Όπως και σε άλλους παραδοσιακούς πολιτισμούς, η Επιστήμη της αρχαίας Κίνας ήταν συνυφασμένη με την μυστική Γνώση των Εσωτερικών Κόσμων. Γι’ αυτό και βρισκόταν μόνο στα χέρια των Μυστών-Ιερέων, που είχαν την απαραίτητη εκπαίδευση για να χειριστούν τις αόρατες, για τους άλλους, δυνάμεις της φύσης.

Η Αστρολογία, η Μαντική, η Αλχημεία, η Αρχιτεκτονική, η Ιεροτελετουργία, ακόμη και η Πολιτική ασκούνταν από την κάστα των ιερέων – μάγων και βασίζονταν σε εσωτερικές γνώσεις.

ΜΑΝΤΙΚΗ – ΟΙΩΝΟΣΚΟΠΙΑ

Η ωμοπλατομαντεία (κυρίως σε ωμοπλάτη βοοειδών, αλλά επίσης οστά προβάτων) και η κελυφομαντεία (η μαντεία που χρησιμοποιεί τα οστά της ωμοπλάτης και τα κελύφη) αποτελούσαν καθημερινές δραστηριότητες στην Κίνα της δυναστείας των Σανγκ. -Με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύεται ότι τέτοιες τεχνικές εφαρμόζονταν από τη νεολιθική εποχή-. Οι προβλέψεις της πυρομαντείας (που βασίζονταν στην μαντεία δια της πυρράς), είχαν μεγάλη εκτίμηση στα μαντεία και θεωρούντο σημαντικό βήμα στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων από τους ηγεμόνες.

Ο βασιλιάς, οι υπουργοί του και οι περισσότεροι από τους αξιωματούχους, προέρχονταν απαρασάλευτα από τον κύκλο των μάγων-ιερέων. Ο ηγεμών, ο οποίος ήταν και ο ανώτατος πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης, αντιπροσώπευε συνεπώς την υψηλότερη θρησκευτική εξουσία. Οι μάγοι – ιερείς ήταν οι μοναδικοί άνθρωποι που ήταν εξουσιοδοτημένοι να επικοινωνούν απευθείας με τον άλλο κόσμο.

Ολόκληρη η κοινωνική ζωή περιστρεφόταν κατά μεγάλο μέρος γύρω από τις τελετουργικές πρακτικές, η εκτέλεση των οποίων απαιτούσε γνώση ιδιαιτέρως πολύπλοκων τυπικών και τη χρήση μιας ευρείας κλίμακας εξοπλισμού και εργαλείων, κατασκευασμένων κυρίως από νεφρίτη και ορείχαλκο.

Σύμφωνα με τις δοξασίες της εποχής, στη διάρκεια των θρησκευτικών τελετουργιών, οι μάγοι ιερείς αφού κατανάλωναν άφθονο αλκοόλ, για να τους βοηθήσει να βυθιστούν σε έκσταση που ήταν απαραίτητη για τη μαντεία, επικοινωνούσαν με τον άλλο κόσμο για να λάβουν συμβουλές για τις αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν στις αυλικές υποθέσεις. Ήταν υπεύθυνοι να θέσουν ερωτήματα σχετικά με την συγκομιδή, το κυνήγι, αλλά και την ξηρασία ή τους σεισμούς.

Τα ερωτήματα που έθεταν στις θεότητες, χαράσσονταν πάνω σε οστά ζώων ή σε κέλυφος χελώνας και μετά τα έθεταν στην πυρά. Η προσεκτική παρατήρηση των ρωγμών που προκαλούσε η θερμότητα, ήταν αποφασιστικός παράγων για τις απαντήσεις, οι οποίες καταγράφονταν προσεκτικά επί των οστών. Οι αυλικοί γραμματείς καταχώριζαν αυτά τα τεκμήρια στα αρχεία, πολλά από τα οποία έχουν διασωθεί.

Τα ζώα που απεικονίζονταν στα ορειχάλκινα καλλιτεχνήματα της εποχής των Σανγκ έχουν ερμηνευτεί από ορισμένους ερευνητές, σαν μεσάζοντες που χρησιμοποιούσαν οι μάγοι – ιερείς για να ανέλθουν στον ουρανό και να συνδιαλεχθούν με τους προγόνους και τις θεότητες.

Όταν ο Βασιλιάς Βου ανέτρεψε την δυναστεία των Σανγκ, η μαντεία με οστά ζώων και κέλυφος χελώνας σύντομα εγκαταλείφθηκε.

Ι ΤΣΙΝΓΚ

Το Ι Τσινγκ ή βιβλίο των Αλλαγών είναι ένα κείμενο που η ιστορία του χάνεται στο βάθος του χρόνου. Πολλές από τις λέξεις που περιέχει χρονολογούνται, τουλάχιστον 3.500 χρόνια πριν και πηγάζουν από μια ειδική γλώσσα που χρησιμοποιούσαν οι μάντεις στην αρχαία Κίνα.

Ο χαρακτήρας Ι σημαίνει «αλλαγή» και Τσινγκ σημαίνει «νόμος». Ι Τσινγκ, λοιπόν, σημαίνει Νόμος της Αλλαγής.

Μυθικά και Ιστορικά στοιχεία

Η παράδοση θέλει τον Φου Σι, έναν σοφό (ή αυτοκράτορα), να συνδυάζει γραμμές και λέξεις, έτσι ώστε να σχηματίζει Το Τζόου Ι, το οποίο αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως μαντική μέθοδος. Ο Φού Σι, δημιούργησε τα τρίγραμμα, σχήματα που αποτελούνται από τρία στοιχεία, που είναι Γιν ή Γιανγκ.

Υπάρχουν οχτώ τρίγραμμα που συμβολίζουν τα βασικά στοιχεία ενός αναγνωρίσιμου σύμπαντος: Ουρανός, Γη, Κεραυνός, Νερό, Βουνό, ‘Άνεμος, Φωτιά και Λίμνη.

Πέρασαν χιλιάδες χρόνια. Μυθικές δυναστείες κυριάρχησαν κι έσβησαν. Κάποτε, γύρω στο 2200 π.Χ., ένας μεγάλος κατακλυσμός κάλυψε τη Γη. Ο Γιου, εργαζόμενος σκληρά επί εννέα χρόνια, κατάφερε να τον αντιμετωπίσει. Ήταν τόσο απασχολημένος ώστε «προσπέρασε τρεις φορές το σπίτι του χωρίς καν να κοιτάξει μέσα». Ως ανταμοιβή, ο αυτοκράτορας του προσέφερε το θρόνο. Έτσι ξεκίνησε στη Κίνα η θρυλική δυναστεία Σια. Χίλια χρόνια αργότερα, στο τέλος της δυναστείας Σανγκ, ο Γουέν από το κράτος Τζόου τοποθέτησε τα τρίγραμμα σε δυάδες, δημιουργώντας εξήντα τέσσερα εξάγραμμα.

Αργότερα, όταν το επίσημο κράτος ασπάστηκε τον κομφουκιανισμό, έπαψαν να υπάρχουν μάντεις στην αυτοκρατορική αυλή. Το Ι Τσινγκ κρίθηκε χρήσιμο, όχι πλέον σαν μαντική τέχνη, αλλά κατά κύριο λόγο σαν οδηγός σωστής συμπεριφοράς σύμφωνα μ’ αυτό που ο Κομφούκιος είχε ονομάσει Φυσική Τάξη (η τάξη πραγμάτων που προκύπτει από την πορεία της φύσης). Τότε προσαρτήθηκαν στο Ι Τσινγκ οι Δέκα Πτέρυγες, μια σειρά από μακροσκελή σχόλια που για πολλές γενιές θεωρήθηκαν αναπόσπαστο τμήμα του αρχαίου κειμένου. Οι Δέκα Πτέρυγες όμως, είναι σαφώς, προϊόν πολύ μεταγενέστερης εποχής και δεν σχετίζονται στο ελάχιστο με το πνεύμα και τους στόχους του αυθεντικού Ι Τσινγκ.

Τρίγραμμα και Εξάγραμμα

Από τρεις Γιν ή Γιανγκ γραμμές σε όλους τους δυνατούς συνδυασμούς προκύπτουν οχτώ τρίγραμμα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως σύμβολα για την απεικόνιση των οχτώ βασικών στοιχείων:

Οι συνδυασμοί των οχτώ αυτών τριγράμμων ανά δυάδες οδήγησαν στα εξήντα τέσσερα εξάγραμμα. Κάθε εξάγραμμο συνοδεύεται από ένα γενικό κείμενο, ενώ κάθε μία από τις έξι γραμμές του εξαγράμμου έχει δικό της κείμενο. Το γενικό κείμενο περιγράφει την κεντρική ιδέα του εξαγράμμου ενώ οι γραμμές αναφέρονται σε συγκεκριμένα στοιχεία της εξέλιξης της κεντρικής ιδέας. Αυτή η δομή επιτρέπει μια γενική ανάγνωση αλλά και μια πιο συγκεκριμένη εκτίμηση των επιμέρους χαρακτηριστικών της δεδομένης στιγμής. Τα εξάγραμμα μαζί με τα κείμενα που το συνοδεύουν αποτελούν το Ι Τσινγκ το οποίο, την εποχή της δυναστείας Τζόου, ορίστηκε επίσημη μαντική τέχνη της αυλής.

Οι Δυτικοί αναγνώστες γνωρίζουν το Ι Τσινγκ κυρίως από την γερμανική μετάφραση του Ρίχαρτ Βίλελμ (1923), που μετέφερε κατόπιν στα αγγλικά η Κάρι Μπέινς. (Αυτή τη μετάφραση χρησιμοποίησε ο Καρλ Γιουνγκ στις ψυχαναλυτικές του έρευνες τη δεκαετία του ’60.

Στην πραγματικότητα, το αυθεντικό πρόσωπο του Ι Τσινγκ παρέμεινε θαμμένο για δύο χιλιάδες χρόνια μέχρις ότου o κομφουκιανισμός έπαψε να είναι επίσημο δόγμα και οι ερευνητές μπόρεσαν να διεξαγάγουν αντικειμενικές και αμερόληπτες μελέτες.

Σήμερα, είμαστε πλέον σε θέση να γνωρίζουμε ότι το Ι Τσινγκ είναι μια συλλογή μαντικών κειμένων, όπου συμπεριλαμβάνονται λαϊκά ποιήματα τα οποία διατηρούν τη ρίμα τους και στη σύγχρονη κινεζική γλώσσα, και ιστορικές αφηγήσεις που αποτελούν μέχρι και σήμερα τμήμα της ζωντανής παράδοσης του κινεζικού λαού.

Πιθανολογείται ότι, η σύνθεση και η επιμέλεια του αυθεντικού κειμένου θα πρέπει να πραγματώθηκε μέσα σε μια μακρά χρονική περίοδο, με γνώμονα την εμπειρία από τη μαντική του χρήση. Η ποιητική έκφραση θα πρέπει να προέκυψε από την εξέλιξη του κειμένου, ως ένα ουσιαστικό συστατικό για τη δημιουργία ενός καλού χρησμού.

ΙΑΤΡΙΚΗ ΧΕΙΡΟΜΑΝΤΕΙΑ

Η παραδοσιακή κινέζικη ιατρική χειρομαντεία, έχει τις ρίζες της στην ταοιστική θεωρία, του γιν και του γιανγκ, στη θεωρία της χειρομαντείας των 5 στοιχείων και στα οκτώ τρίγραμμα του Ι Τσινγκ. Πρόκειται για 3 διαφορετικά συστήματα συμπαντικών αντιστοιχιών, ωστόσο έχουν ένα κοινό σημείο: είναι θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες όλα τα φυσικά φαινόμενα κατατάσσονται ανά ομάδες, ανάλογα με τα κοινά χαρακτηριστικά τους. Από τη στιγμή που η παραδοσιακή κινέζικη ιατρική έχει της ρίζες της στις ίδιες θεωρίες, ήταν φυσικό οι αρχαίοι κινέζοι να διακρίνουν αντιστοιχίες ανάμεσα στα σημάδια και τις γραμμές της παλάμης και σε διάφορες καταστάσεις της υγείας.

Στην κινέζικη ιατρική βιβλιογραφία, πληροφορίες σχετικά με τη διάγνωση μέσω της χειρομαντείας, παίρνουμε από τον Chao yan–fang ,από την εποχή της δυναστείας Σουι ,στο έργο του Zhu Bing Yuan Hou Zong Lun (γενική πραγματεία στην προέλευση και τα συμπτώματα διαφόρων ασθενειών). Κατά τη διάρκεια της Δυναστείας Σανγκ, ένα βιβλίο με τίτλο He Luo Li Shu (οι αρχές του κίτρινου ποταμού και η αριθμολογία) συνδυάζει τη θεωρία με την αριθμολογία που προκύπτει από το Ι Τσινγκ με διάφορα σημεία της παλάμης.

Σύμφωνα με τον Terens Dukes, η κινέζικη χειρομαντεία επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την τεχνική της χειρομαντείας της Αγιουρβέδα, καθώς και από μεθόδους που έφεραν στην Κίνα βουδιστές μοναχοί, μέλη ιεραποστολών. Και σήμερα μπορεί να συναντήσει κανείς σε βουδιστικά μοναστήρια της Κίνας, μοναχούς που εφαρμόζουν αυτή την τέχνη.

Συγγραφέας:

Από το ίδιο Τεύχος

Περισσότερα Άρθρα ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Σχετικά Άρθρα