Εσωτερική Αστρολογία: Μια φιλοσοφική προσέγγιση

Για το σύγχρονο μελετητή η σύνδεση αστρολογίας και φιλοσοφίας ίσως φαίνεται αβάσιμη, αδόκιμη, ακόμη και βέβηλη. Η επιφανειακή προσέγγιση της αστρολογίας κάτω από το πρίσμα του κέρδους και της εκμετάλλευσης αλλά και η ελλιπής παιδεία της εποχής μας που δεν δημιουργεί κανένα ενδιαφέρον για περαιτέρω μελέτη, αφού ταυτίζει τη φιλοσοφία με μουχλιασμένα και άχρηστα βιβλία σε σκονισμένα ράφια, κάνουν το ζευγάρι αστρολογία – φιλοσοφία ακατανόητο.

Ίσως πρέπει λοιπόν να ανατρέξει κανείς σε πηγές άλλων εποχών, τότε που οι δύο αυτοί όροι γεννήθηκαν και άνθισαν, πριν ξεθωριάσουν από το χρόνο, για να καταλάβει τι σημαίνoυν και να αντιληφθεί τη μεταξύ τους σχέση.

Στο μεσουράνημα του ελληνικού πολιτισμού ο όρος «φιλοσοφία» δεν είχε καμιά σχέση με τη διανόηση «νεκρών γραμμάτων». Η φιλοσοφία ήταν ένας δρόμος ενεργητικός, ένας ουσιαστικός τρόπος ζωής, μια δυναμική στάση απέναντι στα πράγματα, που οδηγούσε τον άνθρωπο στο Ιερό Κέντρο του Κόσμου, κι από κει ακόμη πιο μακριά, στο υψηλότερο Κέντρο του εαυτού του! Ήταν η αγάπη που νοιώθει η ψυχή για τη σοφία, που δεν είναι η εκλογικευμένη και ταξινομημένη γνώση, ή όχι μόνο αυτό, αλλά η ολιστική γνώση, αυτή που ενώνει τα σπασμένα κομμάτια του καθρέφτη και δίνει στον άνθρωπο την άκρη του νήματος, την άκρη του μίτου της Αριάδνης, για να βγει από το λαβύρινθο της πολλαπλότητας του κόσμου και να κατακτήσει συνειδητά την ενοποιημένη αντίληψη του Θεού που βρίσκεται μέσα σε όλα και τα εμπεριέχει όλα.

Η φιλοσοφία στον κλασσικό τρόπο δεν ήταν και δεν είναι μόνο βιβλία, διαλέξεις και θεωρίες. Είναι να ζεις κάθε γνώση, να βιώνεις κάθε ανακάλυψη, να ανεβαίνεις σκαλί-σκαλί την εσωτερική σου πυραμίδα. Είναι η βίωση του Έρωτα, του πιο μυστηριακού Θεού της ελληνικής θρησκείας, του Έρωτα που γεννάει και ενώνει την παγκόσμια πυραμίδα, την οποία ανέβηκαν κι αυτοί οι ίδιοι οι διδάσκαλοι της ανθρωπότητας.

Αυτή η πυραμίδα έδινε τη δυνατότητα σε κάποιον να την ανεβεί, όχι μόνο μέσα από τη φιλοσοφία αλλά και από οποιαδήποτε πλευρά της, που καθεμιά μπορεί να συσχετιστεί με την τέχνη, τη θρησκεία, την πολιτική και την επιστήμη. Βασικές επιστήμες ήταν τα μαθηματικά, η ιατρική, η αρχιτεκτονική, η μουσική και η αστρολογία.

