“Οι ηθικές διδασκαλίες της Αρχαίας Αιγύπτου αναφέρονται πάντα στο Θεό γενικά και όχι στους Θεούς του Πανθέου. Πρόκειται για το Θεό, είναι ο μονοθεϊσμός των σοφών”. E. Drioton
“Ἡ Αίγυπτος γνώρισε τόσους μοναδικούς Θεούς όσους και οι µεγάλες πόλεις που είχε.” G. Maspero
Αν για την επιστημονική μέθοδο ο αντικειμενικός παρατηρητής είναι µια αναγκαιότητα, για τη µαγικοθρησκευτική νοοτροπία ο μεσολαβητής είναι απαραίτητος: αυτός µπορεί να συμμετέχει σε διαφορετικά επίπεδα, γιατί ζώντας συγχρόνως στον ουρανό και στη γη, µπορεί να µπει σε συντονισμό µε τον προϋπάρχοντα κόσμο.
Ο αρχαίος άνθρωπος που φανταζόμαστε µέσα από τη µελέτη παρελθόντων πολιτισμών µάς φαίνεται συχνά πολύ µακρινός στον χρόνο και στην ψυχολογία. Όμως κατά βάση έχει άραγε αλλάξει η αλήθεια τα τελευταία 40.000 χρόνια; Στην περίπτωση του Αιγυπτιακού Πολιτισµού συναντάμε, στις προδυναστικές και πρωτοδυναστικές φάσεις, τη γέννηση πολλών συγκλινόντων μύθων. Όμως τίποτα δε µας εξουσιοδοτεί να μιλάμε για “πρωτόγονους” ανθρώπους καθώς, σύμφωνα µε τους ιστορικούς, σ᾿ αυτή τη σκοτεινή περίοδο δημιουργήθηκε η ιερογλυφική γραφή, τέθηκε σε κίνηση ο τροχός του Σωθικού ζωδιακού ημερολογίου και έγινε η επεξεργασία των εμβλημάτων της Βασιλείας και του κανόνα της Τέχνης, όπως το αποδεικνύει η παλέτα του NERMER–MENES. Οι περισσότεροι συγγραφείς αναγνωρίζουν, από την άλλη πλευρά, ότι η πλουσιότερη και πιο ζωντανή περίοδος της Αιγύπτου είναι η Αρχαία Αυτοκρατορία. Είναι πραγματικά δύσκολο να συναντήσουμε µια τόσο τέλεια γλυπτική όπως αυτή του Φαραώ Χεφρίνου που προστατεύεται από το θείο Halcon, µια τόσο ακριβή κατασκευή όπως αυτή των Πυραμίδων, µια τόσο λεπτή επεξεργασία της πέτρας.
Αυτός ο πολιτισμός, που είναι ριζωμένος στον κόσμο του μύθου και που φροντίζει να διατηρεί την ενότητα µεταξύ του θείου και του ανθρώπινου, έχει δώσει αποδείξεις µιας εκπληκτικής ζωντάνιας. Πολλές φορές έπεσε και σηκώθηκε όρθιος, πολλές φορές αναδύθηκε από το χάος έως ότου η γήρανσή του και η εξάντλησή του δεν του επέτρεψαν πια να απορρίψει τις ξένες επιρροές και να αποκαταστήσει την πνοή του, και ακόµα και στην παρακμή του ήξερε να γεννά την πηγή της έμπνευσης, της σοφίας και του προβληματισμού των µεγάλων πολιτισµών που διαμόρφωσαν τον κόσµο στον οποίο ζούμε σήµερα.
Δεν είναι ανάγκη να διερευνήσουμε υπερβολικά τους μύθους της Δύσης για να συναντήσουμε περισσότερο από µία αναλογία µε την Αρχαία Αίγυπτο: από τα ζώα των τεσσάρων ζώντων των Ευαγγελιστών µέχρι τη λατρεία της μαύρης Παρθένου που κάθεται πάνω στον θρόνο της και έχει μαζί της το νήπιο δάσκαλο του Κόσμου, χωρίς να ξεχάσουμε ορισμένα τυπικά της Θείας Λειτουργίας, τον προσανατολισμό των εκκλησιών σύμφωνα µε την περιφορά του ήλιου και πολλά άλλα.
Αυτή η κοσµοαντίληψη µεταδόθηκε από αυτούς τους ανθρώπους του αρχαίου κόσμου που δεν παύουµε να τους λέμε “πρωτόγονους”. Αυτή η αντίληψη του Σύμπαντος, που µας φαινόταν περίπλοκη χωρίς αμφιβολία, διαμορφώθηκε από ανθρώπους µε ένα ιδιαίτερο πνεύμα. Λέμε “ιδιαίτερο πνεύμα”, γιατί η µεγάλη νίκη της Αιγύπτου είναι το ότι ήξερε να δίνει στον λαό µια καλή φυσική, ψυχολογική και, µαζί, πνευματική. κατάσταση. Στην Αρχαία Αίγυπτο κάθε ον είχε τροφή για να χορτάσει, ήξερε ότι προστατεύεται από τη Δικαιοσύνη του Φαραώ και όποια κι αν ήταν η δουλειά του, μπορούσε να επικοινωνήσει μ᾿ αυτόν. Έτσι, ο Αιγύπτιος αισθανόταν ιδιαίτερα ευτυχής στη γη όπου γεννήθηκε και η βασική του έγνοια ήταν να πεθάνει εκεί και να ξαναγεννηθεί εκεί.
Αυτό το γιγάντιο σύστημα, που φαινόταν να λειτουργεί χωρίς προσπάθεια, ήταν αποτέλεσμα µιας προσεκτικής πνευματικής σύλληψης, µέχρι τις µικρότερές της λεπτομέρειες, για να στηρίξει τη µεγαλύτερη δυνατή συνέχεια. Αφήνοντας απέξω τις ενδιάµεσες περιόδους, δεν υπήρχαν επαναστάσεις ούτε δυσφορία από την πλευρά του αιγυπτιακού λαού για πολλές χιλιετηρίδες. Ο Αιγύπτιος είχε πλήρη εμπιστοσύνη στον Φαραώ του, όπως και ο Φαραώ εμπιστευόταν τον λαό του.
Ακόμα κι αν δεν είναι κατανοητό το πνεύμα αυτών των ανθρώπων µέσα από τη θρησκεία τους, τα σύμβολά τους, τις γιορτές τους ή την ιερή τους γεωγραφία, δεν µπορεί να αρνηθεί κανείς τη θαυμαστή αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού συστήµατος, ούτε τη σπουδαιότητα και το μεγαλείο των τεχνολογικών τους επιτευγμάτων. Γι’ αυτόν το λόγο πολλοί ερευνητές, συγγραφείς, επιστήμονες και αρχαιολόγοι στρέφονται προς αυτό που ονομάζουν “Μυστήρια της Αιγύπτου”. Πιστά στον άνεµο της ιστορίας, εκείνα τα αρχαία πνεύματα εμφανίζονταν κυκλικά, ξεχωρίζοντας όχι µόνο για τη διαίσθησή τους, αλλά και για την ικανότητά τους να εκδηλώνονται, να εξηγούν και να μεταδίδουν µέσω της θρησκείας ή της τέχνης, σύµφωνα μ’ ένα ρυθµό προσαρμοσμένο στη Φύση. Προσπαθώντας να δώσουν µια συνέχεια στο έργο τους, οι αρχαίοι διαφύλασσαν µια µεγάλη ευαισθησία ως προς το αόρατο, φροντίζοντας να είναι “αποδέκτες του Αρχέτυπου”, αναπτύσσοντας τις πιο λεπτές αρετές τους.
Σήµερα η ευαισθησία µας ως προς το αόρατο έχει κρυφτεί πίσω από το βερνίκι της µόρφωσής µας, έχει βυθιστεί στα ενδότερα του εαυτού µας, εξαιτίας των ανικανοποίητων επιθυμιών µας, των απογοητεύσεών µας, των ιδεωδών µας που έγιναν αντικείµενο χλεύης, και τελικά αντικαταστάθηκε από τελειοποιηµένες μηχανές και πολύ περίπλοκες συσκευές. Η τεχνολογική αλλοτρίωση µας έχει κάνει να ξεχάσουµε τις ενέργειες που έχουµε µέσα µας. Ο σκοπός των ιερών τεχνικών είναι ακριβώς να ξυπνήσουν τις δυνάµεις που έχει ο άνθρωπος µέσα του, και ο περίγυρος όπου ζει µπορεί να συνεισφέρει ή να µη συνεισφέρει σ᾿ αυτή την κατεύθυνση.
Το αιγυπτιακό θρησκευτικό σύστηµα περιείχε διάφορες ενεργές µορφές σε πολυάριθµα επίπεδα, γιατί σέβονταν την πληθωρικότητα των επιπέδων συνείδησης. Έτσι μπορούσε να συνυπάρχει η ολική αφαίρεση που μεταφέρει τις ανώτερες ψυχές και επιτρέπει την επαφή µε τον παγκόσμιο Νόμο, η μονοθεϊστική σύνθεση και ο πολυθεϊσμός, ή οι διάφορες πηγές ενότητας µέσα από τις οποίες εκφραζόταν η θεότητα. Η πρακτική εφαρμογή της θρησκείας µε τις ανιµιστικές και πανθεϊστικές μορφές της είναι το κλειδί της κοινωνικοπολιτικής βάσης. Είναι αναγκαίο να βιώνουμε σαν ωθήσεις την παρουσία αόρατων δυνάμεων και ενεργειών. Όμως αυτή η συνύπαρξη δεν συνεπαγόταν µια αξιολογική κρίση πάνω στον άνθρωπο, ο οποίος ανέβαινε ή δεν ανέβαινε στο καθένα από αυτά τα επίπεδα. Αυτή η πολύπτυχη πραγματικότητα είχε μοναδικό σκοπό να δώσει στον καθένα τη δυνατότητα να ικανοποιήσει τη δική του πνευματική ανάγκη.
Έτσι, η Αίγυπτος είχε αναπτύξει πολλά επίπεδα κατανόησης, δημιουργώντας ιεραρχηµένη κοινωνία όπου τα διάφορα επίπεδα συνείδησης αλληλοσυνδέονταν µεταξύ τους σαν οµόκεντροι κύκλοι. Κάθε άτοµο βρισκόταν έτσι στον κύκλο ή στον κάλαθο που του αντιστοιχούσε καλύτερα και µετατρεπόταν σε µία γέφυρα, σ᾿ ένα σηµείο ένωσης µεταξύ του επιπέδου μικρότερης κατανόησης και του αµέσως ευρύτερου επιπέδου. Η αιγυπτιακή θρησκεία θεμελιώνεται στην έννοια του Κα: του Πνεύματος-ζωής που δρα µέσω της Δημιουργίας και διατηρεί τα όντα δεµένα αρμονικά µε το Σύμπαν. Σύµφωνα µε τα κείµενα των Πυραμίδων, ο Ατούμ (ή Φθα στη Μέμφιδα), δηλαδή ο δημιουργός Θεός δίνει το Κα στα ενσαρκωμένα όντα. Έτσι, λένε τα κείμενα του Ατούμ: “Εσύ φτύνεις, Σου, εσύ ξερνάς, Τεφνούτ, βάζεις τα χέρια σου γύρῳ τους µε το Κα σου, έτσι το Κα σου βρέθηκε σ᾿ αυτούς.” (Πυραμίδες, 1652).
Το Κα, που εμείς ονομάζουμε διπλό, δεν εμψυχώνει µόνο τα όντα, αλλά και τα αντικείμενα, που τη στιγµή της εκδήλωσής τους γίνονται διπλή χρονική εκδήλωση του Κα. Το Κα είναι ο κινητήρας του ανθρώπινου όντος, ένα κέντρο ζωτικής δύναμης που θρέφει και εμψυχώνει το καθετί που αγκαλιάζει. Η έννοια της εκπόρευσης του κέντρου έχει τόσο µεγάλη ισχύ όπως αυτή της εντροπίας σήµερα. Ο Βασιλιάς, βυθισµένος στην πηγή του παγκόσμιου Κα, επαναφορτίζεται συνεχώς, για να διανέµει στους υπηκόους του και στη γη του την ενέργεια και τη ζωή. Το αληθινό Κα συντροφεύει τον Βασιλιά από τη γέννησή του σαν ένας δίδυμος αδελφός. Στη διάρκεια της Νέας Αυτοκρατορίας, ο Φαραώ είχε προικιστεί µε δεκατέσσερα Κα. Όταν ένας Αιγύπτιος “ένωνε ξανά το Κα του”, δηλαδή όταν πέθαινε, γινόταν “κύριος του Κα του”, ή “του Κα που βρίσκεται στον ουρανό”.
Είναι δύσκολο να καταλάβουμε την αιγυπτιακή σκέψη και να συλλάβουμε τις πολλαπλές της όψεις, χωρίς να κατέχουµε την κλωστή που µας δένει µε το κέντρο. Να µην χαθούµε στην πολυμορφία των ναών και των πόλεων, να µην περιπλανηθούµε στον λαβύρινθο της Αιγύπτου, να µην αφεθούµε να παγιδευτούµε από τη γοητεία της γλυκιάς Μπαστέκ, ούτε από την επιθετικότητα της τροµερής Σεκµέτ. Αυτά δεν θα είναι τίποτα παραπάνω από τα κατάλοιπα, µεγαλειώδη βεβαίως, αλλά διασπαρµένα ενός γιγάντιου παζλ που κατασκευάστηκε µε την ίδια ακρίβεια όπως µια πυραμίδα, µε την ίδια αγάπη όπως ένα έργο τέχνης, µε την ίδια θέληση για τελειότητα όπως η λατρεία προς τη Θεότητα. Για να οδηγηθούµε µέσα από την ιερή Γεωγραφία της Αιγύπτου, ας δούµε τον Ήλιο να λάμπει πάνω στο ναό, ας δούµε τον Νείλο να ρέει ειρηνικά, όµως εδώ να σταθούµε να δούμε τον χρόνο να εξαφανίζεται µέχρι που να αισθανθούμε να φεύγει από την ψυχή µας το βάρος αυτών των εκατομμυρίων χρόνων που θέλουν να µας µμεταδώσουν αυτό που εκείνα έχουν δει. Έτσι ίσως κατανοήσουμε τη φωνή του Θεού της Αιγύπτου…
ΟΙ ΘΕΟΙ
Πραγματικότητα η αναγκαιότητα
Πίσω από την ορατή όψη των Θεών, συγχέονται δύο επίπεδα και δύο τέλη (τελικοί στόχοι): το χρονικό και το πνευματικό, που αναµειγνύονται στο θρησκευτικό, πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Γιατί η μαγική νοοτροπία συλλαμβάνει τη συγχρονικότητα των λειτουργιών. Οι Θεοί είναι οι επίδεσµοι που επανενώνουν τα διαμελισμένα Κοµµάτια της Αιγύπτου: τους Νόμους και τις αρχαϊκές φυλές. Το προσωπείο του Θεού εξυπηρετούσε σε πολλές λειτουργίες, όµως ο ίδιος ο Θεός τις περικλείει όλες. Οι θεοί έχουν μύρια πρόσωπα και αυτή η συγχρονικότητα είναι αποδεκτή ως µια αναγκαιότητα, γιατί κάθε όψη φέρει µαζί της ένα αναντικατάστατο στοιχείο. Ο λαός μένει ευχαριστημένος µε τη μυστική θεώρηση του Θεού, τα στάδια της πνευματικής σύλληψης και κατασκευής του Κόσμου τον ενδιαφέρουν λιγότερο. Θέλει πάνω από όλα να ξέρει πώς να ζει, πώς να πεθαίνει.
