Οι αριθμοί συνδέονται με τα βαθύτερα νοήματα της καθημερινής ζωής. Αποτελούν Αρχέτυπα Σύμβολα, Θεμελιώδεις Αρχές που εκφράζουν την Παγκόσμια Αλήθεια καθώς αυτή αντανακλάται μέσα στην υλική πολλαπλότητα.
Η επιστήμη της Αριθμολογίας (αριθμός + λόγος) είναι μια Πνευματική Μαθηματική Επιστήμη, ένα από τα μεγαλύτερα κλειδιά για την κατανόηση της αληθινής φύσης του Ανθρώπου, των Κόσμων και του Θεού. Ως τέτοια αποτελούσε μέρος της διδασκαλίας των Αρχαίων Μυστηρίων.
Η συμβολική σημασία του αριθμού 4 στην εσωτερική φιλοσοφία σχετίζεται με τον υλικό και εκδηλωμένο κόσμο. Είναι ο επόμενος αριθμός μετά τον αριθμό 3, ο οποίος συσχετίζεται με τις πνευματικές αρχές του κόσμου μας. Σε πολλές θρησκείες ο Θεός εκφράζεται μέσα από 3 αρχές και το τρίγωνο συμβολίζει τον Πνευματικό κόσμο. Αντίστοιχα, το τετράγωνο που αντιστοιχεί με το αριθμό 4, αποτελεί ένα σύμβολο της ύλης. Υποδηλώνει κάτι στέρεο, κάτι που μπορεί να αγγιχτεί. Είναι ενδιαφέρουσα η παρατήρηση πως αποτελεί το ιδανικό αρχιτεκτονικό σχήμα για σταθερά και ογκώδη κτήρια σε αντίθεση με το αιωνίως κινούμενο κυκλικό σχήμα των νομαδικών σκηνών των καταυλισμών.
Η έννοια του αριθμού τέσσερα έχει γραφεί και συμβολιστεί με πολλούς τρόπους. Οι πιο γνωστοί σε εμάς είναι το αραβικό γράμμα 4, το ελληνικό Δ ή το ρωμαϊκό IV. Σαν Ινδο-αραβικό γράμμα, το 4 αρχικά ήταν τέσσερις γραμμές που για συντομία ενώθηκαν στο σύμβολο του σταυρού (+), ο οποίος σταδιακά εξελίχθηκε στο σημερινό διεθνές σύμβολο για τον αριθμό.
Με φυσικό τρόπο λοιπόν υπάρχει κι ένας συσχετισμός της έννοιας του τέσσερα με το σύμβολο του Σταυρού, πιθανά του πιο διαδεδομένου και χρησιμοποιούμενου συμβόλου στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τον σταυρό το συναντάμε με διάφορες παραλλαγές, οι κυριότερες από τις οποίες είναι το αιγυπτιακό ανκ, το ταυ και η σβάστικα. Ο σταυρός θεωρείται η σύνδεση μιας κάθετης με μια οριζόντια γραμμή, το ενεργητικόμε το παθητικό, το αρσενικό με το θηλυκό, το ανώτερο με το κατώτερο, η ζωή με τον θάνατο. Η κάθετη γραμμή συμβολίζει την κάθοδο της ψυχής, ώστε να βιώσει στον φυσικό κόσμο την αποστολή της. Είναι η κάθοδος και μετέπειτα η άνοδος, μέσω της εμπειρίας του θανάτου.

Ο αριθμός 4 στη φυσική
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι τέσσερις καταστάσεις της ύλης, δηλαδή η στερεή, η υγρή, η αέρια και το πλάσμα. Καθετί που το τοποθετούμε στον χώρο χαρακτηρίζεται από τις τρεις διαστάσεις του χώρου, δηλαδή το μήκος, το πλάτος και το ύψος. Αν σε αυτές, προσθέσουμε και τον χρόνο, προκύπτουν οι τέσσερις διαστάσεις του χωροχρόνου. Ακόμη, πρέπει να αναφερθούμε στις τέσσερις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις ή δυνάμεις, οι οποίες είναι η ηλεκτρομαγνητική, η ισχυρή πυρηνική, η ασθενής και η βαρυτική.
