Σελήνη, ένα αιώνιο σύμβολο

«Το αρχαϊκό αυτό σύμβολο είναι το ποιητικότερο και ταυτόχρονα το φι­λοσοφικότερο απ’ όλα τα σύμβολα», αναφέρεται για τη Σελή­νη, στη «Μυστική Διδα­σκαλία» της Ε.Π. Μπλαβάτσκυ. Πραγματι­κά η Σελήνη, αντικείμε­νο λατρείας από τα πο­λύ παλιά χρόνια, όχι για τον εαυτό της αλλά κυ­ρίως για τη δύναμη που συγκεντρώνει και τη ζωή που εκδηλώνει, α­ποτελεί το πιο πολύπλο­κο από τα σύμβολα χω­ρίς να εξαιρεθεί σ’ αυτό ούτε ο Ήλιος, αν και έχουν γίνει πολλές προ­σπάθειες ερμηνείας του συμβολισμού της στις διάφορες μυθολογίες.

Η σελήνη υπήρξε το αγαπημένο θέμα στο έργο πολλών ποιητών καθώς και στις βραδινές ο­νειροπολήσεις και ενατενίσεις στον ουρανό των ρομαντικών.

Είναι το πιο γνωστό άστρο με­τά τη Γη. Η ηλικία της υπολογί­ζεται σε 4,5 Χ 10⁹ χρόνια. Έχει α­κτίνα περιστροφής 384.000 χιλιό­μετρα, χρόνο περιφοράς 27,3 ημέ­ρες, χρόνο περιστροφής 27,3 ημέ­ρες, ακτίνα 1738 χιλιόμετρα και μάζα 7,36 Χ 10²²kgr. Σχετικά με την προέλευσή της οι γνώμες δι­χάζονται. Λέγεται ότι συνελήφθη από το βαρυτικό πεδίο της Γης. Τα πετρώματά της δείχνουν ότι προέρχεται από άλλο μέρος του Ηλιακού συστήματος, ενώ η περι­εκτικότητα των μετεωριτών δεί­χνει ότι προέρχεται από το ίδιο μέρος με τη Γη. Η τροχιά της εί­ναι σχεδόν πάνω στο επίπεδο της εκλειπτικής, γι’ αυτό παρουσιά­ζεται το φαινόμενο των εκλείψε­ων και γι’ αυτό έχει περίπου την ίδια τροχιά με τον Ήλιο στον Ου­ρανό.

Παρόλα τα διαπλανητικά τα­ξίδια, η Σελήνη θεωρείται ένα μυστήριο από την άποψη της α­στρονομίας. Τη βλέπουμε σχεδόν κάθε βράδυ και την έχουμε συνη­θίσει γι’ αυτό δεν προσέχουμε ότι δείχνει πάντα προς τη Γη την ί­δια πλευρά με τεράστια ακρίβεια! Η τροχιά της είναι σχεδόν ένας τέλειος κύκλος, άγνωστο γιατί. Το φαινόμενο μέγεθος της είναι το ίδιο με του Ήλιου. Η σκιά της Γης είναι ίση με το δίσκο της Σε­λήνης γι’ αυτό και γίνεται ολική έκλειψη της Σελήνης.

Ο κώνος σκιάς της Γης κατά τακτά διαστήματα συναντά αυ­τόν της Σελήνης και φυσικά δεν είναι τυχαίο αυτό που λέει η μυ­θολογία και ο Εσωτερισμός για τον Άδη, τα επίπεδά του και την πορεία των ψυχών. Πολλοί λαοί θεωρούσαν τη Σελήνη σαν τη χώ­ρα των νεκρών. Οι Πυθαγόρειοι έλεγαν ότι είναι τα Ηλύσια Πε­δία.

Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι οι ψυχές των δικαίων εξαγνίζονται στη Σελήνη, το σώμα τους ξανα­φτιάχνεται στη Γη και το πνεύμα τους στον Ήλιο. Όταν ο άνθρωπος πεθαίνει, γνωρίζει δύο θανάτους: Πρώτα το χωρισμό σώματος-ψυχής που γίνεται στη Δήμητρα (Γη, οι Αθηναίοι ονόμαζαν τους νεκρούς Δημήτριους) και ύστερα το χωρισμό ψυχής-νου στην Περ­σεφόνη (Σελήνη).

Είναι ένα αστρικό σώμα που υπόκει­ται σε ρυθμούς και που παρατη­ρώντας το, βλέπουμε αυτόν τον παγκόσμιο κυκλικό νόμο της γέννησης και του θανάτου και το σημαντικό είναι ότι η εξαφάνισή του μέσα στο σκοτάδι, στον θάνα­το, δεν είναι συνεχής και τελειω­τική. Απλά είναι σαν να ανανεώ­νεται και να επανέρχεται.

Μυθολογικές απεικονισεις

Τη λατρεία της τη συναντάμε σε όλες τις μυθολογίες. Παρουσι­άζεται και με αρσενική και με θηλυκή όψη. Στην Ινδία είναι ο θεός Soma, στους Χαλδαίους ο Sin, στην Αίγυπτο ο Όσιρις-Lunus και ο Thot-Lunus, στην Ελλάδα η Φοίβη και η Εκάτη, στη Ρώμη η Lucina. Είτε αρσενική είτε θηλυ­κή η Σελήνη είναι το μυστήριο των απόκρυφων μυστηρίων, πε­ρισσότερο όμως σύμβολο του σκο­τεινού, παρά του καλού, του φω­τεινού.

Στην Αίγυπτο ήταν «το μάτι του Ώρου» και ο Ήλιος «το μάτι του Όσιρι». Ο Όσιρις παρίστανε τον Ήλιο και τον ποταμό Νείλο, ενώ η Ίσις ήταν η Σελήνη, η κοί­τη του ποταμού Νείλου ή η μητέ­ρα Γη, για τη γονιμοποίηση της ο­ποίας ήταν απαραίτητο το νερό του Νείλου.

Ο Ήλιος και η Σελήνη γονιμο­ποιούν τη Γη, τη μικροκοσμική μητέρα κι αυτή συλλαμβάνει και γεννάει. Ο Ήλιος δίνει τη ζωή σ’ ολόκληρο το πλανητικό σύστημα, ενώ η Σελήνη τη μεταβιβάζει σε μας. Όλες οι σεληνιακές θεότητες διατηρούν υδάτινες ιδιότητες ή λειτουργίες. Οι ρυθμοί της Σελή­νης επηρεάζουν τους ρυθμούς του υδάτινου στοιχείου που γονιμο­ποιεί και βοηθάει στη βλάστηση και όχι μόνο αυτό αλλά βοηθάει στην καταστροφή εξαντλημένων μορφών (κατακλυσμός), στην αναγέννηση και ανανέωσή τους. Ο Σόμα, που ταυτίστηκε με τη θεά Σελήνη-Τσάντρα στην αρχαία Ιν­δία, συμβόλιζε το ζωικό υγρό που υπάρχει σ’ όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Ο σύνδεσμος Σελή­νης και βλάστησης είναι τόσο έ­ντονος, που πολλοί θεοί της γονι­μότητας είναι ταυτόχρονα και σεληνιακοί θεοί (Αθώρ, Ιστάρ, Αναϊτις).Από τα πολύ παλιά χρό­νια τα νερά, η βροχή, η γονιμότη­τα της γυναίκας, η βλάστηση και η γονιμότητα των ζώων ενώνο­νται με τον ίδιο συμβολισμό με το φεγγάρι. Ενδεικτικά αναφέρουμε παραδείγματα που ενώνουν τις φυσιολογικές λειτουργίες της γυ­ναίκας με τη Σελήνη: Η λειτουρ­γία της εμμηνόρροιας συμβαίνει κάθε σεληνιακό μήνα 28 ημερών ή 4 εβδομάδων από 7 μέρες κάθε μια. Η εγκυμοσύνη συμπληρώνε­ται σε 280 ημέρες ή 40 εβδομάδες από 7 ημέρες ή 10 σεληνιακούς μήνες από 28 ημέρες. Η κίνηση του εμβρύου σημειώνεται σε 126 μέρες ή 18 εβδομάδες από 7 μέρες κάθε μια.

Μια σχετικά σύγχρονη αστρο­λογική έρευνα του Δρ. Γιόνας από την Τσεχοσλοβακία καταλή­γει στα εξής συμπεράσματα:

1) Πολλά είδη, όπως ψάρια, αχινοί, σκουλήκια, αναπαράγονται όταν η Σελήνη είναι στα τρία τέταρτα (3/4), ακόμη και μέσα σε κλειστές ελεγχόμενες δεξαμενές.

2) Μια γυναίκα είναι γόνιμη όταν η γωνία Ήλιου-Σελήνης είναι ίδια μ’ αυτήν που εί­χαν όταν η γυναίκα αυτή γεννή­θηκε και είναι κάτι που μπορεί να υπολογιστεί.