Ίσως σήμερα είναι δύσκολο να φανταστούμε κάτι τέτοιο, αφού στην εποχή μας καμιά από αυτές τις όψεις της ανθρώπινης γνώσης δεν φαίνεται να οδηγεί σε ενότητα. Οι επιστήμες δίνουν την εικόνα της απόλυτης διάσπασης, όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και ως προς την πρακτική της συνεχούς ανάλυσης που δεν οδηγεί πια σε καμιά σύνθεση. Η τέχνη φαίνεται να καθρεφτίζει τις περισσότερες φορές όλα αυτά που απεχθανόμαστε στον κόσμο μας ενώ οι θρησκείες είναι οι πρωτεργάτες του μίσους και της αντιπαλότητας μεταξύ των λαών. Που βρίσκεται λοιπόν η ενότητα;

Στις κλασσικές εποχές του ανθρώπινου πολιτισμού αυτές οι πλευρές οδηγούσαν τους «μυημένους» να ανακαλύψουν ότι ο άνθρωπος είναι ο καθρέφτης του σύμπαντος. Μέσα στον ανθρώπινο μικρόκοσμο υπάρχουν και λειτουργούν όλοι οι νόμοι του μακρόκοσμου. «Όπως είναι πάνω είναι και κάτω» λέει ένας παλιό ερμητικό ρητό. Απ’ όποιο δρόμο και αν προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε τον κόσμο, όποιους νόμους κι αν χρησιμοποιήσουμε, μαθηματικούς, μουσικούς, μεταφυσικούς, γεωμετρικούς, συμβολικούς, θα ανακαλύψουμε ότι οι ίδιοι νόμοι ορίζουν και την ανθρώπινη εξέλιξη, στο κόσμο του πνεύματος, της ψυχής και της ύλης.

Η αστρολογία σαν μια τέτοια μυητική επιστήμη δεν ήταν η πρωτόγονη μητέρα της σημερινής αστρονομίας. Μάλλον ήταν η μεγάλη δεξαμενή γνώσης από την οποία σώθηκε μόνο ένα μικρό της μέρος. Η αστρονομία ήταν το φυσικό σώμα μιας βαθιάς και ολιστικής παραδοσιακής γνώσης που ένωνε το Μακρόκοσμο με το Μικρόκοσμο, το πνεύμα με την ύλη, το σύμπαν με τον άνθρωπο. Ακόμη κι αυτό που σήμερα ονομάζουμε αστρολογία, η παραδοσιακή ωροσκοπία, στην προγνωστική της όψη δεν ήταν παρά η επιφανειακή και «βέβηλη» χρήση ιερών γνώσεων για προσωπική ικανοποίηση.

Μέσα από την αστρολογία ο φιλόσοφος ή ο μαθητής ερχόταν σε επαφή με παγκόσμιους ιερούς νόμους. Το νόμο του Τρία, που καθρεπτίζει τους κόσμους της ύλης, της ψυχής και του πνεύματος ή τις τρεις ιδιότητες της φύσης (ράγιας – τάμας – σάτβα) και τις τρεις αστρολογικές ιδιότητες, παρορμητικότητα, σταθερότητα, μεταβλητότητα. Το νόμο του Τέσσερα, που εκφράζεται στις τέσσερις όψεις της ανθρώπινης προσωπικότητας, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ή στα τέσσερα δομικά στοιχεία του Σύμπαντος, γη, νερό, αέρα και φωτιά. Το νόμο του Επτά, που εκτός από τις 7 νότες, τα 7 επτά χρώματα της ίριδας ή τα διάφορα άλλα «επτά», καθρεφτίζεται και στις ιδιότητες των 7 βασικών πλανητών της αστρολογίας. Το νόμο του Δώδεκα, που εκφράζει γενικά μια πορεία ολοκλήρωσης αλλά και το γνωστό μας ζωδιακό κύκλο.

Ποτέ δεν έχει ειπωθεί από την παραδοσιακή σοφία ότι τα άστρα προσδιορίζουν τη ζωή των ανθρώπων και των λαών. Αυτά απλώς δείχνουν από αναλογία (αντιστοιχία) τι μπορεί να συμβεί. Τα άστρα δεν ενεργούν «καρμικά». Το Κάρμα όμως χρησιμοποιεί τα άστρα για να εκφραστεί. Οποιαδήποτε προσπάθεια να ερμηνευτεί ένα ωροσκόπιο είναι πιο πολύπλοκη απ’ ότι φαίνεται, ίσως εξ αιτίας της απλότητας της.

Πριν από κάθε προσπάθεια προσέγγισης της αστρολογίας θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Ο «χάρτης» δεν μας δεσμεύει για το που θέλουμε να πάμε. Η ύπαρξη ενός βουνού, μιας χαράδρας ή μιας πεδιάδας δεν μας αναγκάζει να τα διαβούμε ούτε μας ορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα το κάνουμε. Η όποια πορεία επιλέξουμε ορίζεται από δύο σημαντικούς παράγοντες: 1) Πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή και 2) Πού θέλουμε να πάμε, ποιος είναι ο απώτερος σκοπός μας. Η αυτογνωσία λοιπόν και το ξεκαθάρισμα του ατομικού μας σκοπού θα μας βοηθήσουν να χαράξουμε την πορεία σ’ αυτό το συμβολικό χάρτη της προσωπικότητας μας. Οι απαντήσεις στις ερωτήσεις «ποιος είμαι», «πού πάω» και «πώς θα το καταφέρω» είναι οι ζωτικότερες της ζωής μας. Είναι αυτές που κάνουν έναν άνθρωπο να είναι πραγματικά ελεύθερος ή όχι, αφού η ελευθερία στις επιλογές απαιτεί κυρίως τη γνώση των επιλογών αυτών. Τότε και μόνο τότε ο άνθρωπος είναι πραγματικά ελεύθερος να πάρει τη ζωή στα χέρια του.

Κάποτε όλες αυτές οι γνώσεις δίνονταν μετά από διάφορες διαδικασίες μόνο στους μυημένους, σε κείνους δηλαδή που είχαν την εκπαίδευση, ώστε να μπορούν να ερμηνεύουν αυτούς τους νόμους. Γι’ αυτό και στους παραδοσιακούς πολιτισμούς όλες οι επιστημονικές, θρησκευτικές, καλλιτεχνικές και κοσμολογικές γνώσεις είχαν σαν πηγή αλλά και καταφύγιο τα διάφορα μυητικά κέντρα του κόσμου. Αυτά τα κέντρα φαίνεται πως δεν υπάρχουν πια εδώ και αιώνες. Οι γνώσεις που γεννήθηκαν και διαφυλάχθηκαν μέσα σ’ αυτά φάνηκε να χάθηκαν για ένα διάστημα.

Σήμερα ο άνθρωπος πρέπει να ξαναφτιάξει μόνος του την εσωτερική του πυραμίδα σε ατομικό αλλά και πανανθρώπινο επίπεδο. Παρόλο που η εσωτερική γνώση φαίνεται ότι έχει χαθεί, έχει μείνει ζωντανό ακόμα στα χέρια του ανθρώπου το κλειδί της φιλοσοφίας, ένα δώρο που του άφησαν οι δάσκαλοι του παρελθόντος. Ένα δώρο όμως, που για να του είναι χρήσιμο χρειάζεται ένα μόνο πράγμα: να το εξασκεί. Η φιλοσοφία δεν είναι τα κείμενα και οι γνώσεις που διασώθηκαν. Είναι η δυνατότητα που έχει ο άνθρωπος να χρησιμοποιήσει τις εσωτερικές του δυνάμεις, ώστε να μπορέσει να ενώσει ξανά τα σπασμένα κομμάτια της εντός του πυραμίδας.

Η αστρολογία, σ’ αυτό το δρόμο της ενεργούς φιλοσοφίας είναι κάτι παραπάνω από μια παραδοσιακή επιστήμη ή μια προγνωστική μέθοδος. Είναι ένα κλειδί που ανοίγει πολλές πόρτες αρχίζοντας απ’ αυτήν του ίδιου μας του εαυτού.

Βιβλιογραφία: