Στην τοποθεσία της Νήσου Φίλαι, κατά μήκος του ποταμού Νείλου, στη Δυτική πλευρά της πόλης του Ασουάν, γνωρίζουμε ότι υπήρχε ένα σύμπλεγμα ναών, αφιερωμένων στους αιγυπτιακούς Θεούς Όσιρι, τη γυναίκα και αδελφή του, Ίσιδα, και το παιδί τους, τον Θεό Ώρο.
Σήμερα, φτάνοντας στο Ασουάν και κατευθυνόμενοι προς το σύμπλεγμα αυτών, σαφώς ξεχωρίζει ο εντυπωσιακός Ναός της Ίσιδας.
Ο ναός χτίστηκε κατά τη βασιλεία του Πτολεμαίου του 2ου και ολοκληρώθηκε κατά τη βασιλεία του Πτολεμαίου του 3ου (246-221 π.Χ.). Στη συνέχεια, οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες Αύγουστος και Τιβέριος ξεκίνησαν να διακοσμούν τον Ναό, κάτι το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, ενώ ο αυτοκράτορας Αδριανός πρόσθεσε μια πύλη Δυτικά του συμπλέγματος. Οβελίσκοι ήταν τοποθετημένοι μπροστά από την είσοδο του Ναού, οι οποίοι όμως απομακρύνθηκαν το 1918 και μεταφέρθηκαν σε Εθνικό Κήπο της Αγγλίας. Κατά τη βασιλεία του Ιουστινιανού, ο αιγυπτιακός ναός έκλεισε για το κοινό και μεταμορφώθηκε σε χριστιανική εκκλησία, ενώ χτίστηκαν δύο ακόμα παρεκκλήσια από Κόπτες Χριστιανούς γύρω από τον κεντρικό ναό. Τα σημάδια είναι εμφανή καθώς, παρατηρώντας τις εξώγλυφες αιγυπτιακές αναπαραστάσεις, είναι ξεκάθαρο πως πολλές έχουν «σκαφτεί» σε μια προσπάθεια να καταστραφεί η μορφή τους.
Η περιπέτεια του Ναού δεν τελειώνει όμως εκεί. Το 1960 κατασκευάζεται το φράγμα του Ασουάν, προκαλώντας πλημμύρα στην περιοχή, κάτι που έθεσε τον Ναό στον άμεσο κίνδυνο του να θαφτεί κάτω από τα νερά. Με τη βοήθεια της Unesco, απομακρύνονται τα νερά από την περιοχή και ο Ναός της Ίσιδας μεταφέρεται κομμάτι – κομμάτι στο διπλανό νησί «Αγκίλκα», όπου παραμένει μέχρι σήμερα.
Παρά το «νεαρό» της ηλικίας του Ναού σε σύγκριση με άλλους αιγυπτιακούς ναούς που η χρονολογία δημιουργίας τους παραμένει άγνωστη και χαμένη μέσα στον χρόνο και τον μύθο, η ιστορία μας δείχνει πως έχει περάσει μέσα από πολλές καταστάσεις, εποχές, θρησκείες. Τίποτα όμως δεν του έχει αφαιρέσει την ξεκάθαρη ομορφιά και αρμονία που με τόσο φυσικό τρόπο μεταβιβάζει σε όποιον τον επισκέπτεται.
Για να μπορέσουμε να έρθουμε σε επαφή με την ουσία ενός αιγυπτιακού ναού, χρειάζεται να βγούμε για λίγο από τα στενά πλαίσια του Νου. Να αντιληφθούμε τα σύμβολα, τις θεότητες, τη βαθιά ουσία που κρύβεται πίσω από καθετί υλικό.
Για τους Αρχαίους Αιγύπτιους, οι θεότητες δεν λατρεύονταν σαν μορφές, σαν εικόνισμα. Οι Θεοί ήταν κάτι υψηλό και μακρινό και ταυτόχρονα, μια ουσία που συνόδευε τους Αιγυπτίους σε κάθε έκφραση της ζωής τους. Πέρα από ένα όνομα και μια μορφή, κάθε Θεότητα ήταν μια φυσική δύναμη, μια ενέργεια της φύσης. Τι σημαίνει να ζω μαζί με τους Θεούς; Σημαίνει να έρχομαι σε επαφή με την κάθε ενέργεια της φύσης, εκφράζοντας μέσα από ανθρώπινες πράξεις, τις αξίες της δικαιοσύνης, της αγάπης, του πολέμου, της μητρότητας κ.ο.κ.
Προστάτιδα – θεά του Νησιού ήταν η Θεά Αθώρ. Είναι εύκολο να παρατηρήσουμε από την πρώτη στιγμή το παρεκκλήσι αφιερωμένο στη Θεά, με τις Αθωρικές του στήλες (κίονες με τη μορφή της θεάς στην κορυφή) να το στηρίζουν, ενώνοντας τη Γη με τον Ουρανό. Η Θεότητα αυτή, θηλυκής μορφής, αναπαρίσταται με αυτιά αγελάδας και συνδεόταν στενά με τη μητρότητα και τη ζωτικότητα. Πέρα όμως από αυτό, για τους Αιγυπτίους, η Αθώρ ήταν αυτή που εμψύχωνε ό,τι υπάρχει στον κόσμο. Ό,τι υπάρχει, ζει, αναπνέει και εξελίσσεται, το κάνει γιατί η πνοή της Αθώρ το έχει ζωντανέψει. Η δύναμή αυτή βρίσκεται στο καθετί. Στον άνθρωπο, στο δέντρο, στα ζώα, στην ατμόσφαιρα, στο Σύμπαν. Και ακόμα περισσότερο, η Αθώρ ΕΙΝΑΙ ο άνθρωπος, το ζώο, το δέντρο, το Σύμπαν.
Στη συνέχεια, περπατάμε ανάμεσα από δύο διαδρόμους, στολισμένους με αναπαραστάσεις θεοτήτων. Θεότητες που «ραίνουν» ή ταΐζουν τον Φαραώ με το Αιγυπτιακό Ανκχ, σύμβολο της πνευματικής ζωής και γονιμότητας. Αναπαραστάσεις της Ίσιδας με το μωρό Ώρο καθισμένο στα πόδια της να τον θηλάζει. Αναπαραστάσεις των Φαραώ που προσφέρουν στους Θεούς τα αγαθά, τα πλούτη και πάνω απ’ όλα, τη Μαάτ. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά στις τοιχογραφίες, θα δούμε τον Φαραώ να κοιτάζει την Ίσιδα, ή τον Ώρο και να τείνει τη δεξιά του παλάμη ανοιχτή, στην οποία εντοπίζεται ένα μικρό αγαλματίδιο της Θεάς Μαάτ. Μπορούμε να την αναγνωρίσουμε από το Φτερό που φοράει στο Στέμμα της (ένα ακόμα σύμβολο της σύνδεσης του Ουρανού με τη Γη). Πότε η Αίγυπτος είναι υγιής; Όταν ο Φαραώ είναι το ανοιχτό κανάλι που επιτρέπει την έκφραση των Ουράνιων Νόμων στη Γη. Όταν δηλαδή, φροντίζει να εκφράζεται η Μαάτ.
Στο πιο κεντρικό σημείο του Ναού, θα εντοπίσουμε το Ιερό. Εκεί όπου φυλασσόταν το Ιερό αγαλματίδιο της Ίσιδας, το οποίο πλενόταν και «καθαριζόταν» με τον Ιερό Λόγο του Φαραώ και των Ιερέων καθημερινά.
Στην απέναντι όχθη του νησιού της Ίσιδας, γνωρίζουμε ότι υπήρχε ο Ναός του Όσιρι. Αν και το μόνο που έχει απομείνει από αυτόν είναι λίγα ερείπια και μία πύλη που ξεπροβάλει μέσα από τα νερά του ποταμού, περνώντας μπροστά από αυτήν με το ποταμόπλοιο, κοιτάζοντας την πύλη και αν αφεθείς στην ήρεμη και αναζωογονητική σιωπή του ποταμού, δεν μπορείς παρά να βιώσεις αυτήν την ήρεμη δύναμη που έχει απομείνει μέσα στα συντρίμμια.
Για να «ξεναγηθούμε» πραγματικά όμως στον Ναό, χρειάζεται να γνωρίσουμε κάτι ακόμα. Όλα στην Αίγυπτο ξεκινούν από τον Μύθο. Η Αρχαία Αίγυπτος που μέχρι σήμερα εμπνέει χιλιάδες ανθρώπους μέσα από τα σύμβολα, την ιστορία και το μυστήριο που κουβαλάει, δεν θα ήταν η ίδια, χωρίς τους μύθους της. Σύμφωνα με αυτόν, υπάρχουν τρεις μεγάλες δυνάμεις. Η δύναμη του πατέρα, της αρσενικής αρχής, ο Όσιρις. Η δύναμη της Μητέρας, της Θηλυκής αρχής, η Ίσιδα. Οι δύο δυνάμεις που φέρνουν το φως, τη ζωή και τη Δημιουργία. Όμως η Δημιουργία, η τάξη και το φως, δεν υπάρχουν πραγματικά χωρίς το σκοτάδι, το Χάος, την Αταξία. Αυτή η συμπληρωματική δύναμη στην Αρχαία Αίγυπτο, ήταν ο Θεός Σεθ. Τρία αδέρφια, τρεις δυνάμεις που συνεχώς μάχονται διατηρώντας την ισορροπία στον Κόσμο.
