Η αντίληψη μας για τη πραγματικότητα σήμερα βασίζεται στην κοινή λογική, σύμφωνα με την οποία, εκτός των άλλων, το σύμπαν εξελίσσεται αντικειμενικά και ανεξάρτητα από την ανθρώπινη παρουσία. Η θέση ότι το σύμπαν υπάρχει και ‘τρέχει’ ακόμα και όταν κοιμόμαστε και άρα δεν το παρακολουθούμε, είναι σαφώς μια κοινή παραδοχή που έχει αν μη τι άλλο τις βάσεις της στην κλασική φυσική και τους νόμους που υποστηρίζονται από αυτήν.
Κι όμως, πέρα από το πεδίο αντιληπτικότητας μας υπάρχει μια ενδιαφέρουσα και μεγαλειώδης πραγματικότητα. Και αυτή που έχει αναλάβει τις τελευταίες δεκαετίες να μας αναλύσει την πραγματικότητα πέρα από την ύλη δεν είναι ούτε η θρησκεία ούτε οι μεταφυσικές θεωρίες. Είναι η κβαντική επιστήμη, η οποία, αψηφώντας την κοινή λογική, απαντάει σε φαινόμενα που η νευτώνια μηχανική αδυνατεί να περιγράψει, και αναθεωρεί με ταχύτατους ρυθμούς τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την κόσμο γύρω μας και την θέση μας μέσα σε αυτόν, προσδίδοντας στον άνθρωπο – και όχι μόνο – έναν πολύ πιο ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση της πραγματικότητας, η οποία σε αντίθεση με αυτό που προστάζει η καθημερινή μας εμπειρία, φαίνεται να είναι καθόλα ρευστή.
Η κβαντική μηχανική περιγράφει τη συμπεριφορά της ύλης στο μοριακό, ατομικό και υποατομικό επίπεδο. Ο όρος κβάντο προέρχεται από το λατινικό επίθετο quantus και αναφέρεται σε διακριτές μονάδες που χαρακτηρίζουν συγκεκριμένες φυσικές ποσότητες, όπως η ενέργεια ενός ατόμου ύλης σε κατάσταση ηρεμίας.
Από την νευτώνεια φυσική των μορίων και των χειροπιαστών σωμάτων, μεταβαίνουμε στο ατομικό επίπεδο και από κει στο υποατομικό, στο πυρηνικό και τέλος στο υποπυρηνικό. Όταν διασπάμε τα μόρια στα πιο μικροσκοπικά συστατικά τους για να ανακαλύψουμε από τι είναι φτιαγμένα, αυτό που μας μένει είναι χορδές πιθανοτήτων, ταλαντώσεις δυνατοτήτων. Η κβαντική Θεωρία μας δείχνει ότι στο επίπεδο της λεγόμενης κλίμακας Πλανκ, που είναι δέκα εκατομμύρια – εκατομμύρια – εκατομμύρια φόρες μικρότερη από τον πυρήνα του ατόμου, η συνειδητότητα είναι θεμέλιο του σύμπαντος. Είναι η πηγή ενέργειας, πληροφορίας, χώρο- χρόνου και ύλης. Στο ενοποιημένο πεδίο της συνειδητότητας όλα υπάρχουν ως δυνατότητες.
Στο βιβλίο The Self-Aware Universe του καθηγητή θεωρητικής φυσικής Dr, Amit Gozwami συναντάμε τις εξής αρχές της κβαντικής μηχανικής:
1) Κυματοσυνάρτηση: ένα κβαντικό αντικείμενο (π.χ. ηλεκτρόνιο) μπορεί να βρίσκεται σε περισσότερα από ένα μέρη ταυτόχρονα. Μπορεί να παρατηρηθεί σαν κύμα που απλώνεται στον χώρο και μπορεί να βρεθεί ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία του κύματος.
2) Ασυνέχεια: ένα κβαντικό αντικείμενο μπορεί να σταματήσει να υπάρχει σε ένα σημείο και την ίδια στιγμή να εμφανιστεί κάπου αλλού χωρίς ποτέ να διανύσει τον ενδιάμεσο χώρο.
3) Δράση από απόσταση: Η εκδήλωση ενός κβαντικού αντικειμένου που οφείλεται στην παρατήρηση μας επηρεάζει ταυτόχρονα το συσχετιζόμενο δίδυμο αντικείμενο, όσο μακριά κι αν βρίσκεται.
4) Επίδραση του παρατηρητή: ένα κβαντικό αντικείμενο δεν μπορεί να θεωρηθεί εκδηλωμένο στην πραγματικότητα του χωροχρόνου μέχρι να μπορεί να παρατηρηθεί ως σωματίδιο. Ένα κβαντικό αντικείμενο υπάρχει συνέχεια σαν κύμα μέχρι να παρατηρηθεί άμεσα. Η συνείδηση μπορεί να κάνει την κυματοσυνάρτηση του σωματιδίου να καταρρεύσει.
Το τελευταίο αυτό σημείο είναι τεράστιας σημασίας γιατί συνεπάγεται ότι χωρίς έναν παρατηρητή, δεν προκαλείται καμία ‘κατάρρευση’ και η ύλη παραμένει φυσικά μη- εκδηλωμένη, σε μια κατάσταση πιθανότητας. Η παρατήρηση όχι μόνο διαταράσσει αυτό που πρόκειται να μετρηθεί αλλά παράγει και το αποτέλεσμα.
Όπως υπέδειξε το περιβόητο πείραμα των δύο σχισμών, το οποίο πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον άγγλο φυσικό Thomas Yang στις αρχές της δεκαετίας του 1800, ο παρατηρητής ‘αναγκάζει’ ένα ηλεκτρόνιο ( ένα από τα θεμελιώδη υποατομικά σωματίδια της ύλης ) να εκδηλώσει σωματιδιακή κατάσταση και να πάρει μια συγκεκριμένη θέση, από μια θάλασσα πιθανοτήτων.
Τα αποτελέσματα αυτά –και άλλα στον τομέα της κβαντικής- οδήγησαν στη θέση ότι η συνείδηση είναι το θεμέλιο του Σύμπαντος, αφού χωρίς έναν συνειδητό παρατηρητή ο κόσμος δεν θα ήταν παρά μία από τις άπειρες πιθανότητες. Με άλλα λόγια ο φυσικός κόσμος δεν θα εκδηλωνόταν – δεν θα κατέρρεε σε μία κατάσταση-, αν δεν υπήρχε κάποιος να τον παρατηρήσει.
Η σκέψη αυτή φυσικά καταλαμβάνει τον τρόπο λειτουργίας του κόσμου μας εν όλο από την στιγμή της δημιουργίας του μέχρι το σήμερα και το αύριο. Είναι αυτό που συχνά λέμε «Εμείς δημιουργούμε την πραγματικότητα μας»
Η κβαντική επιστήμη καταφέρνει σήμερα να αποδείξει ένα σύμπαν άχρονο, ένα σύμπαν όπου μπορούμε να είμαστε σε δύο μέρη ταυτόχρονα, ένα σύμπαν όπου εμείς δημιουργούμε την πραγματικότητα. Και αυτό δεν είναι άλλο από το δικό μας.
Όπως γράφει ο Guy Joseph Ale στο βιβλίου του «Ο Βούδας και ο Αϊνστάιν παρέα σ’ ένα μπαρ» Κάθε δυνατότητα είναι απλώς μια πιθανότητα μέχρι εσείς ή εγώ να την παγιώσουμε στην πραγματικότητα, να την υλοποιήσουμε μέσω της παρατήρησης και της εφαρμογής. Τα σωματίδια ξεκινούν ως καθαρή δυνατότητα που ταλαντώνεται όπως οι χορδές πιθανοτήτων και καταλήγουν να γίνουν αληθινά σωματίδια μόνο όταν επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε αυτά.
Όσο περισσότερο βυθιζόμαστε στα μυστήρια της συνειδητότητας τόσο περισσότερο η γραμμή διαχωρισμού μεταξύ επιστήμης και πνευματικότητας θολώνει, το οποίο αναπόφευκτα μας οδηγεί προς μία πιο πνευματική κατανόηση του Σύμπαντος και της ίδιας μας της ύπαρξης. Στις ερχόμενες δεκαετίες η κβαντική φυσική, με την γνώση των υποατομικών δομών μέσα στον εγκέφαλο, θα μας φέρει στο μεταίχμιο της συμφιλίωσης της επιστήμης με την πνευματικότητα για πρώτη φορά, φέρνοντας τον καρπό μια καινούργιας κατανόησης του κόσμου μας.
Ας θυμηθούμε, τέλος, το απόφθεγμα του Βούδα πριν από 2.600 χρόνια: Ο νους είναι το παν. Αυτό που σκέφτεσαι, αυτό γίνεσαι…