Επιστημονικά Νέα (Τεύχος 152)

Τα μεγάλα έργα της λογοτεχνίας μας… αλλάζουν τον εγκέφαλο

Οι περισσότεροι από όσους διαβάζουν, ομολογούν πως έχει υπάρξει κάποια στιγμή που ένα μυθιστόρημα τους άλλαξε τη ζωή-τον τρόπο που σκέφτονται, που νιώθουν, που αντιλαμβάνονται εντέλει τα πράγματα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτού του τύπου οι ισχυρισμοί ενδέχεται να είναι κάτι παραπάνω από απλές, ευφάνταστες παρομοιώσεις.

Μια πρόσφατη έρευνα προσανατολίζεται στο πώς ένα βιβλίο αλλάζει τον τρόπο οργάνωσης της βιολογίας του εγκεφάλου του αναγνώστη, επιτρέποντας το βίωμα όσων αυτός διαβάζει. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Emory, ανακάλυψαν πως ένα σπουδαίο μυθιστόρημα μπορεί να παράξει μετρήσιμες αλλαγές στον εγκέφαλο, οι οποίες διατηρούνται επί τουλάχιστον πέντε ημέρες από την τελευταία ανάγνωση.

Όπως το θέτει με απλό τρόπο ο υπεύθυνος της έρευνας, νευροεπιστήμονας Gregory Berns, «θέλουμε να καταλάβουμε το πώς μπαίνουν οι ιστορίες στο μυαλό μας και το τί ακριβώς του κάνουν». Κατά τη διάρκεια του σχετικού πειράματος, μια ομάδα αναγνωστών κλήθηκε να διαβάσει το θρίλερ “Pompeii” του Robert Harris, έκδοσης 2003. Μετά το πέρας της ανάγνωσης, οι αναγνώστες υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες επί πέντε συνεχείς ημέρες. Αν και η διαδικασία της ανάγνωσης είχε προ πολλού σταματήσει, τα αποτελέσματα των μαγνητικών τομογραφιών έδειχναν αυξημένη συνδεσιμότητα στον αριστερό κροταφικό λοβό, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη γλώσσα. Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης αυξημένη συνδεσιμότητα στην κεντρική αύλακα του εγκεφάλου, την πρωταρχική κιναισθητική περιοχή του εγκεφάλου. Οι ερευνητές δήλωσαν πως οι νευρώνες της περιοχής αυτής σχετίζονται με την αναπαράσταση της αίσθησης του σώματος, ένα φαινόμενο γνωστό ως «σωματική επίγνωση». Εξαιτίας αυτού του φαινομένου, αρκεί η σκέψη κάποιου ότι π.χ. τρέχει, ώστε να ενεργοποιηθούν οι αντίστοιχοι νευρώνες του που σχετίζονται με το τρέξιμο. «Οι νευρικές αλλαγές που εντοπίσαμε, αποδεικνύουν πως η ανάγνωση ενός μυθιστορήματος μπορεί πράγματι να μας μεταφέρει σωματικά, βιολογικά, στη θέση του πρωταγωνιστή», συνεχίζει ο Berns.

ΠΗΓΗ: gr.news.yahoo.com/

Διαφορετικά καλωδιωμένοι ο ανδρικός και ο γυναικείος εγκέφαλος

Όχι δεν είναι στερεότυπο: οι άνδρες σκέφτονται και καταλαβαίνουν αλλιώς από τις γυναίκες. Γιατί οι εγκέφαλοι τους είναι διαφορετικά καλωδιωμένοι! Επιστήμονες του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια διαπίστωσαν ότι η συνδεσιμότητα των νευρώνων στους εγκεφάλους των δυο φύλων είναι διαφορετικές και γι’ αυτό κάθε φύλο έχει τα δικά του δυνατά και τα δικά του αδύναμα σημεία.

Όπως διαπιστώθηκε ο εγκέφαλος των ανδρών συνδέει περισσότερο το μπροστινό και το οπίσθιο μέρος κάθε ημισφαιρίου. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος των ανδρών διευκολύνει τη διασύνδεση αντίληψης και συντονισμένης δράσης.

Στις γυναίκες τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου έχουν μεγαλύτερες συνδέσεις μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη επικοινωνία μεταξύ της λογικής και της διαίσθησης.

Αυτό εξηγεί γιατί οι άνδρες είναι καλύτεροι στο να εκτελούν μιαμεμονωμένη εργασία όπως π.χ. να κάνουν ποδήλατο ή να διαβάζουν ένα χάρτη ενώ οι γυναίκες έχουν καλύτερα εφόδια για να κάνουν εργασίες που απαιτούν πολλά πράγματα ταυτόχρονα ή να λειτουργούν καλύτερα στις ομαδικές εργασίες.

Επίσης οι άνδρες έχουν ένα πλεονέκτημα στους άνδρες αναφορικά με τον έλεγχο των μυών τους και τη συντονισμένη αισθητικοκινητική δράση, κάτι πχ που τους επιτρέπει να μάθουν ευκολότερα να κάνουν καλό σκι.

Όσο μεγαλώνουν τα αγόρια και τα κορίτσια, όπως έδειξε η έρευνα, τόσο οι διαφορές στους εγκεφάλους τους γίνονται πιο αισθητές, ενώ πριν τηνηλικία των 13 ετών είναι πολύ λιγότερες, δηλαδή οι εγκέφαλοι των δύο φύλων στην παιδική ηλικία μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους.

Σημαντικές γενετικές διαφορές

Την ύπαρξη βιολογικών διαφορών δείχνει και μια άλλη πρόσφατη έρευνα, που βρήκε ότι τα γονίδια εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο στον ανδρικό εγκέφαλο από ό,τι στον γυναικείο. Μια σειρά από μετά θάνατο αναλύσεις σε 100 άτομα διαπίστωσε σημαντικές γενετικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων.

Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί παρατηρούνται διαφορές μεταξύ ανδρών- γυναικών, όσον αφορά τις νευροψυχιατρικές διαταραχές, όπως οαυτισμός, ο οποίος πλήττει περίπου πενταπλάσια αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια. Μια θεωρία μάλιστα υποστηρίζει ότι, στην ουσία, ο αυτισμός είναι μια έκφραση του “ακραίου αρσενικού εγκεφάλου”, ο οποίος αποτυγχάνει πλήρως να ανοιχτεί συναισθηματικά στους γύρω του.

Οι Αμερικανοί ερευνητές, που έκαναν τη νέα έρευνα, τόνισαν ότι η μελέτη των διαφορών στην εγκεφαλική συνδεσμολογία μεταξύ των δύο φύλων μπορεί όντως να ρίξει φως στις ρίζες διαφόρων νευρολογικών παθήσεων.

Είχε δίκιο ο Ευκλείδης και ο Μπρούνο; Το Σύμπαν χαρτογραφήθηκε και βρέθηκε επίπεδο και άπειρο

Στην επιβεβαίωση ότι το Σύμπαν είναι “επίπεδο”, δηλαδή υπακούει στους νόμους της ευκλείδειας γεωμετρίας, κατέληξε νέα μελέτη του προγράμματος BOSS (Baryonic Oscillation Spectroscopic Survey) , η οποία και χαρτογράφησε με τη μεγαλύτερη ακρίβεια τις αποστάσεις ανάμεσα σε ένα εκατομμύριο γαλαξίες.

Οι επιστήμονες του Αμερικανικού προγράμματος μέτρησαν την ακτίνα των γιγάντιων σφαιρών- γύρω από τις οποίες συγκεντρώνονται οι γαλαξίες- με ακρίβεια 1% και κατέληξαν στο η διάμετρος που προκύπτει είναι περίπου μισό δισεκατομμύριο έτη φωτός.

Επίσης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, εδραιώνεται η άποψη ότι το Σύμπαν είναι “επίπεδο”, δηλαδή υπακούει στους νόμους της ευκλείδειας γεωμετρίας. Αυτό σημαίνει ότι οι παράλληλες γραμμές δεν τέμνονται ποτέ και οι γωνίες ενός τριγώνου έχουν άθροισμα 180 μοίρες.  

Οι κανόνες αυτοί δεν θα ίσχυαν αν ο χώρος ήταν καμπυλωμένος, όπως για παράδειγμα στην επιφάνεια μιας σφαίρας.

“Πιθανόν το Σύμπαν να εκτείνεται επ΄άπειρο στον χώρο και θα συνεχίσει να υπάρχει για πάντα. Τα αποτελέσματά μας βρίσκονται σε συμφωνία με την ιδέα ενός άπειρου Σύμπαντος” δήλωσε ο  επικεφαλής του προγράμματος, ο Ντέιβιντ Σλέγκελ.

Η νέα μελέτη του προγράμματος BOSS έχει ολοκληρωθεί κατά 90% και παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στην Ουάσινγκτον.

Δραστική κλιματική αλλαγή

Μια ανάλυση ισοτόπων σε θαλάσσια απολιθώματα από όλο τον κόσμο έδωσε την πιο πλήρη καταγραφή των θερμοκρασιών της Γης, δείχνοντας ότι ο πλανήτης θερμαίνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς τα τελευταία 11.300 χρόνια.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αν δεν υπήρχε το φαινόμενο του θερμοκηπίου, μια τάση ψύξης που ξεκίνησε πριν από 5.00 χρόνια, μετά από μια αλλαγή στην τροχιά και κλίση του πλανήτη θα μπορούσε να έχει συνεχιστεί, οδηγώντας τη Γη σε μια ακόμη εποχή των παγετώνων.