3) Το φύλο του παιδιού εξαρτάται από τη θέση της Σελήνης κατά τη σύλληψη…

Το ποσοστό πρόβλεψης και ε­πιτυχίας του ελέγχου της γέννη­σης μ’ αυτή τη μέθοδο, κατά τον Δρ. Γιόνας, φτάνει το 95%.

Κάτι που δρα ασυνείδητα εί­ναι ο συναισθηματικός βιορυθμικός κύκλος του ανθρώπου που εί­ναι 28 ημέρες και έχει 4 φάσεις 7ήμερης διάρκειας η καθεμιά.

Επιστρέφοντας στις μυθολογι­κές απεικονίσεις της Σελήνης, βλέπουμε ότι όλες οι Μεγάλες Μητέρες είναι θεές της γονιμότη­τας, μητέρες του «μονογενή» με ά­σπιλο τρόπο και με σύμβολο τον μηνίσκο της Σελήνης ή τα κέρα­τα του ταύρου. Γενικά ταυτίζεται με τη Μεγάλη Μητέρα τη Maya Μαία και σ’ αυτήν ήταν αφιερω­μένος ο μήνας Μάιος (εποχή ανά­πτυξης και ανθοφορίας), μήνας που εξακολουθεί και σήμερα να γιορτάζεται η γιορτή της μητέ­ρας.

Στην ελληνική μυθολογία συ­ναντάμε τη Σελήνη-Εκάτη, ενώ στενή είναι η σχέση Σελήνης-Αρ­τέμιδος. Το όνομα Εκάτη είναι το θηλυκό του Έκατος, επιθέτου του Απόλλωνα (εκάς = μακριά) που έχει την ίδια έννοια με το εκάεργος και εκάβολος, τα οποία μετα­φορικά σημαίνουν τον λάμποντα. Πολλές φορές στην ελληνική μυ­θολογία η Εκάτη ταυτίζεται με την Άρτεμη. Πάντως η Εκάτη συμβολίζεται με τη δάδα της, όπως η ίδια η θεά Σελήνη, ενώ η Άρτεμις, αν κρατούσε ένα πυρσό, δεν θεωρούταν θεά της Σελήνης. Ήταν μια τρισυπόστατη θεά με μεγάλη δύναμη και ο Δίας της παραχώρησε το μερίδιό της στη γη, την ερημική θάλασσα και τον βραδινό ουρανό. Ποτέ δεν έγινε θεά του Ολύμπου. Σύμφωνα με την παράδοση, έχασε πολύ από το κύρος και τη δύναμή της, όταν ο Δίας έγινε εξουσιαστής θεός αυ­τού του κόσμου. Ήταν δηλαδή μια δυνατή θεότητα του παλιού κό­σμου. Ίσως εδώ να υπάρχει κά­ποια σχέση με τις αναφορές της Ε.Π. Μπλαβάτσκυ για τον ρόλο της Σελήνης στην εξέλιξη της Αν­θρωπότητας κατά την προηγού­μενη εξελικτική φάση της.

Στα σταυροδρόμια τοποθετού­σαν τρεις ξύλινες μάσκες πάνω σ’ έναν στύλο ή ένα τριπλό άγαλμα με τρία πρόσωπα που στρέφονταν σε τρεις κατευθύνσεις. Σύμφωνα με τους Στωικούς, ήταν το σύμβο­λο των διαδοχικών όψεων που α­ντιπροσωπεύονται από τη Σελή­νη σε κάθε μια από τις τρεις φά­σεις της. Οι Ορφικοί, που πρέπει να πούμε ότι ήξεραν ότι είναι ου­ράνιο σώμα και έχει ελικοειδή τροχιά, το εξηγούσαν με την κυριαρχία της στα τρία βασίλεια του κόσμου (ουράνιο, γήινο, υποχθόνιο) και στους ύμνους τους α­ναφέρεται ότι κατοικείται από «όντα».

Σαν σύμβολά της χρησιμοποι­ήθηκαν κατά καιρούς διάφορα ζώα, όπως η αρκούδα ή η γάτα ή η αγελάδα. Η γάτα ήταν αφιερω­μένη στην Ίσιδα και στην Αιγυ­πτιακή πόλη Βούβαστη, όπου λα­τρευόταν η Ίσιδα σαν Σελήνη ε­πικρατούσε βαρύ πένθος με τον θάνατο κάθε ιερής γάτας. Ο Τζέραλντ Μάσεϋ λέει ότι τα μάτια της γάτας ακολουθούν τις σελη­νιακές φάσεις καθώς μεγαλώ­νουν και μικραίνουν στο σκοτά­δι. Από αυτό βγαίνει και η μυθο­λογική αλληγορία κατά την ο­ποία η Ντιάνα κρύφτηκε με τη μορφή μιας γάτας στη Σελήνη, ό­ταν προσπαθούσε να ξεφύγει από την καταδίωξη του Τυφώνα (Με­ταμορφώσεις Οβιδίου).

Η αγελάδα χρησιμοποιήθηκε σε πολλούς πολιτισμούς ως σύμ­βολο της Σελήνης και γενικότε­ρα του θηλυκού στοιχείου. Σύμβο­λό της ήταν η ημισέληνος και λέ­γεται ότι υπήρχε αυτός ο συσχε­τισμός λόγω της ομοιότητας στην περίοδο κύησης της αγελάδας με την ανθρώπινη που εθεωρείτο ότι ήταν ίδια.

Ανθρώπινο πεπρωμένο – Μαγεία

Άμεση είναι και η σχέση της με το ανθρώπινο πεπρωμένο και την Αστρολογία. Η κατανομή του ζωδιακού κύκλου σε 28 σεληνια­κούς οίκους φαίνεται να είναι αρχαιότερη από τη σημερινή στους 12 ηλιακούς οίκους. Ως πρωτεύον πλανήτης επιρροής, η Σελήνη είναι η αρχή του ασυνεί­δητου, της ψυχής, θηλυκή αρχή. Τα άτομα της Σελήνης είναι ευ­αίσθητα, καρτερικά και ευεπηρέαστα. Φυσιογνωμικά είναι άτομα μετρίου αναστήματος με ο­νειροπόλο βλέμμα, πλατύ στρογ­γυλό πρόσωπο και ωχρό χρώμα. Είναι τύποι που τους αρέσει η οι­κογένεια και η σπιτική ατμόσφαιρα, έχουν πρακτικό πνεύμα και έντονη αγάπη στο υγρό στοι­χείο και τα ταξίδια.

Ειδικότερα τις γυναίκες χα­ρακτηρίζει έντονη γονιμότητα και μητρική συμπεριφορά. Σαν θετικά χαρακτηριστικά έχουν μαλακό χαρακτήρα, κοι­νωνικότητα, ικανότητα συμβιβα­σμού και μεσιτείας, λαοφιλή συ­μπεριφορά και, σωματικά, καλή κυκλοφορία. Ειδικότερα η Σελή­νη συνδέεται με τους μαστούς και όλο το πεπτικό σύστημα. Σαν αρνητικά χαρακτηριστι­κά έχουν ιδιοτροπία, επιθετικές, προσ­βλητικές και καταπιεστικές τά­σεις που προξενούν αθυμία και δυστυχία στην οικογενειακή ζωή.

Οι Μοίρες, κατά τους Ορφι­κούς, με τον αριθμό τους (τρεις) ανταποκρίνονταν στα τρία μέρη της Σελήνης, ήταν σεληνιακές θεότητες. Ο Ορφέας τραγουδά για τις «Μοίρες τις λευκοφορούσες». Είναι αυτές που υφαίνουν το πεπρωμένο των ανθρώπων. Οι σεληνιακές θεότητες ανακάλυ­ψαν την τέχνη του υφαντουργού. Υφαίνω σημαίνει και δημιουργώ, δημιουργώ από την ίδια μου τη σύσταση, όπως η αράχνη που πλέκει τον ιστό της γύρω της.

Αφού η Σελήνη «ανασταίνε­ται» είναι φυσικό να σχετίζεται και με τη μύηση. Πολλές φυλές Ινδιάνων της Αμερικής κάνουν τις τελετές μύησης στη Νέα Σε­λήνη. Έτσι η αρκούδα Γκρίζλυ σκοτώνει τον μυούμενο… κρύβε­ται στο δάσος για 4 μέρες και α­νασταίνεται.

Ένα χαρακτηριστικό όλων των σεληνιακών θεοτήτων είναι ότι έχουν διπλή όψη: μια θεία και μια υποχθόνια. Πολλές φορές η Σελήνη-Εκάτη παρουσιάζεται ζη­λότυπη, εκδικητική και απαιτη­τική, σύμβολο περισσότερο του κακού παρά του καλού.

