Ένα θαύμα κι ένα μυστήριο … για τα μάτια σας μόνο!
Αν μία καθαρή, χωρίς σύννεφα, νύχτα αποφασίσετε να απομακρυνθείτε από τα φώτα της πόλης, πάτε λίγο μακριά – καλύτερα σε βουνό – σηκώστε το βλέμμα στον ουρανό και … μείνετε να θαυμάσετε. Ένας θαυμάσιος κόσμος βρίσκεται εκεί ψηλά, μία «θάλασσα» χιλιάδων αστεριών που λαμπιρίζουν προσφέροντάς σας μια οπτασία. Μια οπτασία που ήταν πάντα αινιγματική για τον άνθρωπο … Ο ουρανός με τα αστέρια του ήταν πάντα μια εικόνα μυστηρίου!
Ο άνθρωπος του Μεσαίωνα είχε λύσει αυτό το μυστήριο μέσα από την θρησκευτική οπτική του, πιστεύοντας ότι τα αστέρια δεν ήταν παρά «φαναράκια» που ο Θεός έβαλε στον ουρανό για να φωτίζει τις νύχτες του. Όμως η επιστήμη των επόμενων αιώνων, μας έφερε μπροστά σε ένα μεγαλείο απεραντοσύνης. Σήμερα ξέρουμε ότι τα χιλιάδες αστέρια που βλέπουμε δεν είναι παρά ένα απειροελάχιστο κομμάτι του σύμπαντος, ότι τα αστέρια δεν είναι παρά ήλιοι, άλλοι στο μέγεθος του Ήλιου μας κι άλλοι απίστευτα πιο μεγάλοι, ήλιοι τόσο μακρινοί που μοιάζουν στα μάτια μας σαν φωτεινές κουκκίδες στο μαυρο-μπλε του νυκτερινού ουρανού.
Το θαύμα που μας αποκάλυψε η παρατήρηση του ουρανού είναι ακόμα μεγαλύτερο αν δούμε τη συνέχεια: δισεκατομμύρια ήλιοι αποτελούν το Γαλαξία μας, που με τη σειρά του είναι ένας από τους δισεκατομμύρια γαλαξίες του γνωστού μας σύμπαντος, σκορπισμένων σε αχανείς αποστάσεις μεταξύ τους. Ο άνθρωπος διαπίστωσε τη μικρότητά του μέσα στο σύμπαν, μέσα στο χώρο και το χρόνο και παράλληλα τη μεγαλοσύνη της Φύσης.
Ένα σύμπαν που είναι ζωντανό!
Κι όμως … αυτός ο ουρανός που μας φαίνεται ίδιος κι απαράλλακτος κάθε νύχτα, βρίσκεται σε μια συνεχή κίνηση, σε μία αέναη μεταβολή! Τα αστέρια κινούνται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, άλλα μόνα τους, κι άλλα σε ομάδες, σχηματίζοντας σμήνη μέσα στο γαλαξία μας. Και οι γαλαξίες με τη σειρά τους συμμετέχουν στο δικό τους «κοσμικό χορό» σε ένα σύμπαν που δεν ησυχάζει ποτέ.
Αλλά η κίνηση δεν είναι η μόνη μεταβολή. Το θαύμα της ζωής γίνεται ακόμα πιο μεγαλειώδες όταν ανακαλύπτουμε ότι τα αστέρια γεννιούνται κι αυτά, σχηματίζονται, μεγαλώνουν, δίνουν ζωή εκπέμποντας ενέργεια στους γειτονικούς τους πλανήτες και κάποτε φτάνει η στιγμή της καταστροφής τους. Η διαπίστωση είναι εκπληκτική: τα αστέρια όπως και όλοι οι βιολογικοί οργανισμοί περνούν από τα στάδια της γέννησης, της ανάπτυξης, της ωριμότητας και των γηρατειών … και κάποια στιγμή πεθαίνουν, καταστρέφοντας τους κόσμους στους οποίους έδιναν πριν ζωή! Ένας κύκλος ζωής τα στάδια του οποίου έχει περιγράψει πλέον η σύγχρονη αστροφυσική, αν και ακόμα δεν έχει λύσει όλα του τα αινίγματα. Τα αστέρια δεν είναι αιώνια αλλά γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν, εξελίσσονται με μία γενική λέξη, αν μπορεί να θεωρηθεί εξέλιξη η πορεία προς το θάνατο. Για παράδειγμα, ο Ήλιος μας δημιουργήθηκε πριν από περίπου 5 δις χρόνια και υπολογίζεται να λάμπει για περίπου ακόμα 5 δις χρόνια και μετά αναμένεται να καταρρεύσει και να σβήσει!
Ο κύκλος της ζωής ενός αστεριού
Η σύγχρονη αστροφυσική έχει φτάσει στο σημείο, μέσα από την παρατήρηση και κάποιες θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί, να περιγράψει με λεπτομέρειες τον κύκλο ζωής ενός άστρου.
Σε χοντρικές γραμμές και χωρίς πολλές επιστημονικές εξηγήσεις ένα αστέρι σχηματίζεται από μεσοαστρική ύλη, από ύλη που βρίσκεται σε νεφελώδη μορφή μέσα στο αχανές σύμπαν και που αποτελείται κυρίως από υδρογόνο. Κάποια στιγμή, για λόγους που δεν γνωρίζει η σύγχρονη επιστήμη, δημιουργούνται συμπυκνώσεις αυτής της ύλης, σχηματίζεται ένα βαρυτικό πεδίο που έλκει συνεχώς κι άλλη ύλη κι έτσι σχηματίζεται μία μάζα που θα αποτελέσει το σώμα του αστεριού. Η συστολή της μάζας αυτής συνεχίζεται και η μάζα αυτή θερμαίνεται. Όταν η κεντρική θερμοκρασία φτάσει το μισό εκατομμύριο βαθμούς αρχίζουν οι πρώτες θερμοπυρηνικές αντιδράσεις, κάνοντας το αστέρι ένα τεράστιο «πυρηνικό αντιδραστήρα» που πλέον καίει τα υλικά του για να αντισταθεί στη βαρύτητα.
Κάποια στιγμή το αστέρι φτάνει σε κατάσταση θερμοδυναμικής ισορροπίας: η συρρίκνωσή του σταματά και οι διαστάσεις του σταθεροποιούνται. Πλέον το άστρο είναι μία «παλλόμενη καρδιά» που καίει τη μάζα του για να ζήσει κι έτσι ακτινοβολεί ενέργεια που μπορεί να δώσει ζωή σε άλλους κόσμους. Έχει γίνει το κέντρο, η πηγή ζωής για μία άλλη μονάδα ζωής, το «ηλιακό σύστημα» που είναι προϊόν της ίδιας δημιουργίας. Για παράδειγμα, το μισό δισεκατομμυριοστό της ενέργειας που σκορπίζει ο Ήλιος μας είναι που φτάνει στη Γη και μας δίνει ζωή!
Κάποια στιγμή, μετά από δισεκατομμύρια χρόνια το αστέρι «γερνάει». Τι έχει συμβεί; Έχει πλέον «κάψει» το υλικό που το σχημάτισε μετατρέποντάς το σε άλλα υλικά. Οι θεωρίες μας υποστηρίζουν ότι οι αντιδράσεις αυτές σταματούν οριστικά με το σχηματισμό σιδήρου ή άλλων βαριών στοιχείων στο κέντρο του αστεριού. Τότε το αστέρι διαστέλλεται, γίνεται ένας «γίγαντας» που μπορεί να «καταπιεί» ή να κάψει τους γειτονικούς του πλανήτες και μετά από ένα χρονικό διάστημα η βαρύτητα πάλι νικά: το αστέρι πεθαίνει και συρρικνώνεται!
Πλέον είναι ένα «αστρικό πτώμα». Υπάρχουν τρεις κατηγορίες αστρικών πτωμάτων: α) λευκοί νάνοι, β) αστέρες νετρονίων και γ) μαύρες τρύπες. Το τι από τα τρία θα συμβεί εξαρτάται από τη μάζα που έμεινε στο τέλος της ζωής του αστεριού. Για το δικό μας Ήλιο οι αστροφυσικοί θεωρούν ότι θα γίνει ένας ερυθρός γίγαντας που αργότερα θα μεταβληθεί σε λευκό και σκοτεινό νάνο.
Και η ύλη τους που πήγε; Σκορπίστηκε στο αχανές διάστημα από όπου μπορεί να γίνει η αρχή για το σχηματισμό και τη γέννηση ενός νέου άστρου! Κι έτσι τίποτα δεν πάει χαμένο στη φύση. Τα πάντα ανακυκλώνονται. Τα πάντα είναι ύλη και ενέργεια που κάνουν κύκλο, επιτρέποντας στη ΖΩΗ να εκδηλωθεί! Αυτή η διαπίστωση έκανε σύγχρονους αστροφυσικούς να μιλήσουν για τη «μετενσάρκωση των άστρων».
Μετενσάρκωση: ο νόμος του Ρυθμού
Η μετενσάρκωση όσο κι αν έχει περάσει στο δυτικό άνθρωπο σαν ένα «θρησκευτικό δόγμα», υπήρξε για τους αρχαίους μυητικούς πολιτισμούς ένας ατράνταχτος φυσικός νόμος πάνω στον οποίο «πατούσε» η ζωή. Ήταν έκφραση του Νόμου του Ρυθμού σύμφωνα με τον οποίο η φύση ακολουθεί ρυθμούς, κύκλους, κατά τους οποίους οι μορφές εμφανίζονται, επιτρέπουν την εκδήλωση και μετά καταστρέφονται με τη διαδικασία που ονομάζουμε θάνατο.
Όμως ένας «θάνατος» δεν είναι ένα τέλος για τη ζωή, αλλά μόνο για τις μορφές, μία διαδικασία που επιτρέπει να εμφανιστούν νέες και ανανεωμένες μορφές. Πίσω από τις μορφές κατοικεί «αυτό που δεν πεθαίνει», αυτό που είναι η «Αιτία» της εκδήλωσης. Ονομάστε το «Ψυχή», «Πνεύμα» ή όπως αλλιώς θέλετε. Οι αρχαίοι πολιτισμοί είχαν συγκεκριμένα ονόματα γι’ αυτό.
Η μετενσάρκωση ήταν ένας νόμος που δεν ισχύει μόνο για τους ανθρώπους, αλλά για ολόκληρη τη φύση, για καθετί – ορατό ή αόρατο – που εκφράζει τη ΜΙΑ ΖΩΗ, πέρα από τις βιολογικές μορφές που εμείς αντιλαμβανόμαστε. Κι έτσι και τα αστέρια κα οι πλανήτες δεν ήταν για τους αρχαίους λαούς απλές πέτρες στον ουρανό αλλά η υλική έκφραση αθάνατων κοσμικών ψυχών (απλά: το σώμα κοσμικών όντων).
Γι’ αυτό η αρχαία σοφία μιλούσε – συνήθως με μύθους και σύμβολα – για ένα ζωντανό σύμπαν και για μία «ουράνια βιολογία». Φανταστείτε ένα μικροοργανισμό που βρίσκεται μέσα στο σώμα μας, ένα κύτταρό μας που δεν καταλαβαίνει ότι βρίσκεται μέσα σε έναν μεγάλο οργανισμό. Κάπως έτσι είμαστε κι εμείς! Απειροελάχιστες μονάδες ζωής που αδυνατούν να αντιληφθούν ότι βρίσκονται μέσα σε ένα ΖΩΝΤΑΝΟ ΣΥΜΠΑΝ. Η ζωή δεν είναι κάτι τυχαίο, αλλά η έκφραση μιας Κοσμικής Ανάγκης που εκδηλώνεται μέσα από παροδικές μορφές!
Κάποτε, ο Αϊνστάιν αναρωτήθηκε «αν ο Θεός παίζει ζάρια». Ίσως επειδή έβλεπε μία δύναμη, ένα φυσικό νόμο, πέρα από κάθε «τυχαία» διαδικασία που κινεί και ρυθμίζει την κοσμική ζωή. Οι αρχαίοι Ινδοί μιλούσαν για τη Μαχάτ, την Συμπαντική Διάνοια που επιτρέπει στη Φύση να εκδηλωθεί. Αναφέρονταν στη διάρκεια ζωής την οποία αναπαρίσταναν με μία εισπνοή και εκπνοή του Βράχμα (ή μία διαστολή και συστολή του σύμπαντος όπως λέει η αστροφυσική). Μήπως τελικά μέσα απ’ αυτά τα σύμβολα παρουσίαζαν κοσμικές αλήθειες για τη ζωή και το θάνατο που οι σύγχρονοι επιστήμονες προσεγγίζουν με άλλο τρόπο;
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- ΑΥΤΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ, Ο ΜΕΓΑΣ: Η ΦΥΣΙΚΗ ΣΗΜΕΡΑ. Τόμος II. ΟΙ ΔΕΚΑ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ, Ε.Ν. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ, Ηράκλειο 1991.
- Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ, Διονύσης Π. Σιμόπουλος, εκδ. Ερευνητές, Αθήνα 2008
- Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ, Διονύσης Π. Σιμόπουλος, εκδ. Ερευνητές, Αθήνα 1997
- Ο ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ, Διονύσης Π. Σιμόπουλος, εκδ. Ερευνητές, Αθήνα 1996
- http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=how-is-a-star-born
- http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231256886
Από το ίδιο Τεύχος
Περισσότερα Άρθρα ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Σχετικά Άρθρα
8 Δεκεμβρίου, 2024 / ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