Το Αιγυπτιακό θρησκευτικό σύστημα επέτρεπε πολλά σχήματα που δρούσαν σε πολλά επίπεδα γιατί σεβόταν το πλήθος των επιπέδων συνείδησης. Έτσι μπορούσαν να συνυπάρχουν:
– Η πλήρης αφαίρεση, στην κυοφορία των πιο ανεπτυγμένων ψυχών, που επέτρεπε την επαφή με τον παγκόσμιο νόμο.
– Η μονοθεϊστική σύνθεση.
– O πολυθεϊσμός ή οι διάφορες μικρές πλευρές της ενότητας με τις οποίες εκφραζόταν η θεότητα.
Αυτή η πραγματικότητα των πολλών πλευρών είχε ως τελικό σκοπό να δώσει σε κάθε άτομο τη δυνατότητα να πάρει αυτό που είχε ανάγκη. Κάθε άτομο τοποθετείτο στον κύκλο ή την κάστα που του αντιστοιχούσε καλύτερα και γινόταν γέφυρα ανάμεσα στο χαμηλότερο επίπεδο αντίληψης και το αμέσως ευρύτερο επίπεδο. Η αιγυπτιακή θρησκεία βασίζεται στην ιδέα του Ka: του πνεύματος – ζωή, που δρα μέσω της δημιουργίας και συντηρεί τα κοινά όντα του σύμπαντος.
To Ka, που εμείς το ονομάζουμε “διπλό”, δεν εμψυχώνει µόνο τα όντα, αλλά και τα αντικείμενα που, τη στιγμή της εκδήλωσής τους, γίνονται το πρόσκαιρο διπλό του Ka. Το Ka είναι η κινητήρια δύναμη του ανθρώπινου όντος, το κέντρο της ζωτικής δύναμης που αναβλύζει και εμψυχώνει ό,τι το περιβάλλει. Ο βασιλιάς, βυθισμένος στην πηγή του παγκόσμιου Ka, επιφορτίζεται συνεχώς για να διαμοιράζει στους υπηκόους του και στη χώρα του, ενέργεια και ζωή.
Οι θεοί έχουν ταυτόχρονα χιλιάδες πρόσωπα και αυτό γίνεται δεκτό σαν αναγκαιότητα γιατί κάθε πρόσωπο φέρει ένα υπάρχον στοιχείο και είναι αναντικατάστατο. Γι αυτό τον λόγο, η προσευχή του Αιγύπτιου είναι διαφορετική όταν ακολουθεί τις ανάγκες του και ανάλογα µε την κατάσταση συνείδησής του. Είναι ο ίδιος ο άνθρωπος που περιορίζει την εικόνα του θεού απευθύνοντάς του αιτήματα βασισμένα στα προβλήματά του. Θεωρεί φυσικά κακό να αντιληφθεί την απλότητα του θεού. Είναι προτιµότερo να του δείχνει την όψη που αυτός επιθυμεί να δει, γιατί κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον θεό.
Ολόκληρη η γη της Αιγύπτου είναι καλυμμένη από ναούς. Κάθε πόλη τιμά ιδιαίτερα µια θεότητα. Οι αιγυπτιακοί θεοί συναθροίζονται σε οικογένειες, των οποίων η λατρεία γιορτάζεται σε αυστηρά καθορισμένες πόλεις, πράγμα που δεν εμποδίζει ορισμένους θεούς, ιδιαίτερα αγαπητούς και αξιοσέβαστους να λατρεύονται σε όλη τη χώρα. Αυτή είναι για παράδειγμα, η περίπτωση της θεάς Ίσιδας.
Για τον Αιγύπτιο, o θεός εκφράζεται σε κάθε τόπο και σε κάθε πράγμα. H πραγματικότητα είναι ένα όλο µε πολλά συστατικά. Αυτή η ιδέα γεννήθηκε από την αρχή της εκπόρευσης, θεμέλιο της πυραμιδικής ιεραρχίας που συγκροτεί τη φαραωνική σκέψη. Στην αρχή υπήρχε, ακίνητος και παθητικός, ο Ατούμ (η ακινησία), το χάος ή η άβυσσος στους Έλληνες. Από αυτό το μοναδικό αντικείµενο εκπορεύτηκαν πολλά, αλλά µε ρυθμό, ποσότητα και μέτρο καθορισμένα. Είναι όπως από το άσπρο χρώμα, αποκτούµε το φάσμα των χρωμάτων. Εκεί όπου παύει το άσπρο, εμφανίζονται τα χρώματα. Όπου αρχίζει το άσπρο, σταματούν τα χρώματα.
Έτσι, η εκπόρευση εργάζεται µε αποκάλυψη. To αντικείμενο γίνεται βαρύτερο, πυκνότερο, πιο συμπαγές, παρουσιάζει µια διαφοροποίηση που ορατό της σύμβολο είναι το χρώμα. Οι Αρχαίοι συμβόλιζαν αυτή τη διαδικασία µε µια πηγή που, γεμάτη νερό, αφήνει να τρέξει τo πλεόνασμά της προς µια άλλη θέση σε ένα κατώτερο επίπεδο, και ούτω καθεξής.
Το αιγυπτιακό σύστημα εργάζεται µε ENNEAΔA, άρα 9 δυνάμεις που συμπεριλαμβάνεται στο 10 (ολότητα, επανάληψη). H πόλη της Ηλιούπολης τιµούσε τον Ήλιο δημιουργό: Ra (για να µην συγχέεται με το όνομα Atoum–Ra. Από τον αρχικό δημιουργό Ra εκπορεύεται ο Σου και η Tefnut, πρώτη διαφοροποίηση και πρώτος δυισμός: O Σου που κατοικεί στην άβυσσο, απεικονίζει τα αρσενικά στοιχεία, η Tefnut, τα θηλυκά στοιχεία, τον εσωτερικό αέρα, την άβυσσο που απεικονίζεται µε τα κέρατα της Ίσιδας.
Είμαστε ακόμη σε έναν κόσμο δύο διαστάσεων. Αυτό το χάος συγκεντρώνεται σε µια μόνο ιδέα: τον Σου, το πνεύμα που είναι πάνω από την άβυσσο. Ο Σου γίνεται πατέρας ενός καινούργιου κόσμου. Χωρίζοντας τα κέρατα από την άβυσσο, κάνει να γεννηθεί ο ουρανός και η γη. O Σου είναι λοιπόν ο αέρας, η αρχή του θεού, η ιδέα που διαφοροποιεί και δίνει µια τρίτη διάσταση. Από τον Σου, το κέρατο αντιστρέφεται και σταθεροποιείται. Η Tefnut γίνεται Νούτ, έναστρος θόλος, και η άβυσσος γίνεται Γκεµπ, γη. Ανάμεσα στους δύο, ο Σου, το διάστημα όπου κινείται ο Ήλιος. Έτσι, όπως λέει το Κυμβάλειον: “Όπως είναι επάνω, είναι κάτω. Όπως είναι κάτω, είναι και επάνω!”
H γη είναι εδώ αρσενική, και πλανήτης και εκδηλωμένα και συμπαγή στοιχεία, το σύνολο των ενεργητικών αρχών. Σύμβολό της είναι το τετράγωνο. Ο ουρανός είναι θηλυκός και συμβολίζεται από µια σφαίρα.
Όταν γεννήθηκε το σύμπαν, όταν οι διαφοροποιημένες αρχές άρχισαν να ζουν από τον Γκεµπ. γεννήθηκε ο Όσιρις. Είναι η πρώτη Χρυσή Εποχή των ανθρώπων, η προφύλαξη της Δικαιοσύνης, ο Νείλος. Ενσαρκώνει την Ενωτική δύναμη. Κρατάει τη ράβδο και το μαστίγιο που θέτουν σε κίνηση τον τροχό του κόσμου. Σύμβολό του, η στήλη DJED, κολώνα σταθερότητας όπου τα τέσσερα στοιχεία ή αρχές της ύλης που έχει κυριαρχηθεί.
H Isis, αδελφή και σύζυγος του Όσιρι είναι το δεύτερο πρόσωπο της Τριάδας. Στεφανωμένη με έναν θρόνο σε σχήμα σκάλας, είναι η γη, η πρωταρχική ύλη γονιμοποιημένη από το πνεύμα και θα γεννήσει τον κόσμο (Ώρος). Έμβλημά της το Ανκ, ή κλειδί της ζωής, το οποίο απεικονίζει µε τον κύκλο, τον θείο κόσμο, την οριζόντια γραμμή τον ορίζοντα και η κάθετη γραµµή είναι ο δρόμος που πρέπει να διανύσει o άνθρωπος για να φθάσει στη θεότητα. Άλλο έμβλημά της είναι η θηλειά ή κόμπος της Ίσιδας και θυμίζει ότι η Isis μάζεψε τα κομμάτια του συζύγου της. Αυτός ο δεσμός είναι που κρατάει ενωμένα όλα τα πράγματα. O άνθρωπος µε τον ίδιο τρόπο φθάνει στην ανώτερη κατανόηση με µια πορεία ένωσης µε την εσωτερική του ύπαρξη.
O Σεθ και η Νέφθυς είναι, αντίστοιχα, αδελφός και αδελφή του Όσιρι και της Ίσιδας. O Σεθ ενσαρκώνει τη θερμότητα, τη βιαιότητα, τον πόλεμο. H Νέφθυς, τη στειρότητα, την παρθενική όψη της θηλυκής φύσης. Η Νέφθυς και η Ίσις ενσαρκώνουν τις δύο όψεις της σελήνης: την αύξηση και τη μείωση. Με τον ίδιο τρόπο που ο Όσιρις και ο Σεθ απεικονίζουν το φως και τη σκιά του. Είναι συμπληρωματικοί και αδιάσπαστοι.
Η πόλη της Ερμούπολης (ACHMOUNEIN) τιμούσε τov Θωτ. Ο θεός αυτός έχει τα ίδια χαρακτηριστικά όπως ο Ατούμ. Αλλά αν ο Ατούμ είναι αγέννητος, προϋπάρχων σε κάθε αντικείμενο του σύμπαντος, ο Θωτ είναι ο αγέννητος που υπάρχει μέσα στον κόσμο, η σοφία, το µέτρο όλων των πραγμάτων. Απεικονίζεται µε κεφάλι πουλιού σε σχήμα Ίβιδας. Είναι ταυτόχρονα και γραφέας που κρατά σημείωση για όλα τα πράγματα, το δεξί χέρι της δικαιοσύνης. Είναι αυτός που, με τον τροχό του αγγειοπλάστη θα διαπλάσσει ένα σώμα για τον άνθρωπο από την πρωταρχική ύλη και ένα πνεύμα από την πρωταρχική ψυχή.
O Θωτ έκανε να γεννηθούν τέσσερα ζευγάρια: τέσσερις βάτραχοι (θηλυκά) και τέσσερα φίδια (αρσενικά):
– NUN και NUNNET (το αρχέγονο νερό)
– KAK και KAKET (τα σκοτάδια)
– NIUT και NI (η ακινησία)
– HEH και HEHET (το διάστημα)
Από αυτό το σκοτεινό και υδάτινο κενό αναπηδά ένα νησί, η στεγνή γη, που πάνω της το πουλί της αθανασίας (Benben) θα τοποθετήσει το αυγό του. Όταν αυτό εκκολαφθεί, θα γεννήσει τον Ήλιο: Ρα Χαράκτυς.
O Θωτ, που οι Έλληνες ονομάζουν Ερμή, είναι ο θεός Σελήνη. Εμπνευστής της χρονολογίας, μετράει τον χρόνο, χωρίζει τα έτη, τους µήνες και τις ηµέρες, τόσο του κόσμου όσο και της ανθρωπότητας. Ορίζει τη διάρκεια της ύπαρξής τους και κατευθύνει το πεπρωμένο. Ο Ερμής θα γίνει Τρισμέγιστος, δηλαδή τρεις φορές μέγιστος. Κατά τον Πλάτωνα, το όνομά του προέρχεται από το “ερμηνεύς” που σημαίνει διερμηνέας, αγγελιοφόρος. Είναι ο κύριος όλων των τεχνών, της γραφής, του λόγου (ο λόγος που είναι δημιουργός), της επιστήμης, των αριθμών και των σημείων, των κινήσεων του σώματος και των ρυθμών του.
Κατά τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα, του αποδίδονται σαράντα δύο βιβλία. Τα φιλοσοφικά και θεοσοφικά θέµατα εκτίθενται κυρίως στο CORPUS HERMETICUM (πιθανώς συγκροτήθηκε κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ). Σκοπός αυτής της πραγματείας ήταν να συγκεντρώσει τα κείμενα που δεν ήθελαν να αφήσουν στη λήθη. H ερµητική παράδοση νοείται όπως η “βασιλική Τέχνη”, που συνίσταται στη κατασπευή χρυσού, όχι σε χοάνη, αλλά µέσα στον ίδιο τον άνθρωπο, που φθάνει στο φως απαλλαγμένος από τα σκοτάδια του. Όταν φθάσει στο φως, έχει γίνει ένα καινούργιο ον, γιατί ανακαλύπτοντας τον χρυσό του, ξαναβρίσκει την αρχική του κατάσταση. Η αλχημεία είναι τέχνη µυητική.
Ο Θωτ-Ερμής είναι αυτός που πραγματοποιεί τα περάσματα και τις μεταμορφώσεις ανάμεσα στην υδάτινη όψη της φύσης, σεληνιακή και ενστικτώδη και την ηλιακή όψη του πνεύματος, ξηρή και ζεστή. Στο σύμπαν, οι θεοί εκφράζονται μέσα από τις τέσσερις Αρχές: Πολικότητα, Ρυθμό, Αιτία-Αποτέλεσμα και Γέννηση, που είναι οι αρχές της πράξης στον συγκεκριµένο κόσμο. Μέσα σ᾽ αυτό τον κόσμο της αλλαγής και του δυισμού, της ζωής και του θανάτου, της ευχαρίστησης και του πόνου, κατοικεί ο άνθρωπος, σταυρωμένος στο διάστημα της συνείδησής του και ψάχνει να γνωρίσει τον εαυτό του.
H πόλη της Μέμφιδας λάτρευε τους θεούς Φθα-Σεκμέτ-Νεφερτούμ. Ο Φθα δημιουργήθηκε από τη σκέψη. Από το στόµα του οι θεοί έρχονται σε ύπαρξη. Είναι ο κύριος των Τεχνιτών και των Καλλιτεχνών. Aπεικονίζει το σκοτεινό Πυρ, αυτό που γεννά και σφυρηλατεί τα μέταλλα. Στην πόλη της Μέμφιδας ταυτίζεται µε τον Τοτενέµ, τον πρωταρχικό λόφο, την αναδυόµενη γη.
Η σύζυγός του µε πρόσωπο λέαινας η Σεκµέτ, θεά πολέμου, απεικονίζει τη θέληση και τη Δύναμη της ψυχής. Συμβολίζει το πεπρωμένο όντας ο νόμος της αιτίας και του αποτελέσματος. Θα εκτελέσει στη Γη τα θεϊκά σχέδια. Tα νύχια της είχαν τη φήμη ότι έφθαναν κάθε άνθρωπο που ξέφευγε από τον νόμο.
Από την ένωση του Φθα και της Σεκμέτ θα γεννηθεί ο Νεφερτούμ. Θεός που φέρει στο κεφάλι του ένα άνθος λωτού. Αιώνια νέος (η Χρυσή Αφροδίτη των Ελλήνων), αυτή η αιώνια νεότητα είναι απλά η αθανασία της ψυχής. Ο Φθα παρουσιαζόταν όπως ο Όσιρις, µμουμιοποιημένος, γιατί για να εμψυχώσει τη δημιουργία δεν έχει ανάγκη κίνησης. Το πνεύμα του διασχίζει τους χώρους µε την ταχύτητα αστραπής.
H πόλη των Θηβών θα αναπτύξει τη λατρεία του θεού Άμμωνα. Προερχόμενος από την Ογδοάδα της Ερμούπολης, ο Άμμων (ή Μιν: “ο κρυμμένος”), είναι η αόρατη πνοή που εμψυχώνει τη δηµιουργία, γιατί κυβερνά τους ανέμους. Είναι ο θεός του Μυστικού και της Σιωπής. Συνδέεται με τον Ra, τον Ήλιο, που είναι το ουράνιο έρεισμά του. Αλλά βρίσκεται πέρα από τον δίσκο (Ατών), είναι ο πνευματικός Ήλιος. Όταν καμμιά φορά απεικονίζεται σαν τον Knum, με κεφάλι κριού, δείχνει ότι αντιπροσωπεύει τη γέννηση του έτους, τη ζωογόνηση της φύσης. Είναι επίσης ο Ήλιος που υπερπηδάει την πρώτη ώρα της ημέρας και διώχνει µε κέρατά του τα νυκτερινά σκοτάδια. Το έμβλημα του Άμµμωνα αποτελείται από φτερά στρουθοκαμήλου, που θυμίζουν την ουράνια προέλευσή του. Στη διάρκεια των βασιλικών γιορτών που γινόταν στο Λούξορ, προέδρευε των μυστηρίων της θείας γέννησης.
