Γυναικεία Ιπποτικά Τάγματα

Η ανθρωπότητα στις μέρες μας, κατακλύζεται από την ανάγκη για μεγαλύτερη ανάπτυξη και πρόοδο. Η ανάγκη αυτή στρέφεται προς την τεχνολογία και την επιστήμη, που η εξέλιξή τους τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαία. Ελλιπής όμως εμφανίζεται η εξέλιξη και το ενδιαφέρον ως προς την πνευματικότητα και την ηθική.

Πολλοί ερευνητές και σύγχρονοι ψυχολόγοι, υποστηρίζουν πως έχει χαθεί το ανθρώπινο στοιχείο από τις διαπροσωπικές σχέσεις. Όλα γίνονται πολύ γρήγορα, χωρίς να υπολογίζεται ο ανθρώπινος παράγοντας. Αυτή η υλιστική και τεχνοκρατική οπτική της σύγχρονης ζωής έρχεται σε σύγκρουση με τα πρότυπα και τις αρχές που είχαν αναπτύξει οι άνθρωποι σε παλαιότερες εποχές. Οι ηθικές αξίες αλλάζουν και εκπίπτουν σε μια ατομικιστική και εγωκεντρική φόρμα συμπεριφοράς και τρόπο δράσης. Στα αυτιά των σύγχρονων ανθρώπων οι έννοιες της ευγένειας, του αλτρουισμού και της υπακοής σε μια ιδέα, φαίνονται εξωπραγματικές. Παρόλα αυτά σε παλαιότερες εποχές υπήρχε ένας τρόπος ζωής με ηθικό κώδικα, γνωστός ως ιπποσύνη.

Οι Ιππότες και οι Ντάμες ήταν εκείνοι που κρατούσαν αυτές τις αρχές και αξίες. Αν και δέσποζαν σε δύσκολες συνθήκες και εποχές, εκπαίδευαν τον εαυτό τους σε μία στάση ευγενική, αλτρουιστική και πάντα διαθέσιμη προς τον κοινό σκοπό. Σε όλα τα πλάτη και τα μήκη του κόσμου θα συναντήσουμε τέτοιους ανθρώπους, που φύλαγαν ότι πιο πολύτιμο υπήρχε εκείνη την στιγμή για αυτούς, την πατρίδα, ένα κάστρο, έναν βασιλιά ακόμα και μια ιδέα, μια ιδέα που καθόριζε τον σκοπό της ζωής τους. Δυστυχώς, στην σύγχρονη εποχή μόνο αναμνήσεις τέτοιων ανθρώπων και συνθηκών μπορούμε να βρούμε και να ελπίζουμε πως κάποια μέρα θα μπορούσαμε όλοι να κληθούμε να υπερασπιστούμε κάτι το οποίο θα μας υπερβαίνει και θα μας κινεί προς μια κοινή και υψηλή δόξα, την δόξα της ψυχής.

Τι είναι ο Ιπποτισμός

Ο ιπποτισμός ήταν ένα είδος κάστας, που άνθισε κατά τον Μεσαίωνα και συνδεόταν με τα στρατιωτικά επιτεύγματα και την προσφορά στρατιωτικών υπηρεσιών σε κάποιο υψηλά ιστάμενο άτομο. Η λέξη ιππότης ήταν τίτλος που έδειχνε την κοινωνική θέση. Για να γίνει κάποιος ιππότης έπρεπε ή να του αποδοθεί ο τίτλος μαζί με εκτάσεις γης από τον εκάστοτε βασιλιά ή να γίνει μέλος κάποιου ιπποτικού τάγματος ή να χριστεί ιππότης μετά από κάποιο ανδραγάθημα στο πεδίο της μάχης. Επίσης ήταν αναγκαίο να τιμηθεί επίσημα σε μια τελετή ή να λάβει ένα βραβείο ιππότη για εξαιρετική γενναιότητα ή υπηρεσία, συνήθως σε μάχη. Συνήθως, τον τίτλο αυτόν τον παίρνανε άνθρωποι που είχαν περιουσία και επιδίδονταν σε στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά και άνθρωποι που προέβαιναν θαρραλέα σε μία μάχη υπέρ της πατρίδος ή του μονάρχη με αντάλλαγμα κτήματα και εκτάσεις, κατακτώντας έτσι την επόμενη κοινωνική βαθμίδα. Ο μύθος μιλάει για γενναίους μαχητές από διάφορα κοινωνικά στρώματα, που είχαν αναλάβει την υποχρέωση να χρησιμοποιούν τα όπλα τους μόνο για δίκαιες υποθέσεις, όπως η υπεράσπιση της θρησκευτικής πίστης, η προστασία των αδυνάτων και των ορφανών ή των θυμάτων της καταπίεσης και της αδικίας. Ο τίτλος του ιππότη δεν ήταν κληρονομικός, γι’ αυτό ο κάθε υποψήφιος για να ονομαστεί ιππότης έπρεπε προηγουμένως να αποδείξει πως ήταν άξιος του τίτλου αυτού. Από τον 11^ο αιώνα και ύστερα για να ονομαστεί κάποιος ιππότης έπρεπε να προηγηθούν οι απαραίτητες δοκιμασίες και να γίνει επίσημη τελετή του χρίσματος.

Ο τίτλος αυτός δινόταν σε ανθρώπους που είχαν υπερβεί τον εαυτό τους προς ένα κοινό σκοπό. Ο τίτλος δηλαδή, αντιπροσώπευε την προσωπική προσπάθεια και τη γενναιότητα που εξέφραζε κάποιος. Στην ιστορία έχουν μείνει πολλοί γνωστοί ιππότες, άνδρες που θαυμάζουμε και μας εμπνέουν. Και, παρόλη την συχνά λανθασμένη πεποίθηση, δεν υπήρχαν μόνο άντρες ιππότες , αλλά και γυναίκες. Η ιστορία μπορεί να μας πει πολλά για γυναίκες που βρέθηκαν να χρίζονται ιππότες λόγω της προσφοράς τους στα κοινά, ακόμα και στο πεδίο της μάχης. Επειδή κανένας από αυτούς τους τομείς δράσης των Ιπποτών δεν ανήκε στο βεληνεκές των γυναικών εκείνης της εποχής, δύσκολα κάποια χριζόταν Ιππότης. Εξ΄ άλλου, οι γυναίκες σπάνια κατείχαν οι ίδιες περιουσία και ακόμα πιο σπάνια βρίσκονταν στο πεδίο της μάχης ενώ τα περισσότερα ιπποτικά τάγματα δε δέχονταν γυναίκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως αυτό συνέβαινε και υπήρξαν αρκετές γυναίκες που είτε χρίστηκαν ιππότες είτε πολέμησαν σαν ιππότες αν και δεν έλαβαν ποτέ επίσημα τον τίτλο αυτόν. Πολλές από αυτές άλλαξαν το ρου της ιστορίας και κατάφεραν να απελευθερώσουν όχι μόνο τους τόπους τους αλλά και τα μυαλά των ανθρώπων, καθώς η τιμή και η αρετή δεν έχουν φύλο. Υπάρχουν πολλές γενναίες γυναίκες που έχουν παλέψει στην ιστορία, στην πολιτική και στον πόλεμο.

Αν και από ακαδημαϊκή άποψη οι γυναίκες δεν μπορούσαν γενικά να φέρουν τον τίτλο του ιππότη, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές γυναίκες στην ευρωπαϊκή ιστορία που ήταν μέρος των ιπποτικών παραγγελιών και εκτελούσαν τα καθήκοντα των γυναικών ιπποτών χωρίς την επίσημη αναγνώριση. Κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα, οι γυναίκες δεν αναθρέφονταν για μάχη, όπως οι άντρες που συνήθως εκπαιδεύονταν για πολεμικές συγκρούσεις από την παιδική ηλικία. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι δεν αγωνίστηκαν. Υπάρχουν πολυάριθμα παραδείγματα γυναικών, ευγενών και κατώτερων τάξεων, που υπερασπίστηκαν τα σπίτια τους, τις οικογένειές τους και τα έθνη τους από την επίθεση εξωτερικών εχθρών. Με αυτή τη στάση άνοιγαν τις πύλες διάφορων ταγμάτων και για εκείνες.

Τι είναι τα Τάγματα- Γυναικεία Τάγματα

Τα τάγματα ήταν ομάδες ανθρώπων που διαμορφώνονταν για έναν κοινό σκοπό. Είχαν πολεμικό και στρατιωτικό χαρακτήρα και λάμβαναν μέρος σε μάχες για να υπερασπιστούν τις ιδέες τους. Κατά καιρούς έχουν εμφανιστεί στην Ιστορία πολλά τέτοια τάγματα που ακολουθούσαν μια ιδέα και την προστάτευαν. Κάποια από αυτά ήταν καθαρά ανδρικά τάγματα ενώ κάποια άλλα μετά από καιρό άνοιξαν τις πόρτες τους προς γενναίες γυναίκες, τις οποίες αντιμετώπιζαν ισότιμα με τους άνδρες.

Η λέξη, ετυμολογικά, προέρχεται από το ρήμα τάσσω, που σημαίνει παρατάσσω, ταχτοποιώ, διορίζω, διατάζω. Από την ίδια ρίζα προέρχεται και το ταγός που σημαίνει αρχηγός. Οι κύριες αρετές που όφειλαν να χαρακτηρίζουν τα ιπποτικά τάγματα ήταν η αφοσίωση, η ανδρεία, η εντιμότητα, η γενναιοδωρία και η ευγένεια.

Με την είσοδό τους σε τάγματα, οι γυναίκες μπόρεσαν και άνοιξαν την ψαλίδα προσφοράς και γενναιοδωρίας. Καθώς οι άντρες ειδικεύονταν στα μάχες, πολλές γυναίκες, όταν δεν πολεμούσαν, βοηθούσαν με διαφορετικό τρόπο. Σε πολλά λοιπόν τάγματα οι γυναίκες στήριζαν στα παρασκήνια. Στο Τευτονικό τάγμα βοηθούσαν ως νοσοκόμες και τις αποκαλούσαν συναδέλφισες, αναγνωρίζοντας την προσπάθεια τους. Οι περισσότερες όμως έμειναν στην ιστορία ως πολεμίστριες και άξιες υπερασπίστριες της πατρίδας τους. Οι Ναΐτες Ιππότες, που είχαν άμεσες επαφές με τους Τεύτονες, δέχονταν και γυναίκες ως μέλη τους, ενώ τον 13ο αιώνα ίδρυσαν ένα τάγμα γυναικών μοναχών-πολεμιστριών το οποίο όμως δεν πρόλαβε να εξελιχθεί λόγω των διωγμών και καταργήθηκε τελικά από την Παπική Εκκλησία.

Στην Μεγάλη Βρετανία το πρώτο Τάγμα που δέχτηκε να γίνουν μέλη γυναίκες ήταν το Τάγμα της Περικνημίδας (Order of the Garder, 1358-1488). Πάνω από εξήντα γυναίκες κατάφεραν και έγιναν μέλη του πιο σημαντικού ιπποτικού τάγματος της χώρας. Ο 15^ος αιώνας ήταν ιδιαίτερα πρόσφορος για την ανάπτυξη των γυναικείων ταγμάτων. Τέτοια ήταν η προσχώρηση στα τάγματα των γυναικών, που άρχισαν να χρησιμοποιούνται δύο διαφορετικοί όροι για να τις περιγράψουν, ανάλογα με τον βαθμό εμπλοκής τους στην μάχη. Οι σύζυγοι των ιπποτών, που δεν συμμετείχαν σε μάχες, ονομάζονταν chevaleresses, δηλαδή “ιππότισσες”, ενώ εκείνες που συμμετείχαν στις μάχες ονομάζονταν chevaliers, δηλαδή “ιππότες”.

Εικόνα σε παπική επιστολή του 14ου αιώνα που δείχνει μία γυναίκα να υπερασπίζεται το κάστρο της από έναν εισβολέα.

Προχωρώντας στην ιστορία, οι επόμενοι αιώνες που οι γυναίκες είχαν εξέχουσα θέση στα ιπποτικά τάγματα ήταν οι 18^ος -19^ος . Ένα από τα πιο σημαντικά ήταν το Τάγμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (1917). Ο ρόλος του ήταν να τιμά ανθρώπους των τεχνών και των επιστημών, όπως επίσης και οργανισμούς με σκοπό τη φιλανθρωπία και τις αγαθοεργίες. Και σε αυτό το τάγμα βρίσκουμε διαβαθμίσεις και η ανώτατη βαθμίδα αντιστοιχεί στον τίτλο Σερ (ιππότης) και Ντέιμ (κυρία).

Στα σύγχρονα χρόνια, αν και δεν το γνωρίζουμε οι περισσότεροι, υπήρχαν τάγματα που δρούσαν με κοινωνικό σκοπό και συμμετείχαν σε αυτό γυναίκες. Κάποια από αυτά είναι “η Λεγεώνα της Τιμής”, που ήταν ένα πολεμικό τάγμα, το “Τάγμα του Μπαθ”, το “Βασιλικό Βικτωριανό Τάγμα” καθώς και το “Τάγμα του Αρχάγγελου Μιχαήλ και του Άγιου Γεωργίου”, το οποίο έδινε τιμές σε πολεμιστές που είχαν πολεμήσει εκτός πατρίδας. Σε αυτά τα τάγματα η παρουσία των γυναικών δεν έλειπε και πολλές τιμήθηκαν για το έργο και την αντρειοσύνη τους, όπως η βασίλισσα Μαίρη της Αγγλίας που ήταν η πρώτη γυναίκα στην Ευρώπη που πήρε τον τίτλο του Ιππότη Γενικού Διοικητή το 1911 στο Τάγμα της Περικνημίδας. Επίσης, η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή στην “Λεγεώνα της τιμής” ήταν η Μαρί-Ανζελίκ Ντουσμάν, που πολέμησε στους Επαναστατικούς Πολέμους της Γαλλίας (1792 – 1802 ) και έλαβε τιμητική σύνταξη.

Πέρα όμως από τα τάγματα που δέχονταν γυναίκες και πολεμούσαν μαζί τους, δημιουργήθηκαν αμιγώς Γυναικεία Τάγματα. Κάποια γνωστά είναι το “Τάγμα του Πέλεκυ”, όπου δημιουργήθηκε για τις γυναίκες-ιππότες, που είχαν υπερασπιστεί την πόλη Τορτόζα από τους Μουσουλμάνους. Ενώ η πρώτη μάχη ήταν νικηφόρα η δεύτερη φαινόταν βατερλώ, ώσπου πήραν την σκυτάλη οι γυναίκες. Οι στρατιώτες θεωρούσαν πως η πόλη ήταν ήδη χαμένη και πως δεν υπήρχε ελπίδα, παρακαλώντας για παράδοση. Οι γυναίκες όμως της πόλης είχαν αντίθετη άποψη. Φόρεσαν στρατιωτικό εξοπλισμό και ξεχύθηκαν στη μάχη, όπου κατανίκησαν τον εχθρό, τρέποντάς τον σε φυγή. Ο άρχοντας της Τορτόζας για να τις τιμήσει, δημιούργησε το τάγμα και έδωσε στις γυναίκες ιδιαίτερα προνόμια, κάτι πρωτοφανές για την εποχή. Αποκαλούνταν « γυναίκες-ιππότες», τίτλος που δεν υπήρχε περίπτωση να δοθεί σε γυναίκα τον μεσαίωνα.

Ένα άλλο τάγμα που αποτελούνταν αποκλειστικά από γυναίκες ήταν το “Ιπποτικό Τάγμα της Ενδόξου Αγίας Μαρίας” που ιδρύθηκε τον 12^ο αιώνα, ήταν από τα λίγα τάγματα γυναικών που εγκρίθηκαν από το κέντρο της Καθολικής Εκκλησίας, το Βατικανό. Παρόλα αυτά, ένας Πάπας κατέστειλε την λειτουργία του στερώντας την δυνατότητα προσφοράς σε αυτές τις γυναίκες.

