Στον Ασκληπιό γίνεται λόγος για ιατρική, για ένα φάρμακο που ήταν ήδη γνωστό στην Αίγυπτο και που είναι εντελώς νέο για εμάς, την ψυχοσωματική πειθαρχία. Οι Αιγύπτιοι, σύμφωνα με όλους τους παλιούς παπύρους, δεν θεράπευαν μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή. Αυτό, για εμάς που λειτουργούμε εντελώς υλιστικά, μας φαίνεται περίεργο, σαν μαγγανεία, κάτι που οι ορθολογιστές περιφρονούν ή διακωμωδούν, αλλά δεν είναι έτσι. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι δεν είχαμε μόνο φυσικό σώμα, αλλά ότι ο άνθρωπος είχε και άλλα, ανώτερα σώματα για τα οποία θα μιλήσουμε αργότερα. Ο γιατρός, όταν θεράπευε έναν ασθενή, προσπαθούσε να λύσει ένα ψυχοσωματικό πρόβλημα, όχι μόνο σωματικό, αλλά και ψυχολογικό. Έκαναν ακόμη και εσωτερικές μελέτες για το ανθρώπινο σώμα. Υπάρχουν κάποιες περίεργες φιγούρες, οι οποίες βρίσκονται στο ναό της Dendera, είναι αστρολογικές, αλλά σχετίζονται και με την ιατρική. Δεν αναφέρομαι μόνο στον Ζωδιακό της Dendera, αλλά σε όλα όσα απέμειναν στο ναό της. Συνήθιζαν να συνδέουν διαφορετικά αστρολογικά ζώδια με διάφορα μέρη του σώματος, για να προκαλέσουν μια κίνηση ώστε το κακό, δηλαδή το σάπιο μέρος του διπλού ψυχισμού μας, να φύγει μέσω των απολήξεών μας. Έκαναν μια σειρά από περιστροφικές κινήσεις πάνω στους αιθέρες του ασθενή, οι οποίες έδιωχναν το κακό από εκείνον και το αιχμαλώτιζαν σε κάποια φυλαχτά.
Το ίδιο βλέπουμε σε έναν πάπυρο του Βατικανού, ο οποίος έχει μεταφραστεί με άμεση εντολή του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄. Έχω την τύχη να διαθέτω ένα αντίγραφο. Αυτός ο πάπυρος μιλάει για το πρόβλημα της ικανότητας αποβολής των κακών «φορτίων» που βρίσκονται μέσα στο σώμα. Για τους Αιγύπτιους το σώμα δεν ήταν μόνο ένα υλικό πράγμα, αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Η πιο σύγχρονη άποψη της ιατρικής σήμερα θεωρεί ότι το ανθρώπινο σώμα σχετίζεται με τον περιβάλλοντα κόσμο μέσω των κοσμικών ακτινών. Η σκέψη των Αιγυπτίων ήταν ακριβώς η ίδια, αλλά με διαφορετικά λόγια. Δηλαδή, το ανθρώπινο σώμα είναι ένας ασταθής οργανισμός και μπορεί να περιστρέφεται, να κινεί την ενέργειά του, για να μπορεί να βελτιώνεται, να μπορεί να ενσωματώνει ωφέλιμα στοιχεία και να αποβάλλει στοιχεία βλαβερά.
Υπήρχαν επίσης μυητικές γιορτές. Πώς ήταν; Οι γιορτές γενικά δεν ήταν για διασκέδαση μόνο, αλλά αποτελούσαν έναν τρόπο να μετέχουν οι άνθρωποι σε κάτι κοινό, να αποτελούν μια κοινότητα, για παράδειγμα, οι Χριστιανοί γιορτάζουν τα Χριστούγεννα και οι Μουσουλμάνοι το Ραμαζάνι. Εγώ βρέθηκα στην Αίγυπτο τον μήνα του Ραμαζανιού και οι άνθρωποι αισθάνονται ως κοινότητα, κι ας πρόκειται για μια νηστεία ή αποχή από κάτι. Είναι ένας τρόπος να βρίσκονται όλοι μαζί. Οπότε, οι μυητικές γιορτές δεν ήταν όπως παρουσιάζονται στις αμερικάνικες ταινίες με τον Φαραώ να κάθεται στις πλάτες εξήντα ανθρώπων κι όλος ο κόσμος να γονατίζει μπροστά του φωνάζοντας: «Ζήτω ο Φαραώ!». Ούτε αποτελούσαν μια ψηφοφορία του λαού για να εγκρίνει τον Φαραώ ή όχι, επειδή στην αρχαιότητα δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. Ψηφίζετε εσείς για την ανατολή του Ήλιου αύριο; Ψηφίζετε για να δείτε αν αύριο θα φυσάει; Όχι, επειδή όλα αυτά είναι φυσικά γεγονότα. Το ίδιο πίστευαν και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι για τον Φαραώ. Τον ορίζει ο Ra ή ο Άμμων, τον ορίζει η φύση, τον ορίζει ο Θεός. Θα μου πείτε ότι αυτό είναι άγνοια. Ίσως, αλλά μήπως είναι καλύτερη η σημερινή εποχή με την απίστευτη φτώχεια; Ο δικός μας τρόπος ζωής δεν φαίνεται να έχει ξεπεράσει τις παλιές εποχές. Αυτό που έχουμε καταφέρει είναι να περιπλέκουμε τη ζωή μας. Στο παρελθόν αυτός που περιέπλεκε τη ζωή του ήταν ο φαραώ και το επιτελείο του, για τη διοίκηση της χώρας.
Αυτές οι γιορτές ήταν η στιγμή όπου μπορούσε να υπάρχει μια ένωση, μια κοινωνία μεταξύ όλων. Αυτό που αργότερα οι Ρωμαίοι ειδικά, επρόκειτο να ονομάσουν πνεύμα της concordia, δηλαδή καρδιά με καρδιά. Η concordia δεν είναι ισότητα. H concordia είναι καρδιά με καρδιά, είναι να μαθαίνουμε να ανεχόμαστε ο ένας τον άλλον, να κατανοεί ο ένας τον άλλον και να εκτιμά ο ένας τον άλλον. Είναι η αληθινή αγάπη. Η γιορτή του Sed γιορταζόταν τριάντα χρόνια μετά τη στέψη του φαραώ, ο οποίος ήταν φαραώ της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου. Σε αυτό πραγματοποιούταν ένα είδος συμβολικής θυσίας του φαραώ και η μετέπειτα ανάστασή του. Ο φαραώ έπρεπε να περάσει κάτι σαν σκαλοπάτι και αν δεν το περνούσε πήγαινε σε ιερατική σχολή, γινόταν ιερέας και τον αντικαθιστούσαν. Κάποιοι λένε ότι στους προδυναστικούς χρόνους ο φαραώ εκτελούnταν, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτό. Αυτό έχει συνταχθεί από ορισμένες καταθέσεις στην περιοχή Nagada.
Κατά την άποψή μου, δεν μπορώ να διαβεβαιώσω ότι ο αιγυπτιακός πολιτισμός ξεκίνησε από την Παλαιολιθική Nagada. Όταν η ευρωπαϊκή παλαιολιθική εποχή ήταν σε πλήρη άνθιση, η παλαιολιθική στη Βόρεια Αφρική ήταν ελάχιστα αναπτυγμένη. Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε λοιπόν ότι οι Αιγύπτιοι μπόρεσαν να προηγηθούν τόσο πολύ από τους Ευρωπαίους όσον αφορά στην κατασκευή μεγάλων κτηρίων, σε ιατρικές πραγματείες, στην αστρονομία; Είναι προφανές ότι ο αιγυπτιακός πολιτισμός δεν ξεκινά από την απλή παλαιολιθική περίοδο της Nagada, αλλά μάλλον ξεκινά από κάπου αλλού. Θα είναι η Ατλαντίδα, θα είναι κάτι παλιότερο, θα είναι κάτι νεότερο, θα είναι κάτι άλλο, αλλά δεν προέρχεται από πρωτόγονους ανθρώπους, αλλά ξεκινά όντας από κρυφός, απόμακρος, απομονωμένος, αποτυπώνοντας στη Γη εικόνες που αναπαριστάνουν άστρα και θεούς.
Υπήρχε επίσης η γιορτή του Opet, τη οποία ήταν προς τιμήν του φαραώ και της συζύγου του και ήταν γιορτή γονιμότητας. Μια άλλη γιορτή ήταν η γιορτή του Όσιρι, η οποία γιορταζόταν την πρώτη μέρα του χειμώνα, όταν τα νερά του Νείλου έφταναν στο ανώτερο ύψος. Ένας λευκός ταύρος αφιερωνόταν στον θεό Μιν και αναπαρίσταναν την ταφή του Όσιρι, τον οσιριακό μύθο κλπ.
Μπορούμε επίσης να αναφέρουμε στην αιγυπτιακή μαγεία την προσπάθεια να κυριαρχεί κανείς στα τέσσερα στοιχεία. Πολλές φορές βλέπουμε τη μορφή ενός Άνουβι με έναν διπλό πέλεκυ στου οποίου τη λαβή λάμπει ένα πεντάκτινο αστέρι. Είναι μια από τις παλαιότερες αναπαραστάσεις. Μερικές φορές αυτή η κυριαρχία συμβολίζεται με τους τέσσερις γιους του Ώρου, ή τις τέσσερις μορφές της Ίσιδας, (Ίσιδα, Νέφθιδα, Νεΐτ, Σελκίτ), που θα δούμε αργότερα να κυριαρχούν στις γωνίες των σαρκοφάγων του Νέου Βασιλείου. Αυτές συμβολίζουν τα τέσσερα στοιχεία, τα οποία μαζί με τον πέλεκυ και το άστρο Σείριος, είναι τα έξι στοιχεία που διέπουν τις τέσσερις κατευθύνσεις του χώρου, και τις κατευθύνσεις πάνω και κάτω. Μιλάμε λοιπόν για έξι κινήσεις που εμπερικλείονται σε μια έβδομη, καθολική κίνηση. Αυτό συμβολίζει την κυρίαρχη ελευθερία του ανθρώπινου πνεύματος.
Λέγεται επίσης ότι οι αρχαίοι μάγοι της Αιγύπτου μπορούσαν να ελέγχουν το ψυχολογικό κομμάτι σε περιόδους πολέμου. Ένα πολύ παρεξηγημένο κομμάτι της αιγυπτιακής ιστορίας αφορά στην εισβολή των Υξώς. Το ιππικό και τα άρματά τους ήταν τρομερά, γιατί είχαν σίδερο, που διέλυε τα πάντα. Οι αφηγήσεις της εποχής λένε ότι όταν οι Υξώς έφτασαν στο σημερινό Λούξορ, πρώην Θήβες, τα ζώα ένιωσαν μεγάλο τρόμο και τράπηκαν σε φυγή. Πρώτα ένιωσαν φόβο τα άλογα και μετά οι άνθρωποι. Φαίνεται ότι αυτοί οι αρχαίοι μάγοι είχαν τη δυνατότητα να απελευθερώνουν τον φόβο στις συλλογικές συνειδήσεις. Είναι προφανές ότι οι αρχαίοι χειρίζονταν το συλλογικό μέρος των πραγμάτων.
Θα δώσω ένα παράδειγμα: σήμερα μπορούμε να εξημερώσουμε ένα λιοντάρι, αλλά το παιδί αυτού του λιονταριού γεννιέται εξημερωμένο; Όχι, το παιδί αυτού του λιονταριού γεννιέται άγριο, και πρέπει επίσης να εξημερωθεί. Κι όμως οι αρχαίοι εξημέρωναν ζώα, με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε οι απόγονοι αυτών των ζώων να γεννιούνται εξημερωμένοι, σαν να είχαν εξημερώσει ένα είδος ομαδικής ψυχής, σαν να είχαν εξημερώσει ολόκληρο το είδος, όχι μόνο ένα συγκεκριμένο ζώο. Λέγεται ότι η γάτα ήταν ένα αιγυπτιακό «δημιούργημα» από ορισμένα αφρικανικά αιλουροειδή. Θα μπορούσαν, με κάποιο τρόπο, να κυριαρχήσουν στο κοινό μέρος, στο συλλογικό μέρος. Στην Ισπανία, μπορούμε να δούμε στις σπηλιές του Levante, αναπαραστάσεις με άντρες που δεν πολεμούν μόνο ενάντια στους βίσωνες, αλλά είναι και δίπλα τους, μαζί τους. Δηλαδή, είχαν καταφέρει να μετατρέψουν εκείνα τα άγρια ζώα σε κατοικίδια και άλλαζαν και τους απογόνους τους.
Επίσης στην αιγυπτιακή μαγεία γίνεται λόγος για χρυσά λυχνάρια που δεν έβγαζαν καπνό. Ήταν, ίσως, ηλεκτρικές μπαταρίες, όπως αυτές που βρέθηκαν στη Βαβυλωνία; Η αλήθεια είναι ότι στις τοιχογραφίες, ακόμα και στις πιο απόκρυφες μαστάμπα (τάφους), ακόμα και στα πιο υπόγεια μέρη, ογδόντα, ενενήντα μέτρα βάθος, για παράδειγμα, στην Κοιλάδα των Βασιλέων, δεν βρίσκουμε ίχνη καπνού. Κάποιοι λένε ότι είναι επειδή έβαζαν καπάκι από πάνω. Αυτό είναι λίγο αστείο. Αν μετά βίας μπορούμε να καλύψουμε ένα κερί, πώς θα ζωγράφιζαν όλα αυτά τα πράγματα; Είναι προφανές ότι οι Αιγύπτιοι ήταν ανέκαθεν πολύ έξυπνοι, γιατί ακόμα και σήμερα, τοποθετούν μικρούς καθρέφτες σε συγκεκριμένες γωνίες και φωτίζουν μια σπηλιά. Και αναρωτιέται κανείς: «Πώς μπορούν να την φωτίσουν;». Ωστόσο, το έκαναν τέλεια και οι καλύτερες φωτογραφίες που έχουμε τραβήξει δεν είναι με το ηλεκτρικό φλας, αλλά με τους καθρέφτες που χρησιμοποιούσαν αυτοί οι άνθρωποι για να φωτίσουν τα βάθη ενός σπηλαίου.
Υπάρχει μια σειρά από προβλήματα που σχετίζονται με τη μαγεία, για παράδειγμα, πώς μετακινούσαν τις πέτρες που χειρίζονταν; Γνώριζαν κάτι για την ελάφρυνση του βάρους των λίθων; Πώς τις έκοβαν και τις γυάλιζαν;
Στη Μέμφιδα, με την καθηγήτρια Delia Steinberg Guzmán, κάναμε μια δοκιμή να της δέσω τα μάτια για να δω αν μπορούσε να καταλάβει πού τελείωνε η μια πέτρα και πού ξεκινούσε η άλλη, και δεν μπορούσε να το καταλάβει, παρόλο που ήταν πιανίστα όλη της τη ζωή και έχει εξαιρετική αφή. Στη συνέχεια, προσπαθήσαμε να εισάγουμε μια βελόνα που χρησιμοποιείται στον βελονισμό, η οποία είναι εξαιρετικά λεπτή, ανάμεσα στις αρμούς. Ήταν αδύνατο. Οι πέτρες της Μέμφιδας δεν συνδέονται με κονίαμα. Είναι σαν δύο καθρέφτες, που όταν ενώνονται, είναι δύσκολο να τους χωρίσεις. Αυτό έκαναν, αλλά με τεράστιους ογκόλιθους. Στη Μεγάλη Πυραμίδα βρίσκουμε διαφορές εκατοστών σε εκατοντάδες μέτρα. Οι αρμοί που χρησιμοποιούσαν είναι πολύ καλύτεροι από τους δικούς μας, και κανένα δοκάρι, σε αντίθεση με τα ρωμαϊκά, δεν έχει σημάδια από κονίαμα. Τα ελληνικά και τα ρωμαϊκά δοκάρια έχουν τρύπες από όπου περνούσαν γάντζους για να τα μετακινούν. Οι μεγαλύτερες πέτρες των αρχαιότερων αιγυπτιακών κατασκευών δεν έχουν τίποτα απ’ αυτά. Μοιάζουν σαν να έχουν τοποθετηθεί με τα χέρια, με τρόπο πολύ εύκολο και απλό. Οι μεγαλύτερες πέτρες από τα παλαιότερα αιγυπτιακά κτήρια δεν έχουν κανένα από αυτά τα σημάδια. Φαίνεται σαν να είχαν τοποθετηθεί με το χέρι, με έναν εντελώς εύκολο και απλό τρόπο.
Μπήκα σε μια πέτρινη σαρκοφάγο τόσο μεγάλη που έμοιαζε με θάλαμο, όταν κοίταξα το ταβάνι, είπα μέσα μου: «Στην παλιά Αίγυπτο μια ημικυκλική οροφή, τι παράξενο πράγμα!». Τότε κατάλαβα ότι δεν είχα μπει σε θάλαμο, είχα μπει σε σαρκοφάγο. Περπατούσα σε μια σαρκοφάγο. Γιατί και για ποιον έγινε; Είχαν σκάψει σε έναν μονόλιθο μια σαρκοφάγο. Πόσο να ζύγιζε αυτή η πέτρα; Χίλιους τόνους; Ποιος την μετέφερε; Και είναι φτιαγμένη από γρανίτη από το Ασουάν που απέχει χίλια χιλιόμετρα ή περισσότερα. Πώς μεταφέρθηκαν; Προφανώς όχι όπως έδειξε το περιοδικό Life πριν από πολύ καιρό: κάποιους Αιγύπτιους να κινούν αυτούς τους όγκους με μοχλό. Δεν ξέρουμε πώς το έκαναν, εγώ τουλάχιστον δεν ξέρω.
Πριν κλείσουμε, θα ήθελα να αναφερθώ στη μουμιοποίηση. Δεν εφάρμοζαν την τεχνική αυτή για να διατηρούν τα σώματα, αλλά για να μην εμποδίζει το σώμα την απελευθέρωση της ψυχής. Οι επίδεσμοι στις μούμιες έχουν πάνω τους γραφές. Αυτή είναι η γνωστή Βίβλος των Νεκρών, που αρχικά δεν λεγόταν έτσι, αλλά της δόθηκε αυτό το όνομα επειδή βρήκαν στους επιδέσμους μια συλλογή προσευχών που έπρεπε να πει ο αποθανών για να ξεπεράσει τις μετά θάνατον δοκιμασίες του. Κάθε μούμια είχε στη σαρκοφάγο της ένα πλήρες αντίγραφο. Σ’ αυτό το βιβλίο θα βρούμε ακόμη και χάρτες, σαν τους οδικούς, όπου φαίνονται οι θέσεις που πρέπει να πάρει η ψυχή για να φτάσει στην άλλη πλευρά. Εμείς έχουμε μάλλον μια σύγχυση για αυτά που μας περιμένουν στην άλλη πλευρά. Οι Αιγύπτιοι όχι. Στην άλλη πλευρά υπήρχε ένα αντίγραφο αυτού του κόσμου, αλλά ένα αντίγραφο τεχνικά τέλειο που μπορούσε να λειτουργήσει σαν οδηγός. Ο Άνουβις ή Ανούπου ήταν ο θεός που οδηγούσε τις ψυχές των νεκρών, σύμβολο του σκοταδιού, της νύχτας, εκείνος που βοηθούσε τον νεκρό να περάσει στην άλλη όχθη. Γι’ αυτό ακόμη και σήμερα οι ξεναγοί λένε για τον Νείλο ότι η μία όχθη του σχετίζεται με τη ζωή και η άλλη με τον θάνατο.
Στο Βρετανικό Μουσείο μπορείτε να δείτε στον Πάπυρο Άνι την επταπλή σύνθεση της ανθρώπινης φύσης, σύμφωνα με τους Αιγύπτιους. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο άνθρωπος είχε ένα κατώτερο μέρος, υλικό, το οποίο ονόμαζαν Cha, που παριστάνονταν με έναν κύβο με ανθρώπινο κεφάλι. Πέρα από αυτό, είχε ένα ενεργητικό μέρος, που ονομάζεται Ankh, και συμβολίζεται με τον σταυρό ansata. Έπειτα υπήρχε το Κα ή το ψυχικό διπλό του ανθρώπου. Μετά υπήρχε το Ab-Hati, το οποίο ήταν το συγκεκριμένο νοητικό μέρος του ανθρώπου, που παριστάνεται με μια γυναικεία φιγούρα καλά ντυμένη, και το Ba, μια γυμνή φιγούρα, που ακτινοβολεί και αντιπροσωπεύει το μη συγκεκριμένο νοητικό μέρος. Πιο πάνω τοποθετούν την ψυχή με τη μορφή ενός χελιδονιού, του Cheybi, με τα φτερά του σταυρωμένα σαν το πουλί Benu. Και πάνω απ’ όλα κάτι που αντιπροσώπευε το πνεύμα του ανθρώπου που ονομαζόταν Shu ή επίσης Atmú. Αυτό το πνευματικό μέρος αναπαρίσταται με τη μορφή ενός ανθρώπου, αλλά στο μέγεθος των θεών.
Και ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να σας διαβάσω μια προσευχή που έφερα για εσάς:
«Άμμων, Κύριε των σιωπηλών, εσύ που προστρέχεις στις εκκλήσεις των φτωχών! Σε καλώ μέσα στη δυστυχία μου κι έρχεσαι να με προστατέψεις, να δώσεις κουράγιο στον αδύναμο, να με σώσεις, εξαντλημένο από την ανάγκη. Εσύ είσαι ο Κύριος των Θηβών, ο Ελευθερωτής, ο αληθινός Σωτήρας, εσύ που τρέχεις στα πιο απομακρυσμένα μέρη για να βοηθήσεις αυτόν που σε καλεί… Ευλογημένος όποιος πεθαίνει στις Θήβες, τόπο σιωπής και δικαιοσύνης, κατοικία του Άμμωνα, η ψυχή του θα γίνει μια Θεϊκή Ψυχή».
Αγαπητοί φίλοι, απόψε ήθελα να σας μεταφέρω λίγη από τη μαγεία που βίωναν για χιλιάδες χρόνια οι κάτοικοι της παλιάς χώρας της Κεμ. Μακάρι αυτή η μαγεία, ζωογονημένη από τη δική σας βούληση, να μπορέσει να σας συνοδεύει κάθε στιγμή της ζωής σας και έτσι να μπορέσετε να βρείτε τον δρόμο που περιμένει κάθε ειλικρινή αναζητητή της αλήθειας.