Στον μυθικό χρόνο λοιπόν, στην προσπάθεια να κυριαρχήσει ο ένας ενάντια στον άλλον, έλαβε χώρα μια μεγάλη μάχη ανάμεσα στον Όσιρι και τον Σεθ. Η μάχη ήταν σκληρή και κράτησε πολλές μέρες. Εκεί το σκοτάδι νίκησε το Φως. Ο Σεθ νίκησε τον Όσιρι, και τον διαμέλισε σε 14 κομμάτια (όσες οι πολιτείες της Αιγύπτου). Το σκοτάδι απλώθηκε στον Κόσμο. Ο Νόμος χάθηκε. Η Ίσιδα, σύζυγος του Όσιρι πέφτει σε βαρύ θρήνο. Κόβει τα μαλλιά της, σκίζει τα ρούχα της, κλαίει για ολόκληρα μερόνυχτα τόσο πολύ που από τα δάκρυά της γεννιέται ο Νείλος. Μαζεύει τότε τα μαγικά της όπλα, επιβιβάζεται στην ουράνια βάρκα της και ταξιδεύει για να βρει καθένα από τα 14 κομμάτια του συζύγου της. Όλα τα κομμάτια βρέθηκαν εκτός από τον φαλλό του. Η Ίσιδα καταφέρνει να ενώσει τα κομμάτια και ο Θεός αναγεννιέται. Η Ίσιδα και ο αναγεννημένος Όσιρις ενώνονται και από αυτήν την ένωση γεννιέται ο Ώρος. Ο Ώρος μεγαλώνοντας πήρε τη σειρά του στην προσπάθεια να αποκαταστήσει την τάξη και ετοιμάζεται για τη δική του μάχη με τον Σεθ. Σε αυτήν, νικητής βγαίνει ο Ώρος. Έχει όμως χάσει το ένα του μάτι. Σύμφωνα με την παράδοση, το χαμένο μάτι του Θεού χάθηκε κοντά στη γη των ανθρώπων, ώστε να επαγρυπνεί πάντα για αυτούς και να τους προστατεύει.
Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι έβλεπαν μέσα από τους Θεούς τους την έκφραση των φυσικών νόμων. Με άλλα λόγια, την έκφραση της ίδιας της ζωής. Η Ένωση της Ίσιδας και του Όσιρι, δεν αποτελεί μια ιστορία ή ένα παραμύθι για την προσωπική ζωή των θεών. Αλλά αποτελεί την Ένωση των δύο γενεσιουργών δυνάμεων της Φύσης. Από αυτήν την Ένωση παράγεται η ίδια η Ζωή. Έτσι κάθε χρόνο, τις ημέρες κοντά στην εαρινή Ισημερία (που παραδοσιακά όλοι οι Αρχαίοι Πολιτισμοί συσχέτισαν με την Αναγέννηση της Φύσης μετά το σκοτάδι του Χειμώνα), το Ιερό Αγαλματίδιο της Θεάς Ίσιδας, με τη συνοδεία των Ιερέων του Ναού, έμπαινε σε μια βάρκα και ταξίδευε στο Νησί του Όσιρι, όπου τα δύο Ιερά αγάλματα έρχονταν συμβολικά σε επαφή. Όσο οι δύο αυτές δυνάμεις ακολουθούν τον Ρυθμό της Φύσης, τότε θα συναντιούνται ξανά και ξανά, τότε η Ζωή θα συνεχίζεται, ο Νείλος θα παραμένει καθαρός, η Αίγυπτος θα παραμένει Ζωντανή και Δυνατή.
Όταν τα βήματά σου σε οδηγήσουν μπροστά σε αυτό το σημείο, μπορείς να διαβάσεις τις άπειρες πληροφορίες και τα ιστορικά γεγονότα γύρω από αυτό και σίγουρα ο καθένας μπορεί να αποκομίσει κάτι πολύ ουσιαστικό. Όμως ακόμα περισσότερο προσπάθησε να βιώσεις. Έλα ξανά σε επαφή με τον Μύθο, ψάξε για τα σύμβολα στους τοίχους και στις στήλες, άδειασε τον Νου σου. Περπάτησε στον Ναό χωρίς να σκέφτεσαι πολλά πράγματα και μετά κατευθύνσου σε εκείνα τα ερείπια. Προς τον Ναό του Όσιρι. Και μη γελαστείς. Ξέρεις πως δεν είναι τα ερείπια του Ναού μονάχα. Γιατί αν καταφέρεις όχι μόνο να δεις, αλλά και να βιώσεις, σε αυτήν τη διαδρομή ίσως καταφέρεις να νιώσεις τη Δύναμη της Δημιουργίας μέσα σου. Τη σύνδεση με τις Ιδέες και την Έμπνευση μέσα σου. Τότε θα έχεις πραγματικά επισκεφθεί, τον Ναό της Ίσιδας στα νησιά Φίλαι.