Σύζυγός του είναι η θεά Μουτ με χαρακτηριστικά αιλουροειδούς. H λατρεία της γινόταν στην όχθη µιας λίμνης σε σχήμα μισοφέγγαρου όπου 720 αγάλματα της θεάς χαιρετούσαν τον θεϊκό σύζυγό της την αυγή και το λυκόφως, στη διάρκεια του έτους. O γιός της Χονσού με κεφάλι γερακιού που υποβαστάζει ένα μισοφέγγαρο, είναι ο ουράνιος θαλασσοπόρος σε σχέση με τη σελήνη. Κατέχει θεραπευτικές δυνάμεις. O Άμμων έχει επίσης µια κόρη τη Μαάτ, θεά της Δικαιοσύνης και της αλήθειας που σύμβολό της είναι ένα μπλε φτερό.
Η πόλη της Αβύδου λατρεύει τον Όσιρι. Είναι ο ουράνιος άνθρωπος που έχει ολοκληρώσει όλες τις δοκιμασίες. Από την εποχή της Αρχαίας Αυτοκρατορίας, τιμάται στην Άβυδο σαν ο “Πρώτος των Δυτικών”. Τυλιγμένος με ένα άσπρο σάβανο, έχει το πρόσωπό του πράσινο, χρώμα της αναγέννησης. Στο κεφάλι φοράει άσπρη κορώνα. Τα χέρια του, σταυρωμένα στο στήθος κρατούν το μαστίγιο και το άγκιστρο. Ένα από τα σύμβολά του είναι ο στύλος DJED, σύμβολο διάρκειας.
Σύζυγός του είναι η θεά Isis. Ο γιος τους, Ώρος ο Νέος θα πολεμήσει τον Σεθ για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του. Ο Σεθ, ο οποίος φθονεί τον αδελφό του Όσιρι, κλείνει τον δεύτερο σε μία ξύλινη σαρκοφάγο και τον ρίχνει νεκρό στο Νείλο. Τον ξαναβρίσκει η σύζυγος και αδελφή του, η Ίσιδα, που θα του ξαναδώσει ζωή και θα συλλάβει και θα φέρει στον κόσμο το γιό τους Ώρο.
O Σεθ θα ξαναβρεί τον αδελφό του, θα τον σκοτώσει και θα τον τεμαχίσει σε δεκατέσσερα κομμάτια που θα τα σκορπίσει σε όλη την Αίγυπτο. H Ίσιδα, στη διάρκεια της έρευνάς της θα τα ξαναβρεί και θα τα ενώσει. O Ώρος, σε µια πάλη θα νικήσει τον Σεθ αλλά ο ίδιος θα χάσει την όρασή του. O Θωτ θα του δώσει σε αντάλλαγμα “το μάτι OUDJET”, “μάτι του φωτός” σοφία της ψυχής που του επιτρέπει να μαθαίνει, άρα να θυμάται. Είναι αυτό το φωτεινό μάτι που οδηγεί τις βάρκες των θεών στα νερά του διαστήματος.
Το δάκρυ του συμβολίζει τη θυσία της θεότητας που θα δώσει γέννηση στο Σύμπαν. H σπειροειδής ράβδος της, την οδό της μύησης από την οποία ο υποψήφιος θα ανεβεί ως τον κόσμο του φωτός. Ως σάρκινο ον, ο Όσιρις γνώρισε στη Γη την προδοσία και τον θάνατο. Αναστημένος από τη συζυγική ευσέβεια της γυναίκας του Ίσιδας, θριάμβευσε πάνω στον θάνατο. Εγγυητής της ανθρώπινης ανάστασης, γίνεται θεός στο υπερπέραν. H λατρεία του απλώνεται σε όλη την Αίγυπτο και αν λατρευόταν ιδιαίτερα στην Άβυδο, είναι επειδή ο μύθος θεωρούσε αυτό το μέρος ως τον τόπο όπου η Ίσιδα είχε βρει την καρδιά του.
Εκτός από αυτές τις οικογένειες των θεών από τις οποίες θα εξετάσουμε τις κυριότερες, υπάρχουν ‘θεοί σύνθεσης’ που ο ρόλος τους είναι ακριβώς καθορισμένος και η λατρεία τους απλωμένη σε όλη την Αίγυπτο. Οι σπουδαιότεροι είναι οι: Άνουβις, Άπις και Μαάτ.
