Μολυβδομαντεία

Η μολυβδομαντεία, (αγγλικά: molybdomancy, σύνθεση από τις ελληνικές λέξεις), είναι μια μέθοδος για να μαντέψει κανείς τα μελλούμενα, να αποφύγει κακοτοπιές ή ακόμα και να εξαγνιστεί, αποβάλλοντας τις αρνητικές ενέργειες που πιθανόν έχει συσσωρεύσει.

Ο συνηθισμένος τρόπος είναι να λιώνουν κομμάτια μολύβδου και μετά να το χύνουν σε δοχείο με νερό. Τα «σημάδια» που θα εμφανιστούν κατά τη διαδικασία αποτελούν οιωνούς προς πρόβλεψη. Χρησιμοποιείται συνήθως μολύβι ή σε άλλες περιπτώσεις κασσίτερος.

Αν το μολύβι σχηματίσει μικρά σταγονίδια προβλέπονται κέρδη και ευημερία, αν το σχήμα που προκύψει μοιάζει με πλοίο προμηνύεται κάποιο ταξίδι, ενώ σε περίπτωση που το μέταλλο λιώσει σε μικρά και εύθραυστα κομμάτια, ο καινούριος χρόνος θα φέρει αντιξοότητες και κακοτυχία. Ερμηνεύεται το σχήμα, ο ήχος και το ύψος που θα ανέβει το νερό. Τα σχήματα μπορούν να ειδωθούν σε φως κεριών και να ερμηνευτούν οι σκιές τους.

Μπορεί να βρεθεί ως παράδοση σε διάφορους πολιτισμούς, όπως η Αυστρία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βουλγαρία, η Γερμανία, η Φινλανδία, η Εσθονία, η Λετονία, η Ελβετία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Τουρκία. Σήμερα έχει παραμείνει ως έθιμο πρωτοχρονιάς σε αρκετούς βόρειους λαούς.

Μια παράδοση που μας έρχεται από τη Σμύρνη, μας μιλάει για το κουρσούμι ή κουρσούνι ή κουρσούν, τη μέθοδο μαντικής από το λιωμένο μολύβι ενώ παράλληλα ο ενδιαφερόμενος βρίσκεται σκεπασμένος κάτω από λευκό σεντόνι. Το χρησιμοποιούσαν για πρόγνωση γεγονότων, την ενίσχυση της τύχης σε προσωπικά θέματα γάμου ή καριέρας, την απομάκρυνση των αρνητισμών και της γλωσσοφαγιάς. Διαβάζονταν γι αυτό προσευχές από τα βάθη της ανατολής. Κουρσούν σημαίνει μόλυβδος στα τουρκικά και κουρσούνι αυτός που είναι «βαρύς» σαν μόλυβδος, το βαρύ αντικείμενο.
Οι ρίζες της μολυβδομαντείας ανάγονται από κάποιους μελετητές στα αρχαία Ελληνικά μαντεία, όπου την τελετουργία πραγματοποιούσαν οι αρχιέρειες των ναών. Η μαντεία αυτή γινόταν κάθε χειμερινό ηλιοστάσιο και κάθε αρχή Άνοιξης, στην ιερή γιορτή της φωτιάς με το σιτάρι, το κρασί και φτερά παγωνιού ως προσφορά προς την Ήρα και τον Διόνυσο.

Στην πρόσφατη εποχή μας πέρασε μέσα από τη γιορτή του Αϊ Γιάννη. Στην εφημερίδα «Νεόλογος» της Αττικής διαβάζουμε: «Η παραμονή του γενεθλίου του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (24 Ιουνίου) χαρακτηρίζεται από πυρολατρικά και μαντικά έθιμα. Στα πυρολατρικά έθιμα ανάγονται οι φωτιές του Αϊ Γιαννιού του Φανιστή, ή Ριζικάρη ή Ριγανά, όπως ονομάζεται για την περίσταση ο Άγιος σε διάφορα μέρη της χώρας, ενώ στα μαντικά ξεχωρίζει ο Κλήδονας, η μολυβδομαντεία, η ονειρομαντεία κ.ά.»

Περισσότερες λεπτομέρειες θα βρούμε στη δημοσιευμένη εργασία του κυρίου Σεραφείμ-Σπυρίδωνα Ταβλαρίδη:

«Το όνομα κλήδονας προέρχεται από το αρχαίο κλήδων και σημαίνει μάντεμα, προφητεία. Το έθιμο είναι πολύ παλιό και έχει σχέση µε την ομηρική όσσα ή φήμη, ο προγνωστικός ήχος, και κατ’ επέκταση το άκουσμα οιωνισμού ή προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.

Μία παραλλαγή ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Μικρά Ασία, είναι ότι, στο αγγείο µε το αμίλητο νερό ρίχνουν χυτό μολύβι, που έχει ζεσταθεί μέχρι την τήξη του και το οποίο, ερχόμενο σε απότομη επαφή µε το κρύο νερό, στερεοποιείται λαμβάνοντας αλλόκοτες μορφές. Η μολυβδοµαντεία γίνεται τότε χάρη στην ερμηνεία που θα δοθεί από ειδικές γυναίκες, τις «μολυβούδες», στο σχήμα κάθε «ριζικού», που ανασύρεται για κάθε µία από τις άγαμες κοπέλες, π.χ., καράβι, που ισοδυναμεί µε ταξίδι ή γαμπρό ναυτικό, μουσικό όργανο, το οποίο προ δηλώνει χαρές κ.λπ.»

Για χάρη της έρευνας, θα πρέπει να εξετάσουμε τις σχέσεις των μετάλλων με τις πλανητικές επιδράσεις, θέμα προσφιλές στους αλχημιστές και τους αστρολόγους. Ίσως αναζητήσουμε εκεί τους λόγους που οδήγησαν τους αρχαίους στη χρήση του μολύβδου για λόγους μαντικής και ειδικά πάνω σε θέματα χρόνου.

Στην ανάρτηση του Δρ. Ιωάννη Αλμυράντη με τίτλο «Το Παράδοξο των Πλανητικών Μετάλλων» διαβάζουμε: «Η πρώτη σαφής αναφορά σε αντιστοιχία μεταξύ των επτά πλανητών του γεωκεντρικού συστήματος και μετάλλων γίνεται από έναν Aλεξανδρινό σχολιαστή του Πινδάρου. Αναφερόμενος στους πρώτους στίχους του 5ου Ισθμιακού, όπου ο ποιητής συνδέει τον χρυσό με τον Ήλιο, ο σχολιαστής (βλ. «Πινδάρου τα σωζόμενα» εκδ. Boeckh, τομ. ΙΙ, σελ. 540, 1819) αναφέρει την επικρατούσα (στην εποχή του) αντιστοιχία πλανητών – μετάλλων: Ήλιος – χρυσός / Σελήνη – άργυρος / Άρης – σίδηρος / Κρόνος – μόλυβδος / Δίας – ήλεκτρον (κράμα χρυσού και αργύρου) / Ερμής – κασσίτερος / Αφροδίτη – χαλκός».

Αξιοσημείωτες παρατηρήσεις θα βρούμε και στο βιβλίο του Nick Kollerstrom: The Planets and Metals – The Traditional Association of Saturn and Lead, όπου, ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα διαβάζουμε: «Ο μόλυβδος αποθηκεύεται στον ιστό των οστών. Εάν μπορούσατε να δείτε μόνο εκείνο το μέρος ενός ατόμου όπου βρίσκεται ο μόλυβδος, θα βλέπατε έναν σκελετό. Ο Κρόνος-Χρόνος εθεωρείτο από τον Μεσαίωνα ως ο «Πατέρας – Χρόνος» και συμβολιζόταν σαν ένας σκελετός. Απαιτούνται περίπου 30 χρόνια για να καθαριστούν τα οστά από τον μόλυβδο, και έτσι καθίσταται ένα σχεδόν μόνιμο πρόβλημα. Εντούτοις, δεν πρέπει κανείς να το αντιμετωπίσει αυτό με απελπισία. Κανένα άλλο μέταλλο δεν έχει τόσο έντονη την τάση να σχηματίζει αδιάλυτες ενώσεις. Είναι ένα βαρύ, σκοτεινό, αργόστροφο μέταλλο, και από τα επτά μέταλλα είναι ο χειρότερος αγωγός του ηλεκτρισμού, ελάχιστα λαμπερός, ενώ προκαλεί και πιο ανεπαίσθητο ήχο.»

«Η τόσο μεγάλη ποικιλία από ισότοπα μολύβδου μπορεί να εντοπιστεί ακόμα και σε έναν βράχο, αυτά τα ισότοπα είναι τα τελικά προϊόντα της ραδιενεργού αποσύνθεσης. Μιλώντας γενικά, τόσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία ισοτόπων στο βράχο, όσο παλαιότερος είναι ο τελευταίος. Οι επιστήμονες μετρούν την ηλικία των πετρωμάτων και από τον μόλυβδο!»

Ο μόλυβδος είναι από τα πρώτα μέταλλα που έβγαλε ο άνθρωπος από τη γη πριν χιλιάδες χρόνια. Έχει το μεγαλύτερο ατομικό αριθμό από όλα τα σταθερά στοιχεία και τρία από τα ισότοπά του αποτελούν τελικά στοιχεία σημαντικών αλυσίδων πυρηνικής σχάσης βαρύτερων στοιχείων. Τα ραδιενεργά στοιχεία όταν «ισορροπούν» γίνονται μόλυβδος. Θα λέγαμε ότι είναι ένα γήινο στοιχείο που σε κάποια αναλογία υπάρχει μέσα μας και μας δηλητηριάζει. Να θυμηθούμε επίσης ότι το Αλχημικό Έργο είναι η μετατροπή του μολύβδου σε χρυσό είτε ως μεταστοιχείωση των υλικών ή ως εξέλιξη του χαρακτήρα από χθόνιο σε ουράνιο.

Οι μύθοι και οι παραδόσεις των λαών δεν είναι παρά δηλώσεις και εκδηλώσεις συμβόλων. Αφού χάθηκαν τα κλειδιά του αποσυμβολισμού έμειναν μόνο οι μορφές και τα τυπικά των εθίμων, για να τα παρακολουθούμε κάτω από την όψη μιας χαριτωμένης κουλτούρας του παρελθόντος. Τα σύμβολα, όμως, είναι διαχρονικά και πάντα θα αγγίζουν μια πλευρά της ψυχοσύνθεσής μας, συνειδητά ή υποσυνείδητα.

Ίσως, βέβαια, οι μύθοι, στη ρίζα τους, να περιέχουν και κρυμμένους θησαυρούς.

Βιβλιογραφία

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica
Nick Kollerstrom: The Planets and Metals – The Traditional Association of Saturn and Lead (πηγή: Αστρολογία για όλους)
http://www.myhoroscope.gr/%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CF%8C%CE%BB%CF%85%CE%B2%CE%B4%CE%BF%CF%82/
ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ
http://uraniasgardens.blogspot.com/2009/12/blog-post.html
Posted by: YANNIS ALMIRANTIS, Institute of Biology, National Research Center for Physical Sciences ‘‘Demokritos’’, e-mail: [email protected]
https://neologosattikis.gr/eidiseis/koinonia/i-paramoni-tis-giortis-t-ai-giannioy-kai-ta-dimofilestera-ethima-toy-kalokairioy/
http://ikee.lib.auth.gr/record/134712/files/Klidonas.pdf

Συγγραφέας: Βεκρής Παντελής