στην Ινδία αποτέλεσε ένα είδος υποδοχής εθνικού ήρωα. Για πρώτη φορά μετά από καιρό, οι Ινδοί ένιωσαν υπερήφανοι, που επιτέλους κάποιος δικός τους μπόρεσε να δείξει την αρχαία και βαθιά πνευματικότητα της Ινδίας, μιας χώρας που για τους περισσότερους Δυτικούς ήταν συνώνυμο των προλήψεων και της κοινωνικής ανισότητας.

Ο Βιβεκανάντα δεν παρασύρθηκε από τις εκδηλώσεις λατρείας και συνέχισε το έργο του δασκάλου του οργανώνοντας την ομάδα καλύτερα, δίνοντάς της το χαρακτήρα μιας αποστολής για την αναγέννηση της Ινδίας.

Όμως σιγά σιγά, εξαιτίας της ταλαιπωρίας και των κακουχιών, η υγεία του άρχισε να εξασθενεί και να τον προδίδει. Αφού πρόλαβε να κάνει ένα ακόμη ένα ταξίδι στην Αμερική και στην Ευρώπη μετά από πρόσκληση των Δυτικών φίλων και μαθητών του, αναχώρησε από τη φυσική του ζωή στις 4 Ιουλίου του 1902, μόλις 39 ετών.

Όμως ο Σουάμι (άγιος) Βιβεκανάντα πρόλαβε να προκαλέσει στη μεν Δύση ένα βαθύ ενδιαφέρον για τη μεταφυσική της Ινδίας, στη δε Ινδία την υπερηφάνεια για την αρχαία πνευματική της κληρονομιά. Θεωρείται μια από τις μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες και ένας σημαντικός κοινωνικός αναμορφωτής της σύγχρονης Ινδίας, αφού δεν δίσταζε να κατηγορεί το θεσμό των καστών, να εξυψώνει τη θέση της γυναίκας, να προτρέπει τους, ως επί το πλείστον, μαλθακούς Ινδούς να γυμνάζονται και ακόμα να τρώνε κρέας, αν χρειαζόταν να δυναμώσουν.

Το έργο του

Επειδή ο Βιβεκανάντα πρόσφερε τη σοφία του μέσα από τις ομιλίες του, θα παραθέσουμε μερικά αποσπάσματα από αυτές, για να εκτιμήσουμε όπως πρέπει την προσφορά της σοφίας του και τη δύναμη της ρητορικής του.

Ο καθένας ας κριθεί με το δικό του μέτρο

«Όλοι οι άντρες και οι γυναίκες δεν έχουν το ίδιο μυαλό, την ίδια ικανότητα, την ίδια δύναμη να εκτελούν τα πράγματα. Έχουν ανάγκη από διαφορετικά ιδανικά και δεν μας πέφτει λόγος να κατηγορούμε το οποιοδήποτε ιδανικό. Αφήστε τον καθένα να κάνει ό,τι μπορεί, για να πραγματοποιήσει το δικό του ιδανικό. Θα ήταν εξάλλου άδικο να κριθώ εγώ με το δικό σας μέτρο και να κρίνω εγώ εσάς με το δικό μου. Η μηλιά δεν πρέπει να κριθεί με το μέτρο της βελανιδιάς, μήτε η βελανιδιά με το μέτρο της μηλιάς. Η μηλιά θα πρέπει να συγκριθεί με το μέτρο της ιδανικής μηλιάς και η βελανιδιά με το δικό της ιδανικό μέτρο.

Επομένως δεν πρέπει να κρίνουμε τους πάντες με το ίδιο μέτρο ούτε θα πρέπει να τους προσφέρουμε το ίδιο ιδανικό. Όταν κάνουμε κάτι τέτοιο, απλώς προκαλούμε μια αφύσικη τριβή μέσα στον άνθρωπο, με αποτέλεσμα να αρχίζει αυτός να μισεί τον εαυτό του, κι αυτό τον εμποδίζει να θρησκευθεί και να βελτιωθεί. Έχουμε καθήκον να ενθαρρύνουμε τον καθένα στην προσπάθειά του να ζήσει σύμφωνα με το δικό του ανώτατο ιδανικό, και ταυτόχρονα να βοηθήσουμε αυτό το ιδανικό να συγκλίνει προς την αλήθεια.»

