Η νεκρομαντεία θεωρείται από τις αρχαιότερες μορφές μαντείας. Είναι η τέχνη επικοινωνίας με τις ψυχές των νεκρών με σκοπό τη συλλογή χρήσιμων πληροφοριών. Ήταν η επικοινωνία με τα πνεύματα αρχαίων προγόνων. Είναι μια μορφή μαντείας στην οποία ο μάντης κάνει αναζήτηση ενός φαντάσματος (φάσματος) και προσπαθεί να επικοινωνήσει με αυτό. Ο μάντης (είτε επικαλείται το πνεύμα φάντασμα ή χρησιμοποιεί το σώμα των νεκρών για τον σκοπό του. Σκοπός είναι να του αποκαλυφθούν τα μελλούμενα γεγονότα ή η ανακάλυψη κρυμμένης γνώσης.
Η τέχνη της νεκρομαντείας
Η λέξη νεκρομαντεία προέρχεται από τις λέξεις νεκρός και μαντεία και φέρεται ότι πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Ωριγένη κατά τον τρίτο αιώνα. Ο κλασικός όρος ήταν νέκυια από την Οδύσσεια, στην οποία περιγράφεται ο Οδυσσέας να κατεβαίνει στον Άδη, νεκρομαντεία στον ελληνιστικό κόσμο και necromancy στο αγγλικό λεξικό του 17ου αιώνα, δάνεια της λατινικής μεταφοράς της σύνθετης ελληνικής λέξης.
Οι πρώτοι Νεκρομάντεις εξασκούσαν την Τέχνη της Νεκρομαντείας ανοίγοντας πτώματα (όχι μόνο ανθρώπων) και προσπαθούσαν να «διαβάσουν» τα όργανά τους. Ανάλογα το χρώμα, την υφή, την κατάσταση γενικότερα του κάθε οργάνου, προφήτευαν το μέλλον. Αυτοί οι πρώτοι Νεκρομάντεις μπορούν να θεωρηθούν και οι πρώτοι «ιατροδικαστές» και οπωσδήποτε η χειρουργική χρωστά πολλά σε αυτούς. Αργότερα, οι Νεκρομάντεις άρχισαν να εξασκούν την Τέχνη της επίκλησης των ψυχών των νεκρών και να θέτουν ερωτήματα για το μέλλον και ακόμα αργότερα να ανοίγουν Αστρικές Πύλες στον άλλο κόσμο και να επισκέπτονται τους νεκρούς. Μια τέτοια πρακτική αναφέρεται και στο ομηρικό έπος «Οδύσσεια» όταν ο Οδυσσέας κατέβηκε στον Άδη για να συναντήσει τον μάντη Τειρεσία και να ζητήσει τις συμβουλές του.
Η Νεκρομαντεία είναι ανεξάρτητη από την προγονική λατρεία, η διαφορά τους είναι στη στάση που τηρείται απέναντι στους νεκρούς. Ο νεκρομάντης προσπαθεί να επικοινωνήσει με ένα πνεύμα που το πνεύμα αυτό μπορεί να κατέχει πληροφορίες που ο νεκρομάντης αναζητά. Αρκετά σημαντικό λένε ότι δεν πρέπει να εναντιώνεται στη θέληση του νεκρού. Υπάρχουν αναφορές που Νεκρομάντεις ανάγκαζαν τις ψυχές να αποκαλύψουν τα μυστικά τους ενάντια στη θέλησή τους, μια πράξη που μπορεί να είχε επικίνδυνες συνέπειες.
Η Παραδοσιακή Νεκρομαντεία βασιζόταν πάνω στη χρήση των λειψάνων του νεκρού ως μια γέφυρα επικοινωνίας με τη «σκιά» του νεκρού ατόμου. Για παράδειγμα χρησιμοποιούσαν τα κόκκαλα, δέρμα, μαλλιά και νύχια του πτώματος, και μέλη του σώματος όπως χέρια, δόντια και μάτια. Το κρανίο θεωρούσαν πως ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο, μιας και «στέγαζε» τα όργανα των αισθήσεων της όρασης και ακοής, τις αισθήσεις με τις οποίες ο νεκρός αποκτούσε μυστικά. Υπήρχε η πίστη ότι ψυχή του νεκρού, είναι πιθανό να κατέχει σημαντικές πληροφορίες μέσω δύο περιόδων: τι έχει δει ή ακούσει ενώ ζούσε και τι έχει δει ή κάνει μετά τον θάνατο. Συχνά Νεκρομάντεις καλούσαν μία «σκιά» για να ανακαλύψουν το κρυφό τόπο ενός θησαυρού που το άτομο φημολογείται πως κατείχε εν ζωή. Πίστευαν ακόμα πως οι νεκροί είχαν πρόσβαση σε μυστικιστική γνώση και κάποιες φορές ο Νεκρομάντης τους καλούσε τους για να τον διδάξουν απόκρυφες τέχνες μαγείας, τέχνες που μαθεύτηκαν κατά τη μεταθανάτιο περίοδο.
Τα Νεκρομαντεία
Το νεκρομαντείο ήταν ένας ναός αφιερωμένος στον Άδη, θεό του κάτω κόσμου και την γυναίκα του Περσεφόνη. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι σοροί των νεκρών αποσυντίθεντο στο χώμα, όμως οι ψυχές τους απελευθερώνονταν και ταξίδευαν στον κάτω κόσμο μέσω μιας χαραμάδας.Τα νεκρομαντεία της αρχαιότητας ιδρύονταν συνήθως σε μέρη τα οποία θύμιζαν είσοδο προς τον κάτω κόσμο, τον Άδη, τον κόσμο των νεκρών. Έτσι, σπηλιές, χάσματα γης, ποτάμια ή λίμνες (Αχερουσία λίμνη) που θεωρούνταν πύλες εισόδου στον Άδη αλλά και σημεία από τα οποία ο νεκρός ανέβαινε στον πάνω κόσμο για να απαντήσει στα ερωτήματα που του έθεταν, ήταν ιδανικοί χώροι για τα νεκρομαντεία. Η ύπαρξή τους στηρίζεται στην πίστη του αρχαίου ελληνικού κόσμου, ότι η ψυχή κατά την απελευθέρωσή της από το σώμα, αποκτούσε μαντικές ικανότητες.
Στα νεκρομαντεία προσέφευγαν οι πιστοί για να συμβουλευτούν τις ψυχές των νεκρών μέσω της μαντικής (νεκρομάντεις) με σκοπό τη γνώση του μέλλοντος ή την αποκάλυψη κρυμμένων αντικειμένων (παραπλήσια μορφή: πνευματισμός). Η ψυχή του νεκρού ανέβαινε από τον κάτω κόσμο, κάτι που επιτυγχάνονταν με την τήρηση ενός συγκεκριμένου τελετουργικού.Οι ψυχές των νεκρών είχαν ιδιότητες που δεν διέθεταν οι ζωντανοί, όπως για παράδειγμα την ικανότητα να προβλέπουν το μέλλον. Για αυτό τον λόγο έφτιαχναν τους ναούς σε μέρη όπου θεωρούνταν πύλες του κάτω κόσμου.
Υπήρχαν πολλά νεκρομαντεία, όπως του Ποσειδώνα στο Ακρωτήριο Ταίναρο (ονειρομαντείο Ταινάρου), της Ερμιόνηςστην Αργολίδα, της Κύμης, αρχαίας ελληνικής αποικίας στην Κάτω Ιταλία και της Ηράκλειας στον Πόντο. Το πιο διάσημο νεκρομαντείο της αρχαιότητας ήταν το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, στην Ήπειρο. Βρισκόταν στο σημείο συνάντησης τριών εκ των πέντε ποταμών που οδηγούσαν στο βασίλειο του Άδη. Τα τρία αυτά ποτάμια ήταν ο Αχέροντας (ο ποταμός της λύπης), ο Πυριφλεγέθων (αυτός με τις πύρινες φλόγες) και ο Κωκυτός (αυτός που θρηνεί).
Η επικοινωνία με τον Κάτω Κόσμο δεν ήταν προνόμιο μόνο των ισχυρών, αφού ακόμα και οι απλοί πολίτες μπορούσαν να επισκεφτούν τα νεκρομαντεία για να μάθουν τα μελλούμενα. Έμπαιναν πρώτα σε ένα σκοτεινό θάλαμο και έκαναν διάφορα τελετουργικά με σκοπό να καταφέρουν να έρθουν σε επικοινωνία με τους νεκρούς. Μετά την προετοιμασία, ένας ιερέας τους οδηγούσε σε μία άλλη αίθουσα ακόμα πιο κάτω, όπου γινόταν η θυσία ενός ζώου και στη συνέχεια περνούσαν από τρεις πύλες που συμβόλιζαν την είσοδο στον Κάτω Κόσμο. Μετά από αυτή τη διαδικασία ήταν πλέον σε θέση να συναντήσουν τους νεκρούς. Κάποιες γραπτές αναφορές κάνουν λόγο για φαντάσματα και σκιές που έβλεπαν οι νεκρομάντεις.
Ιστορίες από τον Όμηρο και τον Ηρόδοτο
Στην Οδύσσεια του Ομήρου, βλέπουμε τον Οδυσσέα να κατεβαίνει στον Κάτω κόσμο για να συναντήσει τον μάντη Τειρεσία, προκειμένου να ζητήσει την βοήθειά του, για να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του. Ο Οδυσσέας καλεί τις σκιές των νεκρών κατά την επίσκεψή του στον Κάτω Κόσμο με σκοπό να βρει την «σκιά» του τυφλού Μάντη, χύνοντας αίμα θυσιασμένων αγριμιών, και παράλληλα αποτρέποντας τις άλλες «σκιές» με το σπαθί του για να μην απορροφήσουν την ζωτική ενέργεια του χυμένου αίματος.Υπήρχε η πίστη πως οι «σκιές» των νεκρών ελκύονταν από το φρεσκοχυμένο αίμα, διότι το αίμα ήταν ένα από τα κυριότερα «δοχεία» ζωτικής ενέργειας του σώματος. Ενέργεια η οποία λείπει από τους νεκρούς.
Αναφορά στο νεκρομαντείο γίνεται και στις ιστορίες του Ηροδότου. Ο Ηρόδοτος γράφει για τον Περίανδρο, τον τύραννο της Κορίνθου. Σύμφωνα με την ιστορία, ο Περίανδρος ήθελε να επικοινωνήσει με τη νεκρή γυναίκα του την Μέλισσα για να του αποκαλύψει που είχε κρύψει ένα χρηματικό ποσό. Όταν οι απεσταλμένοι του Περίανδρου στον Άδη της ζητούν να τους αποκαλύψει το μέρος που έκρυψε τα χρήματα, εκείνη αρνείται επειδή ήταν γυμνή και κρύωνε αφού ο Περίανδρος δεν είχε φροντίσει στην κηδεία της, να κάψει καλά τα ρούχα που θα την συνόδευαν στον κάτω κόσμο. Τότε ο Περίανδρος διέταξε όλες τις Κορίνθιες να βγάλουν τα ρούχα τους. Στη συνέχεια τα έκαψε σαν προσφορά στη γυναίκα του η οποία με τη σειρά της αποκάλυψε το σημείο με τα κρυμμένα χρήματα.
Ιστορίες από την βίβλο
Αρκετές αναφορές στη Βίβλο θεωρούν την Νεκρομαντεία ως προσβολή προς τον Μωσαϊκό Νόμο, αναφέροντας πως η επίκληση των νεκρών τιμωρείται με θάνατο. Υπάρχουν 6 περιπτώσεις ανθρώπων που ήρθαν σε επαφή με κάποιο Δαιμονικό πνεύμα. Στο Χωρίο 16:16 μία γυναίκα σκλάβα συναντά τον Άγιο Παύλο και του ανακοινώνει πως προέρχεται από τον Αληθινό Θεό, και εκείνος αρνούμενος να ακούσει το μήνυμα από μία σκλάβα, την εξορκίζει.
Η Διασημότερη περίπτωση Νεκρομαντείας στην Βίβλο είναι η επίκληση του Σαμουήλ από την Μάγισσα της Endor. Ο Βασιλιάς Σαούλ που βρισκόταν σε πόλεμο με τους Φιλισταίους ρώτησε τον Θεό αν θα κερδίσει την επικείμενη μάχη. Πραγματοποίησε το ερώτημα με φυσιολογικό τρόπο, όμως μιας και ο Θεός δεν απάντησε, εκείνος ζήτησε τις απαντήσεις μέσα από την πρακτική της Νεκρομαντείας. Πήγε στην Endor και επισκέφθηκε μία γυναίκα που είχε ένα ιδιαίτερο πνεύμα και η οποία επικαλέστηκε την ψυχή του Προφήτη Σαμουήλ, μιλώντας μαζί του. Έπειτα μετέφερε τα λόγια του Προφήτη, πως ο Θεός τον είχε εγκαταλείψει και πως θα έχανε την Μάχη.
Νεκρομαντεία και μαύρη μαγεία
Η νεκρομαντεία είναι ένας όρος που ενίοτε χρησιμοποιείται και ως αναφορά στη μαύρη μαγεία. Ότι δηλαδή έχει σχέση με δαίμονες, νεκροταφεία, θυσίες αίματος και «συμβόλαια με τον Διάβολο». Η «Νεκρομαντεία» που εξασκείται από τους πάμπολλους αυτοαποκαλούμενους «Νεκρομάντες» ουδεμία σχέση έχει με την πραγματική Νεκρομαντεία και δικαίως έχει επικρατήσει ως σατανική. Οι ψευτο-νεκρομάντεις θεωρούν τον θάνατο ευλογία και συγχέουν την Νεκρομαντεία με τον σατανισμό, την κλοπή πτωμάτων κλπ.
Η Νεκρομαντεία και η τέχνη της βασίζεται σε τρεις αρχές: 1) Τη διάσωση της Ψυχής μετά τον θάνατο 2) την Υπερφυσική γνώση των πνευμάτων 3) την Επικοινωνία μεταξύ ζωντανών και νεκρών.
Οι άνθρωποι συχνά αναζητούν τα υπερβατικά μυστικά, είτε την ανώτερη γνώση και πρόγνωση, και πολύ συχνά στρέφονται σε σκοτεινές πρακτικές για να πραγματοποιήσουν τον σκοπό τους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάποια τέχνη είναι κακή η καλή. Η χρήση της είναι που την κάνει καλή η κακή. Στην αρχαιότητα οι πραγματικοί Νεκρομάντεις δεν έχουν καμία σχέση με τις σκοτεινές τέχνες, καμία εμμονή με τα πτώματα και τα νεκροταφεία και για κανέναν λόγο δεν εξασκούσαν την Τέχνη για να βλάψουν τον οποιονδήποτε και το οτιδήποτε.
Πηγές
Βιβλία:
- Ελληνική και Ρωμαϊκή Νεκρομαντεία – DanielOgden, εκδ Εκάτη
- Νεκρομαντεία – Β.Μορελάς, εκδ. Οτσελότος
- Η νεκρομαντεία στην αρχαία Ελλάδα και τον κόσμο – Γ.Σιέττος, εκδ Κυβέλη
Άρθρα:
- «Νεκρομαντεία»
https://el.wikipedia.org/wiki/ νεκρομαντεία - «Η προέλευση της νεκρομαντείας ή πώς μάθαμε να μιλάμε στους νεκρούς» – Kapcar, Andrej
www.academia.edu/37504678/The_Origins_of_Necromancy_or_How_We_We_Learned_to_Speak_to_the_Dead - «Lay That Ghost: Necromancy in Ancient Greece and Rome».-ΒιβλικήΑρχαιολογικήΕταιρεία
- www.biblicalarchaeology.org/daily/ancient-cultures/daily-life-and-practice/ancient-necromancy/.
- «Η νεκρομαντεία»
www.weirdo.gr/ η νεκρομαντεία - Ιστορίες από τα νεκρομαντεία όπου οι αρχαίοι επικοινωνούσαν με τους νεκρούς
www.mixanitouxronou.gr/giati-o-periandros-dietaxe-oles-tis-korinthies-na-vgaloun-ta-roucha-tous-istories-apo-ta-nekromantia-opou-i-archei-epikinonousan-me-tous-nekron-ke-mathenan-ta-melloumena/ - «Νεκρομαντεία»
www. artofwise.gr/2011/01/14/nekromanteia/