Η προσευχή του Αιγύπτιου διαφέρει σύμφωνα µε τις ανάγκες του και απευθύνεται στη λειτουργία του Θεού που αντιστοιχεί στις επιδιώξεις του. Τι ζητάει από τον Θεό ο αγρότης; Να μεγαλώσει η οικογένειά του αριθμητικά και από άποψη ευηµερίας, να είναι τα παιδιά του ευτυχισµένα και να έχουν καλή υγεία, το µεγάλωμα της στάθµης του Νείλου να του δώσει µια γόνιμη συγκομιδή, να µην ανέβουν άλλο οι φόροι, να ζήσουν, ο ίδιος και οι δικοί του για πολύ καιρό στη γη, µε ειρήνη. Τι ζητάει από τον ίδιο Θεό ο µύστης; Να έχει µια καθαρή και δίκαιη κρίση, να αναπτύξει την ψυχή του, να διευρύνει τη διαίσθησή του, να έχει θάρρος για να βοηθάει τους όμοιούς του, να είναι η συμπεριφορά του όσο το δυνατόν περισσότερο άµεµπτη. Και τι ζητάει, πάντα από τον ίδιο Θεό, ο μεγάλος ιερέας; Να µπορεί πάντα η σοφία του να οδηγεί καλύτερα τους υπηκόους του, να καταλαβαίνει καλύτερα τα τεχνάσµατα του πεπρωμένου για να προετοιμάζει τον λαό του για τα γεγονότα που πρόκειται να συμβούν.
Αυτές οἱ προσευχές, αν και διαφορετικές, είναι όλες ειλικρινείς και ο καθένας από αυτούς τους Αιγύπτιους είναι πεπεισμένος ότι εισακούεται από τον Θεό του, καθώς ο Θεός κατέχει όλες αυτές τις δυνατότητες, όλες αυτές τις λειτουργίες. Ένα από τα πιο εκπληκτικά παραδείγµατα είναι ο Όσιρις. Καθώς τα αιτήµατά του επικεντρώνονται στα προβλήματά του, ο άνθρωπος περιορίζει την εικόνα του Θεού στη δική του θεώρηση. Στον άνθρωπο που έχει διαμορφώσει µια κακή αντίληψη της ολότητας του Θεού, είναι προτιµότερο να µην του διδαχτούν περισσότερα από το φάσμα που θέλει να βλέπει, καθώς κάθε άνθρωπος αισθάνεται τον Θεό µε διαφορετικό τρόπο και είναι ο άνθρωπος αυτός που µε την ποικιλία των προσεγγίσεων έχει δημιουργήσει τον πολυθεϊσμό.
Στο αιγυπτιακό πνεύμα είναι καθαρό ότι ο Θεός εκφράζεται από όλες τις πλευρές και σε όλα τα πράγματα: γι’ αυτό και οι πιο σημαντικοί Θεοί εμφανίζονται µε το πρόσωπο καλυμμένο (όπως στην Άβυδο), µε µια σκοτεινή όψη (Φθα), ή µε πρόσωπο ζώου (Θωτ, Ώρος, Άνουβις κ.λπ.). Σκιαγραφώντας τη σκέψη µέσα από τους Θεούς, η αφαίρεση καταλήγει να είναι µια πραγματική εικόνα, αισθητή στον ψυχολογικό κόσµο του ανθρώπου.
Αυτό είναι µία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της µυθικής σκέψης. Στην πραγματικότητα, ο ψυχολογικός κόσμος, λόγω της συγκινησιακότητάς του, µπορεί να κατασκευάσει την εικόνα που θα επιτρέψει την ένωση των αντίθετων, συγχωνεύοντας τη δυαδικότητα σε µία ενότητα, δημιουργώντας µια συμμαχία. Αυτή η εικόνα δεν πρέπει να συγχέεται µε το σύμβολο, καθώς αυτή δεν είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα αλλά Δομή του σύμπαντος των Θεών, ανθρώπινη γλώσσα που αναφέρεται στους Αθάνατους. Τα σύμβολα περνούν µέσα από τον χρόνο, υπάρχουν πριν και µετά από τον άνθρωπο.
Η ΝΕΤΕΡ
Σταυροδρόμι του τόπου και της ιερής αρχής
Δεν θα ήταν καθόλου αρκετό να πούμε ότι ο Αιγύπτιος συλλαμβάνει την πραγματικότητα ως ένα όλο µε πολλαπλές συνιστώσες. Απαστράπτει µέσα από τον κανόνα της τέχνης του που κατανοεί τόσο την όψη όσο και το προφίλ των πραγµάτων, µέσα από τον πλούτο των θρησκευτικών του μύθων ή των νόμων που συνοψίζουν τις αρχαϊκές και τις νέες φόρμες σαν ένα διαμάντι µε χίλιες όψεις, Εκεί όπου ο πάσσαλος καρφώνεται στη γη, εµφανίζεται ένα σηµείο ζωής που ακτινοβολεί την ενέργειά του στο άτομο και στο σύνολο. Είναι η Νέτερ, που στηρίζεται πάνω στη γη και την κάνει ιερή, δημιουργώντας έναν κόσµο ανοιχτό και συγχρόνως κλειστό. Θα γίνει εύκολα κατανοητή η σημασία αυτής της Δύναμης, για την αναζωογόνηση του ανθρώπου, που το σώµα του είναι εξαντλημένο από τη γήινη δραστηριότητά του και που το πνεύμα του φθείρεται από την επαφή µε την ύλη που το κρατάει φυλακισμένο.
Το Νέτερ είναι αυτό που δίνει µια νέα ώθηση, µια ζωοδότρια αναγέννηση, είναι πηγή αιώνιας νεότητας. Έτσι εξηγούνται οι πολυάριθµες “πηγές νεότητας” και οι τόποι προσκυνήµατος όπου η ψυχή µπορεί να συναντήσει “το νερό” για να το ανανεώσει, ωστόσο το Νέτερ δεν συναντά αναγκαστικά το σώμα. Σ’ αυτά τα βουνά, τους λόφους ή τα δάση αποκαθίσταται µια φυσική επαφή µεταξύ των διαφόρων διαστάσεων. Εκεί ο ποιητής συναντάει τη μούσα που τον εμπνέει, ο γλύπτης τα αισθητικά του κριτήρια, ο επιστήμονας το νόμο του Διανοητή… Και όλοι οι άνθρωποι την εσωτερική τους ειρήνη που πάντα αποζητούν. Δεν υπάρχει καμία ανάγκη για τεχνικά µέσα, για µετρητή Γκάιγκερ, αλλά µόνο για λίγη ευαισθησία στον ρυθμό της Φύσης. Και, ωστόσο, η ωραιότητα του τόπου δεν συγκλίνει πάντα µε το ψυχολογικό του φορτίο, φορτίο που µπορεί, από την άλλη πλευρά, να είναι θετικό ή αρνητικό. Έτσι γινόταν λόγος, ιδίως κατά τον Μεσαίωνα, για ευλογημένους ή καταραμένους τόπους. Εκεί τα πνεύματα του σκότους εισχωρούσαν στον κόσμο των ζωντανών, ή τα πνεύματα των ζωντανών στον κόσµο των νεκρών. Ας θυμηθούμε την κάθοδο του Αινεία στον Αδη, μεταξύ τόσων άλλων, καθώς και τους αµέτρητους μύθους που ακόµα κυκλοφορούν για τον Κάτω Κόσμο.
Στην Αίγυπτο, οι θεότητες δεν είναι µόνο Δυνάμεις της Φύσης ή “αόρατες Δυνάμεις”. Μπορούν να ενσαρκωθούν. Από εδώ απορρέει και η σημασία του συμβολικού ταξιδιού των θεών, ιδίως στην ιερή βάρκα. Πραγματοποιούν την ένωση του κόσμου των ζωντανών και του κόσμου των νεκρών, ακολουθώντας έναν κατακόρυφο και κυκλικό περίπλου, ενώ στη γη η διαδικασία αυτή πραγματοποιεί την ανθρώπινη πορεία (δηλαδή οριζόντια). Η επανασυνάντηση των θεών και των ανθρώπων, προκαλεί µια ανταλλαγή ενεργειών, µια ουράνια προσφορά, µια δυνατότητα επικοινωνίας µε το θείο. Έτσι η ποµπή της βάρκας στο εξωτερικό του ναού δεν είναι τίποτα άλλο από την προβολή του ουράνιου περίπλου της, στον άξονα της φύσης και του ανθρώπου. Ο άνθρωπος που εισχωρεί στο χάος είναι αυτός που µπορεί να συνεχίσει την οδοιπορία του µε τους θεούς, πραγματοποιώντας την άνοδό του και θέτοντας σε νέα βάση τον ορίζοντα.
Παρόμοια µε τη θεότητα, ο Ήλιος πλέει επίσης στη βάρκα του την ηµέρα ή τη νύχτα, σε ανοδική πορεία (Madjit) ή καθοδική (Mesektit). Είναι πάντα το ίδιο σύμβολο: το σκάφος που μεταφέρει µια λεπτή ενέργεια, πιο ελαφριά από το ίδιο. Ο άνθρωπος µπορεί επίσης να τεθεί στην υπηρεσία εκείνου του πιο λεπτού στοιχείου που βρίσκεται µέσα του (δηλαδή της ψυχής του) και να φτάσει να γίνει το σύμβολο αυτού του “μυστηρίου”, καθώς θα πραγματοποιεί το κατακόρυφο ταξίδι, το έβδομο ταξίδι για το οποίο μιλάει ο Πλάτων, αυτό που µπορεί να νικήσει τοn χρόνο και να εισχωρήσει στις πολλές διαστάσεις όπου ολόκληρο το σύμπαν αρχίζει να δονείται σαν ένα και µόνο όν, όπου οι θεοί δεν είναι πια στρόβιλοι της φύσης, αλλά πραγματικότητες ντυµένες µε σύμβολα και µε εικόνες που αντιστοιχούν στον αναλογικό νόµο του ορυκτού, του φυτικού και του ζωικού κόσμου.
Το ζωντανό και δυναμικό σύμπαν ήταν ένα βασικό αξίωμα για τον Αιγύπτιο. Γι’ αυτό και πρόσεχε να µην περιορίζει, ούτε να παράγει σκλήρυνση σε κανένα από τα στοιχεία του. Έτσι, για να σηµατοδοτήσουν τη μαθηματική έννοια 1/7, για παράδειγμα, το έκαναν ως 1-6/7, γιατί για να συγκεκριµενοποιηθεί µια Ιδέα, ένας άνθρωπος, ένα ζώο, ένα φυτό, ή ένα ορυκτό είναι σαν να φυλακίζεται στην ύλη της, να αποσπάται από το ευρύτερο πλαίσιό της και επομένως να μπλοκάρεται η εξέλιξή της. Ο ορισμός, το “μέτρο” ενός πράγματος, εκφράζει για τον Αιγύπτιο το πράγμα καθαυτό συν τον χώρο που το περιβάλλει. Ήταν έτσι εγγεγραμμένο σ’ έναν κύκλο, όχι όμως περιορισμένο. Μετρώντας ένα πράγµα, τεµαχίζοντάς το, εξετάζοντάς το από όλες τις πλευρές, ανεξάρτητα από τον χώρο όπου αυτό εξελίσσεται, σταματάει ο χρόνος και η κίνηση, δηλαδή η ζωή. Έτσι κάνει ο άνθρωπος που κοιτάζει ένα φύλλο που έπεσε από το δέντρο και συμπεραίνει ότι όλα τα φύλλα αυτού του δέντρου έχουν το ίδιο µήκος, το ίδιο χρώμα, την ίδια µαραμένη όψη. Δεν υπάρχει λοιπόν για τον Αιγύπτιο “πορτραίτο-ρομπότ”, µέτρα-τύπος, στόχαστρο παρατήρησης στην κίνηση. Δεν μπορούν έτσι να κατασκευαστούν τίποτα περισσότερο από πράγµατα φανταστικά, τεχνητά. Γι’ αυτό και χρησιμοποιούσαν άρρητα µέτρα (την πήχη, τον χρυσό αριθμό, τον αριθµό Π.) και σχετικά, για να διατηρήσουν σταθερή την προσοχή τους προς το ιερό Νέτερ.