Όχι εξωτερική βοήθεια αλλά εσωτερική

Μπορούμε να κάνουμε κάθε σπίτι της χώρας φιλανθρωπικό ίδρυμα. Μπορούμε να γεμίσουμε τη χώρα με νοσοκομεία. Αλλά, όσο δεν έχει μετασχηματιστεί ο χαρακτήρας του ανθρώπου, η δυστυχία θα εξακολουθεί να υπάρχει.

Χρωστάμε στον κόσμο. Υπάρχει Θεός. Όχι μίσος και φανατισμό. Να είμαστε ατάραχοι

Ας ανακεφαλαιώσουμε τώρα τα κύρια σημεία της σημερινής ομιλίας:

Πρώτα, πρέπει να θυμόμαστε ότι είμαστε όλοι χρεώστες του κόσμου, ο κόσμος δεν μας οφείλει τίποτε. Η ευκαιρία να κάνουμε οτιδήποτε για τον κόσμο είναι μεγάλο προνόμιο για τον καθένα μας. Βοηθώντας τον κόσμο, αληθινά βοηθάμε τους εαυτούς μας.

Το δεύτερο σημείο είναι ότι αυτό το σύμπαν έχει ένα Θεό. Δεν είναι καθόλου αλήθεια ότι αυτό το σύμπαν περιφέρεται άσκοπα και περιμένει βοήθεια από σας κι από μένα. Ο Θεός είναι παντοτινά παρών μέσα στο σύμπαν. Εκείνος είναι αθάνατος, δρα ασταμάτητα και είναι διαρκώς άγρυπνος. Όταν όλο το σύμπαν κοιμάται, Εκείνος δεν κοιμάται. Εκείνος εργάζεται ακατάπαυστα. Όλες οι μεταβολές και οι εκδηλώσεις μέσα στον κόσμο οφείλονται σ’ Αυτόν.

Τρίτον, δεν πρέπει να μισούμε κανέναν. Τούτος ο κόσμος θα εξακολουθήσει παντοτινά να είναι ένα μείγμα από καλό και κακό. Το καθήκον μας είναι να συμπονούμε τον αδύναμο και να αγαπάμε ακόμα και το φταίχτη. Ο κόσμος είναι ένα απέραντο ηθικό γυμναστήριο, όπου όλοι μας οφείλουμε να εξασκηθούμε, για να γίνουμε όλο και πιο δυνατοί πνευματικά.

Τέταρτον, δεν πρέπει να τρέφουμε τον οποιονδήποτε φανατισμό, γιατί ο φανατισμός είναι το αντίθετο της αγάπης. Ακούμε κάποιον φανατικό να δηλώνει με ευκολία: «Δεν μισώ τον αμαρτωλό, μισώ την αμαρτία». Εγώ όμως είμαι έτοιμος να ταξιδέψω οπουδήποτε, για να δω το πρόσωπο του ανθρώπου που είναι σε θέση αληθινά να ξεχωρίσει τον αμαρτωλό από την αμαρτία. Τέτοια λόγια είναι εύκολα! Αν μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε την ιδιότητα από την ουσία, θα γινόμασταν τέλειοι άνθρωποι. Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο πράγμα.

Τέλος,, όσο περισσότερο ήρεμοι είμαστε και όσο περισσότερο ατάραχα είναι τα νεύρα μας, τόσο περισσότερη αγάπη θα νιώθουμε και τόσο καλύτερη θα είναι η εργασία μας.

Να μην περιμένουμε ανταπόδοση για το καλό που κάνουμε. Ορθή δράση

Όταν δίνετε κάτι σε κάποιον – χωρίς να περιμένετε την παραμικρή ευγνωμοσύνη – τότε η τυχόν αγνωμοσύνη του δε θα σας πειράξει καθόλου. Επειδή δεν περιμένατε τίποτε, δεν θα σας περάσει από το μυαλό η ιδέα ότι δικαιούσασταν κάποια ανταπόδοση. Του δώσατε αυτό που εκείνος δικαιούνταν, αυτό που είχε κερδίσει μέσα από το Κάρμα του. Το δικό σας Κάρμα σας έδωσε το ρόλο του φορέα. Γιατί να νιώσετε περηφάνια, επειδή χαρίσατε κάτι;

Δράση και φιλοσοφία είναι ένα

Μονάχα οι ανόητοι λένε ότι η δράση και η φιλοσοφία είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Οι σοφοί δεν το λένε.