Αντίθετα, η υπερθέρμανση του πλανήτη, με τους ρυθμούς που συντελείται στις μέρες μας, θα αυξήσει τη θερμοκρασία της Γης από 2 ως 12 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100, θέτοντας σε κίνδυνο την ικανότητα προσαρμογής πολλών ειδών.

“Οι κλιματικές αλλαγές που θα συντελεστούν θα είναι οι μεγαλύτερες που έχει γνωρίσει ποτέ ο ανθρώπινος πολιτισμός”, υποστηρίζει ο ερευνητής της NASA, Gavin Schmidt.

Πηγή: TheWeek

To μπλε φως «ξυπνάει» τον εγκέφαλο

Ξυπνήστε με ένα φλιτζάνι ζεστό καφέ, ή ανάβοντας… το μπλε φως! Αυτό υποστηρίζουν σουηδοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Mid Sweden, οι οποίοι μελέτησαν τη δράση της καφεΐνης και του μπλε φωτός στον εγκέφαλο.

Διαπίστωσαν λοιπόν, ότι οι εθελοντές που εκτίθεντο σε μπλε φως εμφάνιζαν καλύτερες επιδόσεις σε τεστ σχετικά με τη λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ έχαναν δυσκολότερα την προσοχή τους συγκριτικά με άλλους.

«Το μπλε φως φάνηκε να επηρεάζει θετικά μια σειρά από “ρυθμίσεις” του οργανισμού, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται η γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου και η κατάσταση εγρήγορσης» αναφέρουν οι επιστήμονες. Ξεκαθαρίζουν ωστόσο ότι η ώρα έκθεσης στο μπλε φως θα πρέπει να είναι συγκεκριμένη, καθώς αν κάτι τέτοιο συμβεί κατά τις νυχτερινές ώρες μπορεί να διαταράξει το βιολογικό ρολόι του οργανισμού, προκαλώντας προβλήματα ύπνου.

Φωτεινή μπλε «δύναμη»

Τα νέα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε εκείνα προηγούμενων μελετών σύμφωνα με τα οποία το μπλε φως μπορεί να βελτιώσει γνωστικές ικανότητες όπως π.χ. η μνήμη, η εγρήγορση και ο χρόνος αντίδρασης.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το μπλε φως είναι ικανό να πυροδοτήσει βιολογικές αλλαγές στον οργανισμό και για τον λόγο αυτόν ήδη χρησιμοποιείται στο πλαίσιο ιατρικών θεραπειών.

Πρόσφατα, επιστήμονες από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Χαϊδελβέργης, ανέπτυξαν ένα τεχνολογικά προηγμένο επίθεμα το οποίο μεταδίδει μπλε φως στο σημείο του πόνου, περιορίζοντάς τον.

Από την άλλη πλευρά, μελέτη του Πανεπιστημίου Compultense της Μαδρίτης, η οποία είχε δημοσιευθεί στο επιστημονικό έντυπο «Photochemistry and Photobiology», είχε δείξει ότι η έκθεση στο μπλε φως των LED μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη στην όραση μειώνοντας τη διάρκεια ζωής των φωτοϋποδοχέων, των πολύτιμων φωτοευαίσθητων κυττάρων των ματιών μας.

ΠΗΓΗ: .scienceandtechnology.gr

Νέα όργανα μέσω της κλωνοποίησης

Η κλωνοποίηση χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για τη δημιουργία ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων, προωθώντας την προοπτική της καλλιέργειας νέων οργάνων από τον ίδιο τον ιστό του ασθενούς.

Οι επιστήμονες εισήγαγαν ένα κύτταρο δέρματος από ένα μωρό 8 μηνών σε ένα μη γονιμοποιημένο ανθρώπινο ωάριο που είχε αφαιρεθεί το δικό του DNA.

Τα κύτταρα άρχισαν να αναπαράγονται, αποδίδοντας εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα γενετικά πανομοιότυπα με του μωρού. “Αυτά στη συνέχεια μετασχηματίστηκαν σε κυτταρικούς ιστούς, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της ανθρώπινης καρδιάς”, ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας Shoukhrat Mitalipov.

Η μέθοδος θα μπορούσε κάποια μέρα να αποδώσει γενετικά “αντίγραφα” από το ήπαρ, τα νεφρά, την καρδιά και άλλα μέρη του σώματος για ασθενείς που υποφέρουν από σοβαρές ασθένειες.

Συγγραφέας:

Από το ίδιο Τεύχος

Περισσότερα Άρθρα ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