Επιπλέον, στο φυσικό περιβάλλον συναντούμε τις εξής τέσσερις ενότητες: τη Βιόσφαιρα, την Ατμόσφαιρα, την Υδρόσφαιρα (περιλαμβάνει και τη γνωστή ως «Κρυόσφαιρα») και τη Λιθόσφαιρα.
Ο αριθμός 4 διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στον προσανατολισμό μας, καθώς ακόμη και τα σημεία του ορίζοντα είναι επίσης τέσσερα (Βορράς, Νότος, Ανατολή, Δύση).
Τα τέσσερα στοιχεία και η τετρακτύς
Μια πολύ σημαντική έκφραση του τέσσερα, βρίσκουμε στην προσωκρατική σκέψη μέσα από τα τέσσερα στοιχεία. Αυτή τη μυστηριακή διδασκαλία τη συναντάμε αναγεννημένη πολύ αργότερα στον Ευρωπαϊκό μεσαίωνα στα τάγματα των Αλχημιστών. Τα τέσσερα στοιχεία είναι η Γη, το Νερό, ο Αέρας και η Φωτιά, όμως αυτά είναι κάτι πολύ περισσότερο από τις γνωστές μας φυσικές εκφράσεις όπως το νερό ενός ποταμού, ο άνεμος ή η φυσική φωτιά.
Ο αριθμός 4 όμως δεν συναντάται μόνο στην κοσμολογία των προσωκρατικών, αλλά εμφανίζεται και στην πυθαγόρεια φιλοσοφία. Συγκεκριμένα, ιερό σύμβολο των Πυθαγορείων φιλοσόφων ήταν η Τετρακτύς, η οποία συμβολίζεται με ένα ισόπλευρο τρίγωνο, όπως φαίνεται στην Εικόνα 1.
Τοποθετώντας τους αριθμούς από το 1 έως το 10 σε τέσσερις σειρές (έναν αριθμό στην πρώτη, δύο στη δεύτερη κτλ), δημιουργείται το σχήμα της τετρακτύος. Όπως βλέπουμε, η βάση αποτελείται από τέσσερα σημεία που παραπέμπουν στα τέσσερα στοιχεία.
Ο αριθμός 4 στη βιολογία και στο ανθρώπινο σώμα
Ο αριθμός 4 δεν συναντάται και στη βιολογία. Η βιολογία ασχολείται με τα έμβια όντα, δηλαδή με την ίδια τη ζωή, η οποία είναι συνδεδεμένη με την ύπαρξη του DNA, του οποίου οι βάσεις είναι τέσσερις (αδενίνη, κυτοσίνη, γουανίνη, θυμίνη). Το ίδιο συμβαίνει και με τις βάσεις του RNA (αδενίνη, κυτοσίνη, γουανίνη, ουρακίλη).
Ζωή σημαίνει, μεταξύ άλλων, και αίμα που ρέει. Ακόμη και οι κύριες ομάδες του αίματος που κινείται μέσα μας είναι τέσσερις (Α, Β, ΑΒ και Ο), σύμφωνα με το σύστημα ΑΒΟ. Βέβαια, με τη χρήση του συστήματος Rhesus, αυτές γίνονται οχτώ, δηλαδή Α+, Α-, Β+, Β-, Ο+, Ο- [5] και με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται δύο τετράδες, μία με + και μία με -.
Ο αριθμός 4 εμφανίζεται και στο ανθρώπινο σώμα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την καρδιά, η οποία αποτελείται από τέσσερις χώρους: δύο κόλπους και δύο κοιλίες. Ακόμη, κοιτώντας το σώμα μας και το σώμα της πλειοψηφίας των έμβιων όντων, παρατηρούμε ότι τα άκρα είναι και αυτά τέσσερα (δύο χέρια, δύο πόδια στους ανθρώπους).
Ο μεγάλος γιατρός της αρχαιότητας Ιπποκράτης, χρησιμοποίησε τον αριθμό 4, όταν αναζήτησε τα βασικά στοιχεία – τα οποία ονόμασε χυμούς – που συγκροτούν το ανθρώπινο σώμα. Συγκεκριμένα, υποστήριξε ότι αυτά είναι τα εξής τέσσερα: το αίμα, το φλέγμα, η ξανθή χολή και η μαύρη χολή. Ο ιατροφιλόσοφος του Βυζαντίου Νεμέσιος, παραθέτει ωστόσο και την αντιστοίχησή τους με τα τέσσερα στοιχεία του Σύμπαντος, ως εξής: το αίμα, που προέρχεται από την καρδιά, αντιστοιχεί στον αέρα, το φλέγμα, που προέρχεται από τον εγκέφαλο, αντιστοιχεί στο νερό, η ξανθή χολή, που προέρχεται από το ήπαρ, αντιστοιχεί στη φωτιά, και, τέλος, η μαύρη χολή, που προέρχεται από τη σπλήνα, αντιστοιχεί στη γη. Ανάλογα μάλιστα με τον χυμό που επικρατεί, διακρίνουμε και τέσσερις διαφορετικούς τύπους ανθρώπων: αίμα-αιματώδης, φλέγμα-φλεγματικός, ξανθή χολή-χολερικός και μαύρη χολή-μελαγχολικός.

Ο αριθμός 4 στην ψυχολογία και τη φιλοσοφία
Σύμφωνα με τον Ελβετό ιατρό και ψυχολόγο Καρλ Γκούσταβ Γιούνγκ (1875-1961), οι λειτουργίες του εαυτού (ego functions) είναι οι εξής τέσσερις: η διαίσθηση (intuition), η σκέψη (thinking), η αίσθηση (sensation) και η συναισθηματική λειτουργία (feeling).
Ο Γιούνγκ θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντική προσωπικότητα στην ψυχολογία και πάνω στις ιδέες του βασίστηκε η Αναλυτική (ή Γιουνγκιανή) ψυχολογία.
Τα «εργαλεία» που διαμορφώνουν τις αποφάσεις μας από ψυχικό-πνευματικής άποψης είναι τέσσερα: η επιδίωξη (ποιος είναι ο στόχος), η προσοχή (πού θα εστιάσουμε), η προσληπτικότητα (αντίληψη και αποδοχή του τι βρίσκεται στο μυαλό μας) και η επίγνωση (βαθιά συναίσθηση).
Επίσης, σύμφωνα με την Πολιτεία του Πλάτωνα και μέσα από τα λόγια του Σωκράτη, διαπιστώνουμε ότι οι αρετές που πρέπει να διέπουν έναν άνθρωπο είναι τέσσερις (σοφία, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη) και μάλιστα υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ κοινωνίας – ψυχής, με τις συγκεκριμένες αρετές να διαμορφώνουν και την ανθρώπινη ψυχή
Τα μαθηματικά είναι μια κοινή γλώσσα, ίδια σε όλον τον κόσμο. Το περιβάλλον και ό,τι εμφανίζεται σε αυτό είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως της εξέλιξης και της επίδρασης του ανθρώπου. Η παρατήρηση μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η ποσότητα που αποκαλούμε ως «τέσσερα» και τη συμβολίζουμε με το «4» στην κοινή αυτή γλώσσα, συχνά, εμφανίζεται και διαμορφώνει ένα σημαντικό μέρος της ζωής. Τυχαίο ή όχι, ας αποφασίσει ο καθένας ξεχωριστά με τα δικά του κριτήρια.
Βιβλιογραφία
- Τζ. Κούπερ, «Λεξικό συμβόλων», Εκδόσεις Πύρινος Κόσμος
- ReneGuenon, «Ο συμβολισμός του σταυρού», Εκδόσεις Πεμπτουσία
- Τα μυστικά των Πυθαγορείων, MallingerJean, εκδόσεις ΙΔΕΟΘΕΑΤΡΟΝ
- https://www.kosmos-zine.gr/
- https://www.pemptousia.gr/2013/09/opsis-tou-arithmou-4/
Από το ίδιο Τεύχος
18 Φεβρουαρίου, 2025 / ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ
18 Φεβρουαρίου, 2025 / ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ
Περισσότερα Άρθρα ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ
18 Φεβρουαρίου, 2025 / ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ
18 Φεβρουαρίου, 2025 / ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ
Σχετικά Άρθρα
18 Φεβρουαρίου, 2025 / ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