Η ανθρώπινη ζωή είναι σαν ροή που φυλακίζεται στην δίνη του κόσμου, για να απελευθερωθεί αργότερα

Είναι μια ροή νερού που αυτοδύναμα ορμάει προς τα κάτω, πέφτει μέσα σε ένα κοίλωμα και σχηματίζει μια δίνη, κι αφού περιστραφεί για λίγο μέσα στο κοίλωμα, βγαίνει πάλι με τη μορφή μιας ελεύθερης ροής, για να εξακολουθήσει την ανεμπόδιστη πορεία της. Κάθε ανθρώπινη ζωή είναι σαν αυτή τη ροή. Μπαίνει μέσα στη δίνη, μπλέκει σ’ αυτόν τον κόσμο του χώρου, του χρόνου και της αιτιότητας, περιστρέφεται εκεί για λίγο, κραυγάζει: «πατέρας μου, αδελφός μου, όνομά μου, φήμη μου» και άλλα ακόμα, και τελικά βγαίνει έξω και ανακτά την πρωταρχική της ελευθερία. Αυτά συμβαίνουν σε όλο το σύμπαν. Είτε το γνωρίζουμε είτε όχι, συνειδητά ή ασυναίσθητα, όλοι μας εργαζόμαστε, για να βγούμε από αυτόν τον ονειρικό κόσμο της δραστηριότητας. Οι κοσμικές εμπειρίες σπρώχνουν τον άνθρωπο να βγει από τη δίνη του κόσμου.

Η ισότητα είναι ένας “μύθος”.

Η ισότητα υπάρχει μόνο στο χάος. Η διαφορετικότητα μάς κάνει και εξελισσόμαστε. Στη σύγχρονη εποχή, η φιλοδοξία της «χιλιετίας» εμφανίζεται με τη μορφή των συνθημάτων της ελευθερίας, ισότητας και αδελφότητας. Κι αυτό είναι φανατισμός. Η πραγματική ισότητα δεν υπήρξε ούτε θα υπάρξει ποτέ πάνω στη Γη. Πώς είναι δυνατόν όλοι μας να είμαστε ίσοι εδώ πέρα; Αυτό το ανέφικτο είδος ισότητας συνεπάγεται το θάνατο του παντός. Τι είναι αυτό που κάνει αυτόν τον κόσμο να είναι αυτός που είναι; Η απώλεια ισορροπίας. Στην πρωταρχική κατάσταση που την αποκαλούν «χάος», υπάρχει τέλεια ισορροπία. Πως λοιπόν γεννιούνται όλες οι μορφοπλαστικές δυνάμεις της φύσης; Μέσα από τον αγώνα, το συναγωνισμό και τις τριβές. Ας υποθέσουμε ότι όλα τα μόρια της ύλης που αποτελούν το σύμπαν βρίσκονται σε ισορροπία. Νομίζετε πως θα υπήρχε τότε κάποια δημιουργική δραστηριότητα; Η επιστήμη μάς λέει ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Αναταράξτε μια έκταση νερού και θα δείτε αμέσως πως όλα τα μόρια του νερού συγκρούονται μεταξύ τους προσπαθώντας να ξαναβρούν την ηρεμία τους. Παρόμοια, όλα τα φαινόμενα που εμείς αποκαλούμε «το σύμπαν» – όλα δηλαδή τα πράγματα που περιέχονται σ’ αυτό – όλα αγωνίζονται να επιστρέψουν στην κατάσταση της τέλειας ισορροπίας. Κι όταν ξαναφανερώνεται μια αναταραχή, πάλι έχουμε συνδυασμούς και δημιουργία. Η ανισότητα είναι το θεμέλιο της δημιουργίας. Ταυτόχρονα όμως, οι δυνάμεις που αγωνίζονται να οικοδομήσουν την ισότητα, είναι το ίδιο αναγκαίες στη δημιουργία όσο κι εκείνες που προσπαθούν να τη γκρεμίσουν.

Η απόλυτη ισότητα, η τέλεια δηλαδή ισορροπία όλων των δυνάμεων που αγωνίζονται σε όλα τα πεδία, δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει σ’ αυτό τον κόσμο. Πολύ προτού φτάσει το σύμπαν σ’ αυτήν την κατάσταση, η γη μας θα έχει γίνει πλέον ακατάλληλη για οποιοδήποτε είδος ζωής και δεν θα υπάρχει κανένας εδώ.

Γι’ αυτό λοιπόν βλέπουμε ότι όλες αυτές οι αντιλήψεις για τη «χιλιετία» και την απόλυτη ισότητα δεν είναι μονάχα ανέφικτες αλλά, κι αν προσπαθήσουμε να τις εφαρμόσουμε, θα μας οδηγήσουν με σιγουριά στην ημέρα της καταστροφής. Τι ξεχωρίζει τον έναν άνθρωπο από τον άλλον; Κυρίως μια κάποια διαφορά εγκεφάλου. Στις μέρες μας, μονάχα ένας φρενοβλαβής θα ισχυριστεί ότι όλοι γεννιόμαστε με τις ίδιες νοητικές ικανότητες. Όλοι μας ερχόμαστε ως άνθρωποι περισσότερης ή λιγότερης αξίας και δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτήν την προγεννητικά καθορισμένη κατάστασή μας.

Το αληθινό κίνητρο πίσω από τον «αγνωστικισμό» του Βούδα. Η απελευθέρωση από τις προκαταλήψεις. Η πραγματική καλοσύνη

Ο Βούδας είναι ο μόνος προφήτης που είπε: «Δεν με ενδιαφέρει να μάθω τις διάφορες για το Θεό θεωρίες σας. Τι νόημα έχει η συζήτηση γύρω από όλα τα λεπτοφυή ζητήματα σχετικά με την ψυχή; Κάντε το καλό και να είστε καλοί. Αυτό και μόνο θα σας οδηγήσει στην ελευθερία και σ’ όποια αλήθεια υπάρχει.

Είναι ο πρώτος που τόλμησε να πει: «Μην πιστεύετε κάτι, επειδή σας το φανερώνουν κάποια παλιά χειρόγραφα, μην πιστεύετε κάτι, επειδή είναι το εθνικό σας πιστεύω, μην πιστεύετε κάτι που σας ανάγκασαν να πιστεύετε στην παιδική σας ηλικία. Αλλά καθίστε κάτω και συλλογιστείτε τα όλα, ένα-ένα, κι αφού τα αναλύσετε έτσι και βρείτε κάτι που θα ωφελήσει τους πάντες, τότε πιστέψτε το, ζήστε σύμφωνα μ’ αυτό, και βοηθήστε και άλλους να ζήσουν σύμφωνα μ’ αυτό.

Οι θρησκείες του μέλλοντος πρέπει να έχουν αλληλοσεβασμό και ν’ αγκαλιάσουν όλο το φάσμα της ανθρώπινης σκέψης και δράσης

Τα θρησκευτικά ιδεώδη του μέλλοντος πρέπει να αγκαλιάσουν κάθε τι που υπάρχει στον κόσμο κι είναι ωραίο και μεγάλο, και ταυτόχρονα να έχουν άπειρες πιθανότητες για μελλοντική ανάπτυξη. Ό,τι υπήρξε καλό από το παρελθόν πρέπει να διατηρηθεί και να αφήσουμε ανοιχτές τις πόρτες για μελλοντικές προσθήκες στην παρακαταθήκη που υπάρχει. Οι θρησκείες πάλι πρέπει να είναι περιεκτικές και να μην κοιτούν η μια την άλλη με περιφρόνηση, επειδή οι ιδιαίτερες ιδέες τους για το Θεό είναι διαφορετικές.

Αυτό που χρειάζεται είναι ένα αίσθημα συναδέλφωσης ανάμεσα στα διάφορα είδη θρησκειών – αφού ή μαζί θα σταθούν ή μαζί θα πέσουν – ένα αίσθημα συναδέλφωσης, που να πηγάζει από αμοιβαία εκτίμηση και σεβασμό, κι όχι εκείνη τη συγκαταβατική πατρωνική ψευτοέκφραση καλής θέλησης, που είναι δυστυχώς της μόδας σε πολλούς σήμερα.