Στις θρησκευτικές τελετές η Σελήνη εξυπηρετούσε ένα διπλό σκοπό. Ήταν μια φοβερή δύναμη χωρίς φύλο και σαν θηλυκή χρησιμοποιούταν για εξωτερικούς σκοπούς, ενώ σαν αρσενικός θε­ός, στις αλληγορίες και στα σύμ­βολα (γενειοφόρος Άρτεμις). Είτε σαν αρσενική είτε σαν θηλυκή η Σελήνη είναι το Απόκρυφο μυ­στήριο των μυστηρίων. Ο θάνα­τος του σεληνιακού θεού, που σχετιζόταν με τη βαθμιαία μείω­ση και την τελική εξαφάνιση του δορυφόρου μας, παρουσιαζόταν αλληγορικά με τη Σελήνη να συμβολίζει το πνεύμα του κακού που θριαμβεύει πάνω στο φως. Ύστερα απαιτούνταν η ικανότητα και η γνώση των αρχαίων Ιεροφαντών για να μετατρέψουν τον θρίαμβο του κακού σε ήττα του και την επαναφορά του φωτός, του Ήλιου.

Έντονη είναι η παρουσία του άστρου αυτού στην πρακτική μα­γεία. Θεωρείται ο κατεξοχήν ευ­νοϊκός για τις μαγικές εργασίες πλανήτης. Στην αρχαιότητα πί­στευαν ότι η έκλειψη της Σελή­νης οφειλόταν σε μαγικές λέξεις με τις οποίες οι γόητες τραβούσαν τον πλανήτη προς τη Γη. Πί­στευαν ότι οι εκλείψεις ήταν α­σθένεια της Σελήνης.

Πολλές από τις μαγικές τελε­τουργίες γίνονται κατά τις νυ­κτερινές ώρες, τις ώρες της Σελή­νης, όπου πιστεύεται πως είναι πιο εύκολη η επίκληση των πνευ­μάτων και η ασημένια ανταύγει­α του φεγγαρόφωτου ξυπνάει τα πλάσματα της νύχτας, πλάσματα όχι και τόσο αθώα, που τις περισ­σότερες φορές κάθε άλλο παρά α­γνούς σκοπούς εξυπηρετούν. Πολ­λοί είναι οι θρύλοι για τις νύ­χτες με πανσέληνο και για την ι­σχυρή επίδρασή τους πάνω σε αν­θρώπους και ζώα και πολλοί εί­ναι αυτοί που, παρασυρμένοι από το Απόκρυφο μυστήριο που περι­βάλλει αυτόν τον πλανήτη, ακολούθησαν το μονοπάτι ενός επι­κίνδυνου ταξιδιού, από το οποίο κάποιοι απ’ αυτούς που έμπλεξαν δεν γύρισαν πίσω ίδιοι λόγω της άγνοιάς τους και της πλήρους υ­ποταγής τους σε δυνάμεις που δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπί­σουν.

Η Σελήνη είναι αναμφισβήτη­τα ένας πλανήτης που ασκεί έ­ντονη έλξη σε μας και μας επηρε­άζει σε πολλά επίπεδα αλλά εί­ναι προτιμότερο, έχοντας γνώση της άγνοιάς μας, να αρκούμαστε στην ομορφιά του φεγγαρόφωτου, αποφεύγοντας κάποιους τσαρλατανισμούς που έτυχε να ακούσου­με από κάποιον ή να διαβάσουμε σε κάποιον… «οδηγό πρακτικής μαγείας». Όπως αναφέρθηκε πα­ραπάνω, το σεληνιακό σύμβολο ή­ταν από τα πιο απόκρυφα στα αρ­χαία Μυστήρια. Είναι λοιπόν μάλλον εγωιστικό να νομίζει ο ο­ποιοσδήποτε ότι έχει τις απαραί­τητες γνώσεις για να μπορέσει να το χρησιμοποιήσει σωστά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. Ν. Σβολόπουλου, Μαθήματα Αστρο­φυσικής
2. Μυστική Δοξασία, Ε.Π. Μπλαβάτσκυ, εκδ. Πνευματικός Ήλιος
3. Φυσικός έλεγχος των γεννήσεων, Σήλα Οστράντερ – Λυν Σρόντερ
4. Εγκυκλοπαίδεια εσωτερισμού, Π. Γράβιγγερ
5. Πραγματεία περί φιλοσοφιών και θρησκειών, Μ. Ελιάντ
6. Η μυθολογία των Ελλήνων, Κ. Κερένυϊ, Βιβλ Εστίας

Συγγραφέας: Μαρτζούκου Δανάη

Από το ίδιο Τεύχος

Περισσότερα Άρθρα ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Σχετικά Άρθρα