Ο Άνουβις που λέγεται και “Κύριος της Νεκρόπολης” απεικονίζεται συχνότερα µε τη μορφή τσακαλιού και καμιά φορά µε τη μορφή σκύλου ή λύκου. Είναι ο αγγελιοφόρος ανάμεσα στον ουρανό και τον Άδη. O θρύλος αφηγείται ότι ήταν γιός της Νέφθιδας και του Όσιρι του οποίου ήταν σύντροφος στο ταξίδι για να κατακτήσει τον κόσμο. Βοήθησε την Ίσιδα να ξαναβρεί το σώμα του και να το ταριχεύσει. Για αυτό τον λόγο προΐσταται στις νεκρώσιμες ακολουθίες, οδηγεί τις ψυχές στους υπόγειους κόσμους του βασιλείου των νεκρών και επικυρώνει το ζύγισμα της καρδιάς που γίνεται από την Μαάτ. Στις πρώτες δυναστείες εμφανιζόταν σαν αυτός που οδηγεί τον βασιλιά στις μάχες.
Άπις
Πνεύμα του Νείλου, είναι πράσινος και μπλε, όπως τα νερά του. Θάλασσα αγέννητη, της οποίας ο ποταμός είναι μία αιώνια επανεμφάνιση, εμψυχώνει το Νείλο με την ουσία του. Κανένας δεν ξέρει από που προέρχεται, αλλά από αυτόν εξαρτάται η ευημερία της Αιγύπτου, γιατί όταν γίνεται παλίρροια που ανάγεται στη Νουν, μιλάμε για «Άφιξη του Άπι», δηλαδή επαύξηση του Νείλου. Για αυτό τιμούσαν τον Άπι στην αρχή του έτους, όταν τελούσαν τη γιορτή της πλημμύρας.
Μαάτ
Κόρη του Ρε, που υπήρχε πριν από τη δημιουργία του κόσμου, εξασφαλίζει την ορθή τάξη. Είναι ταυτόχρονα «Κυρία του Ουρανού», «Βασίλισσα της Γης», και «Κυρία των Υπόγειων Κόσμων». Ενσαρκώνει την ευθύτητα, την αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Προΐσταται στο ζύγισμα των ψυχών των νεκρών. To φτερό που στολίζει την καλύπτρα του κεφαλιού της χρησίμευε ως μέτρο στον άλλο δίσκο της ζυγαριάς. Αν η καρδιά του νεκρού είναι τόσο ελαφριά, όσο αυτό το φτερό, ο νεκρός είναι έτοιμος να ξεπεράσει τις δοκιμασίες που θα τον φέρουν στον AMENTI. Αν όχι, πρέπει «να ξαναγυρίσει στη γη και να ακολουθήσει τον κύκλο των ενσαρκώσεων έως ότου φθάσει στον πλήρη εξαγνισμό.
H λατρεία της Μαάτ εξαπλώθηκε σε όλη την Αίγυπτο. Ο πρώτος της ιερέας είναι ο βεζίρης: όλες του οι πράξεις έπρεπε να εμπνέονται από τις αρχές της αλήθειας και της δικαιοσύνης. Αφού εξηγήθηκε ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε «τέλειο και ότι ο µόνος αγώνας συνίστατο στο να εμποδίσει το χάος να διαλύσει τα πάντα, ο αιγυπτιολόγος Serge SAUNERON καθορίζει τον ρόλο της Μαάτ ως ακολούθως: «Είναι η αλληλεπίδραση των δυνάμεων που εξασφαλίζουν την παγκόσμια τάξη, από τα βασικά κατασκευαστικά της στοιχεία (όπως οι ουράνιες κινήσεις, η κανονικότητα των εποχών, η συνέχεια των ημερών), ως τις πιο κοινές εκδηλώσεις, όπως η ανθρώπινη κοινωνία, η ομόνοια των ζωντανών, η θρησκευτική ευσέβεια, ο σεβασμός πάνω στη γη της τάξης του έχει συλληφθεί από τους θεούς, από όπου η δικαιοσύνη στις κοινωνικές σχέσεις και η αλήθεια στην ηθική ζωή. Η Μαάτ είναι λοιπόν ταυτόχρονα και η παγκόσμια τάξη και η ηθική που συνίσταται στο να δρα σε κάθε περίσταση σύμφωνα με τη συνείδηση της παγκόσμιας τάξης.