Η κοινωνία πρέπει να προσαρμόζεται στην αλήθεια και όχι το αντίστροφο

Με ποιο δικαίωμα ζητάει κανείς να κρίνει την αλήθεια με μέτρο τη χρησιμότητα ή τα χρήματα; Ας υποθέσουμε πως δεν υπάρχει χρησιμότητα. Μήπως τότε η αλήθεια θα ήταν λιγότερο αληθινή; Η χρησιμότητα δεν είναι κριτήριο της αλήθειας.

Η αλήθεια δεν υποτάσσεται σε καμία κοινωνία αρχαία ή σύγχρονη. Η κοινωνία πρέπει να υποτάσσεται στην αλήθεια, αλλιώς να πεθαίνει. Οι κοινωνίες πρέπει να πλάθονται με βάση την αλήθεια κι όχι η αλήθεια να προσαρμόζεται στην κοινωνία. Αν μια τόσο υπέροχη αλήθεια σαν την ανιδιοτέλεια δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην κοινωνία, είναι καλύτερα ο άνθρωπος, να παρατήσει την κοινωνία και να πάει να ζήσει στο δάσος. Αυτό δηλαδή θα έκανε ένας τολμηρός άνθρωπος.

Θάρρος και αγώνας για την πίστη και την εφαρμογή της αλήθειας

Ξεσηκωθείτε άντρες και γυναίκες, στοχαστείτε σ’ αυτήν την ιδέα, και τολμήστε να πιστέψετε στην αλήθεια, τολμήστε να την ασκήσετε! Ο κόσμος χρειάζεται μερικές εκατοντάδες από θαρραλέους άντρες και γυναίκες. Ασκήστε εκείνο το θάρρος που τολμάει να γνωρίσει την αλήθεια, που τολμάει να δείξει την αλήθεια στη ζωή, που δεν τρέμει μπροστά στο θάνατο ή μάλλον καλωσορίζει το θάνατο, που κάνει τον άνθρωπο να γνωρίζει πως αυτός είναι το Πνεύμα, και πως τίποτα μέσα σ’ όλο το σύμπαν δεν μπορεί να τον σκοτώσει. Τότε θα είσαστε ελεύθεροι. Τότε θα γνωρίζετε την αληθινή σας Ψυχή.

Γεμίστε λοιπόν το νου σας με υψηλές σκέψεις, με τα πιο υψηλά ιδανικά. Μέρα και νύχτα απλώστε τα μπροστά σας κι απ’ αυτά θα προέλθει μεγάλη εργασία. Μη μιλάτε για ακαθαρσία αλλά να λέτε πως είμαστε αγνοί. Αυτοϋπνωτιστήκαμε να νομίζουμε πως είμαστε μικροί, πως γεννηθήκαμε και πως θα πεθάνουμε, με αποτέλεσμα να ζούμε σε διαρκή φόβο.

Εξελίσσουμε την έννοια του Θεού, όσο εξελισσόμαστε κι εμείς

Το μεγάλο λάθος που γίνεται είναι ότι αναγνωρίζεται η εξέλιξη του λάτρη, δίχως να αναγνωρίζεται ότι εξελίσσεται κι Εκείνος που είναι το αντικείμενο της λατρείας. Δεν Του αποδίδουν θέση ανάλογη με την πρόοδο που έχουν κάνει οι πιστοί Του. Ενώ η αλήθεια είναι ότι όπως εσείς κι εγώ σαν αντιπροσωπευτικές έννοιες αναπτυχθήκαμε, έτσι κι οι θεοί αυτοί, σαν αντιπροσωπευτικές έννοιες αναπτύχθηκαν.

Επειδή ο φυσικός άνθρωπος δεν είναι παρά ένα φαινόμενο, δηλαδή μια μερική μόνο εκδήλωση του Αληθινού Ανθρώπου, η έννοια που σχηματίζουμε για το Θεό είναι ένα γέννημα του μυαλού μας, κι είναι κατ’ ανάγκη μόνο μια μερική εκδήλωση. Πίσω από αυτή βρίσκεται ο Αληθινός Θεός που δε μεταβάλλεται ποτέ, ο Παντοτινά Αγνός,, ο Αμετάβλητος. Η εκδήλωση όμως συνέχεια μεταβάλλεται αποκαλύπτοντας όλο και περισσότερο την πιο πίσω της πραγματικότητα. Όταν αποκαλύπτει περισσότερο την πιο πίσω πραγματικότητα, ονομάζεται πρόοδος, κι όταν την αποκρύβει περισσότερο, λέγεται οπισθοδρόμηση.

Κοινωνική ελευθερία στη Δύση. Θρησκευτική ελευθερία στην Ανατολή

Εδώ, εσείς δίνετε την ίδια ελευθερία στα κοινωνικά ζητήματα, και γι’ αυτό έχετε μια θαυμάσια κοινωνική οργάνωση. Εμείς δε δώσαμε καμιά ελευθερία για την ανάπτυξη των κοινωνικών ζητημάτων, γι’ αυτό η δική μας κοινωνία είναι περιορισμένη. Εσείς δε δώσατε ποτέ καμιά ελευθερία στα θρησκευτικά ζητήματα αλλά επιβάλατε την πίστη σας με τη φωτιά και το σπαθί. Και το αποτέλεσμα είναι πως έχει εμποδιστεί η άνθιση της θρησκείας, έχει εκφυλιστεί κι έχει εξασθενίσει η ανάπτυξή της στον ευρωπαϊκό νου. Στις Ινδίες πρέπει να βγάλουμε τις αλυσίδες από την κοινωνία, στην Ευρώπη πρέπει να βγουν οι αλυσίδες από τα πόδια της πνευματικής προόδου.

Η ψευδαίσθηση της σκλαβιάς και η απελευθέρωση

Το ιδανικό αυτό της ελευθερίας που αντιληφθήκατε, ήταν σωστό, αλλά το προβάλατε έξω από τον εαυτό σας. Αυτό ήταν το λάθος σας. Φέρτε το όλο και πιο κοντά, ώσπου να βρείτε πως πάντα βρισκόταν μέσα σας, ήταν ο Εαυτός του εαυτού σας. Εκείνη η ελευθερία ήταν η ίδια η φύση σας και τούτη η μάγια δε σας δέσμευσε ποτέ!

Κι η μάγια αντί να είναι ένα φρικτό χωρίς ελπίδα όνειρο, όπως είναι τώρα, θα γίνει όμορφη. Και τούτη η γη αντί να είναι μια φυλακή, θα γίνει το γήπεδο του παιχνιδιού μας. Κι ακόμα κι οι δυσκολίες και οι κίνδυνοι και όλες οι θλίψεις θα θεοποιηθούν και θα μας δείξουν την αληθινή τους φύση, θα μας δείξουν ότι πίσω από το κάθε τι, σαν ουσία του κάθε τι, στέκεται Εκείνος.. Και ότι Εκείνος είναι αληθινά ο ίδιος μας ο Εαυτός.

Επιμένετε, Αγωνιστείτε παρ’ όλες τις αποτυχίες και τα λάθη

Αν κάποιος που έχει ένα ιδανικό κάνει χίλια λάθη, είμαι βέβαιος πως ο άνθρωπος χωρίς ιδανικά θα κάνει πενήντα χιλιάδες λάθη. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να έχουμε ένα ιδανικό. Και πρέπει να ακούμε, όσο πιο πολύ μπορούμε για εκείνο το ιδανικό, ώσπου να μπει μέσα στην καρδιά μας, μέσα στο μυαλό μας, μέσα στις φλέβες μας, μέχρι να μυρμηγκιάσει σε κάθε σταγόνα του αίματός μας και να διαποτίσει κάθε πόρο του σώματός μας. Πρέπει να διαλογιζόμαστε σε αυτό. «Εκ γαρ του περισσεύματος της καρδιάς το στόμα λαλεί» κι από την πληρότητα της καρδιάς εργάζεται και το χέρι.

Η σκέψη είναι η κινητήρια δύναμή μας. Γεμίστε το νου σας με τις υψηλότερες σκέψεις, ακούστε τες κάθε μέρα και σκεφτείτε τες μήνα με το μήνα. Μη σας νοιάζουν οι αποτυχίες,, είναι πολύ φυσικές. Αυτές οι αποτυχίες είναι η ομορφιά της ζωής. Τι θα ήταν η ζωή χωρίς αυτές; Δε θα άξιζε, αν δεν υπήρχαν αγώνες. Πού θα ήταν η ποίηση της ζωής; Μη νοιάζεστε για τους αγώνες και τα λάθη. Δεν άκουσα καμιά αγελάδα να λέει ψέματα, αλλά αυτή είναι μόνον αγελάδα – όχι άνθρωπος. Έτσι, μη σας ενδιαφέρουν αυτές οι αποτυχίες, αυτά τα μικρά ξανακυλήματα. Κρατείστε το ιδανικό χίλιες φορές,, κι αν αποτύχετε χίλιες φορές, κάντε την προσπάθεια ακόμα μια φορά. Το ιδανικό του ανθρώπου είναι να δει το Θεό μέσα στο καθετί. Αλλά αν δεν μπορείτε να Τον δείτε μέσα στα πάντα, δείτε Τον μέσα σε ένα πράγμα, μέσα σε εκείνο το πράγμα που σας αρέσει περισσότερο, κι έπειτα δείτε Τον σε ένα άλλο. Προχωρήστε έτσι. Υπάρχει άπειρη ζωή μπροστά στην ψυχή. Μη βιάζεστε και θα πετύχετε στο τέλος το σκοπό σας.

Πραγμάτωση και βίωση του Θεού ανώτερες από γνώση και κατανόηση

Η ταραχή, οι διαμάχες κι οι διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στις θρησκείες, δε θα σταματήσουν, παρά μόνο όταν θα καταλάβουμε πως η θρησκεία δε βρίσκεται μέσα στα βιβλία και στους ναούς. Είναι ζήτημα πραγματικής αντίληψης. Μόνο ο άνθρωπος που είδε πραγματικά το Θεό και την ψυχή, είναι θρήσκος. Δεν υπάρχει καμιά πραγματική διαφορά ανάμεσα στον μεγαλύτερο εκκλησιαστικό γίγαντα, που μπορεί να μιλάει πολυμαθέστατα με τους τόμους των βιβλίων και στο χαμηλότερο, τον πιο αμαθή υλιστή. Όλοι μας είμαστε άθεοι, ας το ομολογήσουμε. Η απλή διανοητική συγκατάθεση δεν μας κάνει θρησκευόμενους.

Η θρησκεία αρχίζει μόνο, όταν αρχίζει να ανατέλλει η αληθινή πραγμάτωση μέσα στην ίδια μας την ψυχή. Εκείνο θα είναι το γλυκοχάραμα της θρησκείας και τότε μόνο θα ζήσουμε ηθικά. Τώρα δεν είμαστε περισσότερο ηθικοί από τα ζώα. Το μόνο που μας συγκρατεί είναι ο φόβος του μαστιγίου της κοινωνίας. Αν σήμερα η κοινωνία έλεγε, «δεν θα σε τιμωρήσω αν κλέψεις» θα κάναμε επίθεση ο ένας στην περιουσία του άλλου. Είναι ο αστυνομικός που μας κάνει ηθικούς. Είναι η γνώμη της κοινωνίας που μας κάνει ηθικούς, και πραγματικά είμαστε ελάχιστα καλύτεροι από τα ζώα. Το ότι είναι ακριβώς έτσι, το καταλαβαίνουμε μέσα στα μυστικά της ίδιας μας της καρδιάς. Ας μην είμαστε λοιπόν, υποκριτές. Ας ομολογήσουμε πως δεν είμαστε θρησκευόμενοι, κι ότι δεν έχουμε δικαίωμα να περιφρονούμε τους άλλους. Όλοι είμαστε αδέλφια και θα γίνουμε αληθινά ηθικοί, όταν πραγματώσουμε τη θρησκεία.

Αν έχετε δει μιαν ορισμένη χώρα, και σας αναγκάσει κάποιος να πείτε πως δεν την έχετε δει, εσείς θα ξέρετε στο βάθος της καρδιάς σας, πως την είδατε. Έτσι, όταν η θρησκεία και ο Θεός θα έχουν γίνει για σας κάτι το πολύ πιο απτό από τούτο τον εξωτερικό κόσμο, τότε τίποτα δε θα μπορέσει να κλονίσει την πεποίθησή σας.