Γυναίκες-Ιππότες που άλλαξαν την Ιστορία

Διατηρώντας την προσπάθεια τους για συλλογική προσφορά μέσω της μάχης και της προάσπισης της πατρίδας τους, πολλές γυναίκες έγιναν Ηρωίδες, καθώς για να εκφράσουν τα βαθύτερα ιδεώδη τους δεν φοβήθηκαν το φυσικό θάνατο. Αν και πέθαιναν, το έργο τους και η προσπάθεια τους έχει μείνει να αγκαλιάζει όλες τις προσπάθειες των γυναικών να αλλάξουν τον κόσμο.

Η πιο διάσημη βέβαια ανάμεσα σε αυτές είναι η Ιωάννα της Λωρραίνης (Ζαν ντ’ Αρκ, 1412-1431). Μια γενναία γυναίκα που κατάφερε ένα πάρει τη μοίρα της χώρας της στα χέρια της. Βαθιά θρησκευόμενη και ενορατική, μετέφρασε κάποια σημάδια και πείσθηκε πως η αποστολή της ήταν να διεκδικήσει τη χώρα της από τους πολιορκητές. Όπως ήταν φυσικό κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει πως μια γυναίκα θα ανεδείκνυε μια τόσο σθεναρή στάση απέναντι στον πόλεμο. Όλα θα τα θυσίαζε στον βωμό του Ιδεώδους της πατρίδας της, ακόμα και την ζωή της. Όπως και έγινε. Μετά τις πρώτες μάχες που έδωσε και βγήκε νικήτρια, χτίζοντας ένα σημαντικό όνομα στο πεδίο της μάχης, πιάστηκε αιχμάλωτη και μεταφέρθηκε στην Αγγλία που την αφόρισαν και την καταδίκασαν να καεί στην πυρά. Η Ιωάννα της Λωρραίνης κάηκε αλλά έμεινε η φλόγα της αρετής και της υπακοής στην ιδέα της να συντροφεύει ανθρώπους που μάχονται να διατηρήσουν τα ιδεώδη τους ψηλά και ασφαλή.

Μια άλλη εξίσου πολύ σημαντική φιγούρα είναι η Ματίλντα της Τοσκάνης. Αποτελούσε μοναδική κληρονόμο της οικογενείας της, η ανατροφή της έγινε, όπως αρμόζει σε μια αριστοκράτισσα, με πλούτη και στρατιωτική εκπαίδευση. Όσο μεγάλωνε, άρχισε να πολεμά στις μάχες και να διοικεί ένα ολόκληρο τάγμα. Παράλληλα, λόγω της ανατροφής της, κατάφερνε και διοικούσε κάστρα και εκτάσεις γης, παίρνοντας μέρος σε πολιτικές εξελίξεις, τις οποίες σημάδεψε με τον χαρακτήρα και τις αποφάσεις της. Διεξήγαγε μάχες, είχε μάλιστα και δικές της πανοπλίες και έπαιξε τεράστιο ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής. Έφτασε να γίνει αντιβασιλέας της Ιταλίας. Έμεινε γνωστή για την πολεμική της δεινότητα, τη γενναιότητα και το οξύ πολιτικό μυαλό της.

Άλλη μία Ιωάννα που σημάδεψε την ιστορία της Δύσης ήταν η Ιωάννα της Φλάνδρας. Η γυναίκα αυτή μαθαίνοντας πως ο άντρας της φυλακίστηκε, ανέλαβε τα καθήκοντά του και οδήγησε τα στρατεύματα προς την διεκδίκηση του έθνους τους και την ανάκτηση της ελευθερίας τους. Μια γυναίκα δυναμική που οδηγούσε όλα τα στρατεύματα της χώρας της ως μοναδική διάδοχος αυτής της ευθύνης. Χρησιμοποιώντας την εξυπνάδα της και την πολιτική της δεινότητα κατάφερε να συμμαχήσει και να κερδίσει την ελευθερία της πατρίδας της.

Βιβλιογραφία

Βιβλία: