Το Στοιχείο Αέρας

«Ό, τι είναι επάνω, στο μακρόκοσμο, είναι ακριβώς το ίδιο και κάτω, στο μικρόκοσμο».

Ερμής Τρισμέγιστος

Σκοτάδι, άπνοια, αδράνεια, απόλυτη σιγή… το σύμπαν κατά τους αρχαίους, αυτό το μεγάλο ζωντανό Ον που ονόμαζαν μακρόκοσμο, πριν τη δημιουργία βρισκόταν σε μια κατάσταση λήθαργου. Μια σιωπηλή αδρανής δύναμη σε λανθάνουσα κατάσταση, επωάζοντας στα σπλάχνα της, όλους τους σπόρους αυτού που ονομάζουμε σήμερα ζωή, από έναν πλανήτη, έναν γαλαξία, μέχρι ένα μικρό λουλούδι, ένα ζώο και φυσικά τον άνθρωπο.

Σε αυτό το βαθύ πηκτό σκοτάδι που οι Έλληνες ονόμασαν Έρεβος, ο νόμος της αδράνειας κυριαρχούσε σε όλο του το μεγαλείο. Αργότερα στην ελληνική φιλοσοφία ονομάστηκε ΧΑΟΣ, και ο συμβολισμός αυτού του ονόματος είναι ζωντανός ακόμη και στις μέρες μας, εννοώντας κάτι που είναι ανοργάνωτο και δεν έχει τέλος.

Σε αυτόν τον απέραντο ωκεανό σκότους κάποια στιγμή ανάβει μια μικρή φλόγα, μια σπίθα, όπως ανάβουμε ένα σπίρτο, και αυτή η φλόγα αρχίζει σιγά σιγά να περιστρέφεται και να μεταμορφώνεται σε μια πύρινη δίνη, η οποία όσο περιστρεφόταν τόσο πιο πολύ μεγάλωνε. Το ΧΑΟΣ αρχικά αντιστέκεται μετά από την αέναη στασιμότητα, αλλά η λάμψη της Βούλησης του Φωτός το αναγκάζει να συμβάλει σε έναν Ιερό Χορό Δημιουργίας, βγάζοντας από τα σπλάχνα του τα υλικά, για την υλοποίηση του θεϊκού σχεδίου.

Μέσα από αυτή την πύρινη δίνη γεννιούνται οι Θεοί, οι δυνάμεις της Φύσης που βρίσκονται σε συνεχόμενη κίνηση και είναι δεμένοι με την πρώτη Αρχή, τη μικρή Φλόγα, την Αιτία χωρίς Αιτία σύμφωνα με τους αρχαίους Ινδούς Φιλοσόφους.

Το σύμπαν υλοποιείται μέσα από αυτές τις δυνάμεις της Φύσης, τους Θεούς, που είναι γνωστοί σε εμάς μέσα από τις αρχαίες παραδόσεις ως τέσσερα στοιχεία.

Τα τέσσερα γνωστά αλχημικά Στοιχεία, Γη, Νερό, Αέρας και Φωτιά και τα τρία άγνωστα και ανεκδήλωτα ακόμα στον πλανήτη Γη, Ακάσα ή Αιθέρας Φωτός, Ανουπαδάκα, και Άδι, αποτελούν τις θεμελιώδεις ουσίες των κοσμικών επιπέδων. Συμβολικά το κάθε επίπεδο αντιστοιχεί με την εκδήλωση δημιουργίας του Σύμπαντος από την αόρατη ανεκδήλωτη ουσία μέχρι την εκδηλωμένη υλική μορφή.

Οι Θεοί του Αέρα είναι οι Δυνάμεις που ευθύνονται για τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα, τους ανέμους και τα αστρικά ρεύματα, κυβερνώντας το αστρικό συγκινησιακό επίπεδο, που βασίζεται σε οκταεδρικές και τετραγωνικές μορφές. Σύμβολα τους είναι οι αίγες και εξωτερικά ο αετός ή το γεράκι.

Οι Θεοί του ανέμου είναι οι εμψυχωτές, που δίνουν πνοή και ρέουν στους κόσμους, όπως ο Σου στην Αίγυπτο, ο Αίολος και ο ατμοσφαιρικός Δίας στην Ελλάδα, ο Μαρντούκ στη Βαβυλώνα, καθώς και άλλες μικρότερες θεότητες του Αέρα, ανήκουν σ’ αυτήν τη κατηγορία.

Ο αέρας βρίσκεται παντού γύρω μας, αλλά και μέσα μας, μέσω της λειτουργίας της αναπνοής, η οποία έχει γίνει πια ακούσια, ξεχνώντας τη μεγάλη και ζωτική σημασία που έχει για τη ζωή μας. Ασυνείδητα όμως αλλά και συνειδητά υπάρχουν στιγμές που χαιρόμαστε το άγγιγμα του ανέμου στο πρόσωπό μας, το καλοκαίρι το αναζητούμε ως μια λυτρωτική ανάσα μέσα στη ζέστη ή όταν ταξιδεύουμε, όλοι μας έχουμε βρεθεί στο κατάστρωμα ενός πλοίου, ατενίζοντας τη θάλασσα με τον άνεμο να μας αγγίζει γλυκά το πρόσωπο και να μας ανανεώνει κυρίως εσωτερικά, από αρνητικά παράσιτα συναισθηματικών και νοητικών καταστάσεων που αντιμετωπίζουμε στη καθημερινότητά μας. Ο αέρας χορεύει ακούραστος με γοργά ή αργά βήματα, πότε σαν απαλό αεράκι, πότε σαν μια ανεξέλεγκτη ανεμοθύελλα με ιλιγγιώδεις στροβίλους. Σηκώνει σωματίδια σκόνης, στραβώνει όταν σκουπίζει τους δρόμους, προετοιμάζει τον ερχομό της βροχής.

Το αέρινο στοιχείο έχει την ιδιότητα να φτάνει μέσα στις πιο απίθανες ρωγμές και σχισμές. Διεισδύει στα βάθη του πλανήτη, προξενεί εσωτερικές και παράξενες περιδινήσεις, που ποτέ δεν βλέπουμε, και φτάνει στην καρδιά της φωτιάς που κοιμάται στα πιο μεγάλα βάθη. Εκεί θερμαίνεται και επεκτείνεται για να διαφύγει έτσι προς τα έξω, μέσα από άλλες σχισμές και ρωγμές, γεμάτος όμως από ακτινοβόλα ενέργεια.

Για όλους τους σοφούς στην αρχαιότητα, ο Αέρας ήταν το σύμβολο της Ψυχικής Δύναμης. Το στοιχείο του Αέρα ως δύναμη της φύσης ανέκαθεν επιδρούσε και επιδρά στο ψυχολογικό επίπεδο, στον κόσμο της ψυχής, γι’ αυτό συσχετίζεται με τα συναισθήματα, είναι ίδιας φύσης, μια συνεχόμενη μεταβαλλόμενη κινητικότητα της σφαίρας των συναισθημάτων. Από ένα απαλό αεράκι μέχρι τη βίαιη καταστροφική δύναμη ενός τυφώνα, έχουμε την αίσθηση του ανέμου, αλλά δεν μπορούμε να τον πιάσουμε, βρίσκεται παντού γύρω μας, αλλά δεν μπορούμε να τον δούμε.

Το στοιχείο του αέρα είναι παντού, ζούμε μέσα στον αέρα, ο οποίος δίνει πνοή σε όλη τη Φύση. Εδώ έχουμε την έννοια του ΑΝΙΜΙΣΜΟΥ, που δέχεται στα πάντα την ύπαρξη της Άνιμα (Ψυχή στα λατινικά), αυτού δηλ. που έχει την ικανότητα να εμψυχώνει, και αυτό είναι το χαρακτηριστικό του Αέρα. Αυτή η δύναμη που εμψυχώνει τον άνθρωπο, εμψυχώνει και το δένδρο, τον βράχο, το ζώο, τα χόρτα και τ’ άστρα… Τα πάντα εμψυχώνονται από την ίδια ενιαία δύναμη. Το σύμπαν δεν είναι ακίνητο, πάλλεται, παρουσιάζει καταστάσεις συστολής και διαστολής, εισπνοής και εκπνοής, το κύριο στοιχείο είναι η «Πνοή», ο αέρας.

Ο άνθρωπος απλώς είναι ένα μέρος του όλου και το όλο είναι μέσα στον άνθρωπο. Αυτή η αντίληψη σύμφωνα με τις εσωτερικές αρχαίες παραδόσεις ονομάζεται μυθική αντίληψη. Έτσι μπορούμε να φανταστούμε ότι ζούμε μέσα στον συναισθηματικό κόσμο της Φύσης, και αυτός ο κόσμος αποτελεί την ψυχή του κόσμου την οποία επηρεάζουμε, δηλ. ότι τα συναισθήματά μας και οι σκέψεις μας, επηρεάζουν την ψυχή του κόσμου – άνιμα, και συμβάλλουν στη δική της εξέλιξη μέσα από την δραστηριότητά μας (νόμος αιτίας και αποτελέσματος).

Μέσα από την παράδοση, η γνωριμία του ανθρώπου με τη βαθύτερη έννοια του στοιχείου του Αέρα είναι κυρίως η μυθολογία, η φιλοσοφία, η αστρολογία, και η ψυχολογία. Τα τέσσερα στοιχεία συνδυάζονται κάτω από τον ενεργειακό παράγοντα της έλξης και της απώθησης. Ο Αέρας ως στοιχείο συνθέτει τα συστατικά ολόκληρης της δημιουργίας, μέσα από την ένωση των αντίθετων ρευμάτων που γεννά η ηρεμία της Πρωταρχικής Πηγής.

Ο αέρας συμβολίζει την ορμή, την ώθηση, την τόλμη, και γι’ αυτό ταιριάζει περισσότερο σε πολεμιστές. Είναι αυτός που μπορεί να εμποδίσει ή να επιταχύνει την πορεία κάποιου, γι’ αυτό οι αρχαίοι λαοί έκαναν θυσίες σε θεότητες του ανέμου πριν από τα ταξίδια τους. Ο έλεγχος των ανέμων απαιτεί σιδερένια θέληση και πειθαρχία. Ο Οδυσσέας δεν καταφέρνει να ελέγξει τα συναισθήματα – ανέμους και αυτό τον ξαναφέρνει πίσω στην αρχή. Ένας από τους σταθμούς του Οδυσσέα στην επιστροφή για την Ιθάκη ήταν το νησί του θεού των ανέμων Αίολου, ο οποίος, για να έχει ο ήρωας ασφαλή επιστροφή, σημάδι ότι οι θεοί πάντα είναι σύμμαχοι των ανθρώπων, κλείνει όλους τους ανέμους σε ένα ασκί, με την προϋπόθεση να μην το ανοίξει μέχρι να φτάσει στην Ιθάκη. Έτσι και έγινε, μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα ο μύθος μας λέει ότι ο ήρωας είδε ανάερα τις όχθες της αγαπημένης του Ιθάκης, τότε τον πλημμύρισαν οι συγκινήσεις με την χαρά ότι τα βάσανα του τέλειωσαν και θα δει τα αγαπημένα του πρόσωπα.

Έκανε όμως ένα λάθος, αυτό του εφησυχασμού, πέφτοντας να κοιμηθεί, σαν να έπεσε σε λήθη. Η ανυπακοή, οι αμφιβολίες και η δυσπιστία των συντρόφων του, τους ώθησε να κάνουν το τραγικό λάθος να ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου, και τότε απελευθερώθηκαν μανιασμένοι όλοι οι άνεμοι…

Το σπαθί επίσης είναι σύμβολο πνευματικής δύναμης, με τον Αρθούρο ως ψυχή, να το πάρει από τον βράχο, όπου βρίσκεται σφηνωμένο. Ο βράχος δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ύλη μέσα μας, που καλούμαστε να μετουσιώσουμε.

Βοηθούς στο έργο αυτό της μετουσίωσης έχουμε τους ιππότες, δηλαδή τις διαφορετικές όψεις των τεσσάρων στοιχείων, με τον αέρα να είναι το πιο σημαντικό, λόγο της ορμής που δίνει στον άνθρωπο μέσα από την τόλμη και την αποφασιστικότητα.

Από τις απαρχές της ανθρωπότητας οι άνθρωποι, αρχικά ασυνείδητα, σέβονταν το μεγαλείο των τεσσάρων στοιχείων. Αργότερα, αφού τα συνειδητοποιούσαν όλο και πιο πολύ, τα θεοποίησαν και με τη βοήθεια τους αποκρυπτογράφησαν το μυστήριο της φύσης και του Θεού.

Ο Προσωκρατικός φιλόσοφος Αναξιμένης, (585-525π.Χ.) ο τελευταίος αντιπρόσωπος της Μιλήσιας σχολής, που διατύπωσε πρώτος τη θεωρία ότι η σελήνη λαμβάνει το φως της από τον ήλιο, μας λέει ότι σύμφωνα με την πάγια υλιστική αντίληψη της ζωής, εννοεί τον αέρα ως ύλη και ενέργεια μαζί, ως ένα σώμα, πάντοτε ζωντανό, ή καλύτερα αθάνατο.

Ο Αναξιμένης εξηγούσε τη δομή του σύμπαντος με βάση τους βαθμούς πυκνότητας του αέρα. Έτσι κατά τον φυσικό φιλόσοφο ο Αήρ όταν αραιώνεται γίνεται πυρ, όταν πυκνώνεται γίνεται άνεμος, ύστερα νέφος, ύδωρ, γη και από αυτά όλα τα άλλα.

Επίσης ταύτιζε και την ψυχή με τον αέρα: «Όπως η ψυχή μας, όντας αέρας, μας συγκρατεί, έτσι και το πνεύμα και ο αέρας περιέχουν ολόκληρο τον κόσμο».

Ο Αναξιμένης πρέσβευε ως αρχή των πάντων τον αέρα. «….άκου τι σου λέω: το όλον είναι ο Αέρας, καθώς πυκνώνει αυτός και συγκεντρώνεται γεννάει το νερό και τη γη, ενώ όταν αραιώνει και διαχέεται γεννάει τον αιθέρα και τη φωτιά, ύστερα ξαναπαίρνει την καθαυτό φύση του τον Αέρα. Αραίωση και πύκνωση είναι οι μορφές της αλλαγής του Αέρα».

Τη σημασία του Αέρα επισημαίνει και ο ινδιάνος φύλαρχος «See–at–la» στον μνημειώδη του λόγο, το 1854, για τη σχέση του ανθρώπου με τον πλανήτη, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει: «Ο Ινδιάνος προτιμά τον απαλό ήχο του Αέρα που ορμά πάνω στην επιφάνεια τη λίμνης και τη μυρωδιά του ίδιου του ανέμου, καθαρισμένου από τη βροχή και αρωματισμένου από το άρωμα του κουκουναριού του πεύκου.
Ο Αέρας είναι πολύτιμος για τον κόκκινο άνθρωπο, διότι όλα μοιράζονται την ίδια ανάσα. Το αγρίμι, το δένδρο, ο άνθρωπος, όλα μοιράζονται την ίδια ανάσα. Ο λευκός άνθρωπος δεν φαίνεται να προσέχει τον αέρα που αναπνέει. Μοιάζει με κάποιον που αργοπεθαίνει.

Αν σας πουλήσουμε τη γη μας πρέπει να θυμόσαστε ότι ο Αέρας είναι πολύτιμος για εμάς, ότι ο Αέρας μοιράζεται το πνεύμα του με όλη τη ζωή που υποστηρίζει.
Ο Αέρας που έδωσε στους προγόνους μας την πρώτη τους ανάσα, λαμβάνει και την τελευταία τους πνοή. Και ο άνεμος θα δώσει στα παιδιά μας το πνεύμα της ζωής. Αν πουλήσουμε τη γη μας πρέπει να την κρατήσετε ιερή, ως έναν τόπο όπου ακόμη και ο λευκός άνθρωπος θα μπορεί να πηγαίνει για να νιώσει τον άνεμο που μεταφέρει τη γλυκιά μυρωδιά των λουλουδιών από τα λιβάδια».

Καθώς το μικρό μας ταξίδι στο στοιχείο του Αέρα ολοκληρώνεται, συνειδητοποιούμε ότι το βασικό χαρακτηριστικό αυτού του τόσο ιδιαίτερου στοιχείου είναι ότι είναι πάντα ζωντανό. Πηγαίνει και έρχεται φέροντας τη Ζωή σε όλες τις γωνίες από άκρη ως άκρη σε όλο το σύμπαν, μεταφέροντας μια ιδιαίτερη ουσία, απαραίτητη για τη Ζωή, την «Πνοή», αυτή που δίνει τη ζωή.

Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι η κατασκευή μουσικών οργάνων ήταν ένα χάρισμα από τον Ουρανό κι ευχαριστούσαν τον Απόλλωνα γι’ αυτό το τόσο θαυμαστό δώρο. Ακόμα και σήμερα εξακολουθούμε να φτιάχνουμε όργανα. Αρκεί να φυσήξουμε και να κινήσουμε τα πλήκτρα, για να ανταποκριθεί ο Αέρας στο κάλεσμά μας και να τραγουδήσει με τους ήχους ενός φλάουτου, τη γλυκύτητα ενός βιολιού ή τον έντονο ήχο ενός τρομπονιού.

Όπως το μουσικό όργανο μετουσιώνει τον αέρα σε μελωδία, έτσι και ο άνθρωπος είναι κατά κάποιο τρόπο ένα μουσικό όργανο, που μπορεί να μετουσιώνει τις κινήσεις του, τον ήχο της φωνής του, την ποιότητα των συναισθημάτων του, και να καθοδηγεί τις σκέψεις του, ανοίγοντας πέρασμα στα πιο λεπτοφυή σώματα του, δίνοντας πνοή στην πνευματική ζωή του. Με ποιο τρόπο θα το κάνει αυτό; Η απάντηση βρίσκεται μέσα μας…

Πηγές: